Nastolatka u ginekologa. Ministra chce zmiany prawa
Ministra ds. równości Katarzyna Kotula rekomenduje zniesienie obowiązku wizyty u ginekologa nastolatek w wieku 16-18 lat w obecności rodzica lub opiekuna prawnego. Jednak zaznacza, że taka zmiana wymaga dodatkowych analiz i być może konsultacji z mniejszością romską.
1. Nastolatka u ginekologa
W Polsce nastolatka nie może udać się sama na wizytę do lekarza. Może to zrobić dopiero, gdy skończy 18 lat. Osoba niepełnoletnia do medyka musi przyjść razem z opiekunem prawnym (czyli rodzicem lub opiekunem ustawowym).
Warto zaznaczyć, że opiekun nie musi być w gabinecie podczas wizyty. Wystarczy, że wyrazi zgodę na badanie oraz ewentualne wdrożenie leczenia.
W przypadku pacjentów do 16. roku życia lekarz musi uzyskać zgodę na badanie i leczenie od rodzica lub opiekuna. Natomiast w przypadku pacjentów pomiędzy 16. a 18. rokiem życia lekarz musi uzyskać zgodę na badanie i leczenie od rodzica (opiekuna) oraz od pacjenta.
O zmianę tych przepisów w kontekście wizyt nastolatek u ginekologów zapytała posłanka Wanda Nowicka w interpelacji skierowanej do ministra zdrowia i ministra ds. równości.
Nowicka wskazała, że wiele nastolatek nie chce, aby rodzic wiedział, że planuje rozpocząć lub rozpoczęło już współżycie seksualne. Często chcą zgłosić się do ginekologa, ale np. się wstydzą.
Nowicka zaznaczyła również, że po ukończeniu 16. roku życia nastolatki mają takie samo prawo do informacji o stanie własnego zdrowia i prowadzonym leczeniu jak osoba dorosła. Mogą także wyrazić świadomą zgodę na proponowane leczenie. Młodzi pacjenci mają również prawo do wyrażenia sprzeciwu wobec zaproponowanego leczenia, niezależnie od tego, co myśli w tej sprawie jego rodzic lub opiekun prawny.
Posłanka zwróciła się do ministra zdrowia i ministra ds. równości z pytaniem, czy przewidywana jest zmiana przepisów, tj. zniesienie obowiązku wizyty u lekarza osób powyżej 16. roku życia w obecności rodzica (opiekuna prawnego). Chciała również wiedzieć, czy możliwe byłoby zrównanie stosowania przepisów dotyczących leczenia osób powyżej 16. roku życia z prawami pacjentów dorosłych, również w zakresie ginekologii.
2. Ministra rekomenduje zmiany
Odpowiedzi na interpelację udzieliła, w porozumieniu z ministrą zdrowia Izabelą Leszczyną, ministra ds. równości Katarzyna Kotula.
Jak przekazała, podstawę prawną obowiązku uzyskania zgody na udzielenie świadczenia zdrowotnego stanowią przepisy ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. z 2023 r. poz. 1516) oraz ustawy z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2023 r. poz. 1545, z późn. zm.).
Ministra ds. równości rekomenduje zniesienie obowiązku wizyty u ginekologa nastolatek w wieku 16-18 lat w obecności rodzica czy opiekuna prawnego. Jednak zaznacza, że taka zmiana wymaga dodatkowych analiz.
"Ewentualne zmiany w obszarze zgody na udzielenie świadczenia zdrowotnego pacjentowi małoletniemu wymagałyby zmian ustawowych. Prace w tym zakresie w Ministerstwie Zdrowia nie są obecnie prowadzone. Jako Ministra do Spraw Równości rekomenduję zmiany w tym zakresie" - odpowiedziała Kotula.
Zaznaczyła także, że postulowana przez posłankę nowelizacja wymaga dodatkowych analiz, biorąc pod uwagę określone w kodeksie cywilnym progi pełnej (z osiągnięciem pełnoletności) i ograniczonej (13 lat) zdolności do czynności prawnych oraz ustalony w kodeksie karnym minimalny wiek dziecka na obcowanie płciowe (15 lat).
Ministra wyjaśnia, że w analizie należałoby uwzględnić nie tylko przepisy prawa medycznego, niedawne zniesienie wymogu uzyskania recepty lekarskiej na środki antykoncepcyjne przez dziewczęta powyżej 15. roku życia, ale także celowość dalszego utrzymania w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym możliwości zawarcia małżeństwa przez kobietę, która ukończyła 16 lat.
"Taka szesnasto- lub siedemnastoletnia kobieta uzyskuje z chwilą zawarcia małżeństwa pełnoletność (art. 10 § 2 kodeksu cywilnego) i zobowiązana jest do wspólnego pożycia z mężem (art. 23 kodeksu cywilnego), które zgodnie z utrwalonym orzecznictwem i poglądem doktryny obejmuje m.in. współżycie seksualne. Przepis ten, uchwalony w czasach, gdy urodzenie przez nastolatkę dziecka przedmałżeńskiego mogło narazić ją na ostracyzm społeczny, wielokrotnie krytykowany był przez organy międzynarodowe jako sankcjonujący w rozwiniętym państwie europejskim szkodliwą praktykę małżeństw dziecięcych, wczesnych i wymuszonych (CEFM, ang. child, early and forced marriage). Z drugiej strony, pozwala on na kultywowanie tradycji kultury polskich Romów, od pokoleń praktykujących wczesne małżeństwa zarówno dziewcząt, jak i chłopców, również pod rządami ustawy określającej minimalny wiek mężczyzny na lat 21. Ewentualna reforma wymagać więc będzie konsultacji z reprezentatywnymi organizacjami tej mniejszości etnicznej" - wskazała Kotula.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
