Księga Koheleta - streszczenie i wpływ na kulturę
Księga Koheleta to część Starego Testamentu, która pochodzi prawdopodobnie z końca III lub początku II w. p.n.e.. Jest jedną z ksiąg mądrościowych (dydaktycznych), a jej główne zagadnienie to kwestia przemijania, zawiera uniwersalne przesłanie, które dotyczy sensu życia ludzkiego. O czym jest Księga Koheleta? Czego uczy nas Księga Koheleta? Sprawdź!
1. O czym jest Księga Koheleta?
Księga Koheleta jest jednym z pism dydaktycznych Starego Testamentu. Kohelet to określenie osoby uprawnionej urzędowo do przemawiania w czasie zebrań. Data jej powstania nie jest pewna, podobnie jak autorstwo, jednak styl pisania i tematyka mogą wskazywać na III w. p.n.e. lub początek II w.p.n.e.
Jedna z sugestii dotyczących autorstwa tej Księgi mówi, że jest ona dziełem Króla Salomona, syna i następcy Króla Dawida. Jest to jednak prawdopodobnie fikcja literacka, wynikająca z potrzeby nadania jej prestiżu. Utwór ma charakter monologu poetyckiego.
Myślą przewodnią Księgi Koheleta jest "marność nad marnościami i wszystko marność" - prawo przemijania sprawia, że człowiek nie jest szczęśliwy, ponieważ bogactwo, rozum i mądrość, a także wszelkie dzieła człowieka to jedynie marność i pogoń za światem. Nie przemija jedynie Słońce i Ziemia.
Księga Koheleta ma wydźwięk pesymistyczny, jednak można odnaleźć w niej również pozytywne akcenty.
2. Księga Koheleta - streszczenie
Księga Koheleta rozpoczyna się od słów: "Marność, marność - wszystko marność!" Ludzie zabiegają w życiu o dobra materialne, które jednak wobec wieczności nic nie znaczą.
Wszystko co ma miejsce na Ziemi, powtarza się, np. rodzą się ludzie, Słońce wschodzi i zachodzi itd. Mimo że wszystko to dzieje się cyklicznie, jest to także nieskończone, np. woda wciąż spływa do rzeki, jednak nigdy nie wypełnia jej do końca. Wynika to z ulotności ludzkiej pamięci - ludzie często zapominają o przeszłości i o tych, co już odeszli.
Każdy kiedyś zostanie zapomniany tak, jak pokolenia, które żyły dawniej - taki jest ludzki los.
Inną kwestią poruszaną w Księdze jest mądrość, głupota i szaleństwo. Mądrość przewyższa głupotę, a mądry człowiek jest w stanie zobaczyć więcej niż głupiec, jednak w działaniach ludzkich nie widać sensu, ponieważ dokonania ludzkie są marne.
Praca ludzka również jest marna, ze względu na to, że czasem człowiek musi oddać swoje udziały komuś, kto nie włożył w nią ani trochę wysiłku. Według autora wszystkie dni to cierpienie i marność.
Wszystko, co się dzieje w życiu, ma swój czas - tak sprawy fizyczne, jak i duchowe, dające i żal i szczęście:
"Jest czas rodzenia i czas umierania,
Czas sadzenia i czas wyrywania tego, co zasadzono,
Czas zabijania i czas leczenia,
Czas burzenia i czas budowania,
Czas płaczu i czas śmiechu,
Czas zawodzenia i czas pląsów,
Czas rzucania kamieni i czas ich zbierania,
Czas pieszczot cielesnych i czas wstrzymywania się od nich,
Czas szukania i czas tracenia,
Czas zachowania i czas wyrzucania,
Czas rozdzierania i czas zszywania,
Czas milczenia i czas mówienia,
Czas miłowania i czas nienawiści,
Czas wojny i czas pokoju."
Każdą żyjącą istotę czeka to samo: śmierć, dlatego człowiek w niczym nie jest lepszy od zwierzęcia, ponieważ wszystko to marność i powstało z prochu i w proch się obróci.
Z drugiej strony jednak jeśli człowiek żyje, powinien cieszyć się z każdego dnia, mimo tego wszystkiego, co może mu się przydarzyć. Warto zatem cieszyć się młodością, póki jest na to czas. Powinniśmy przeżyć każdy dzień najlepiej, jak tylko jest to możliwe, ponieważ czas bardzo szybko ucieka. Warto też patrzyć na swoje uczynki, z których kiedyś zostaniemy rozliczeni przez Boga.
3. Księga Koheleta - plan wydarzeń
Plan wydarzeń Księgi Koheleta wygląda następująco:
- Pytanie o sens ludzkiego życia.
- Zwątpienie w cel życia.
- Rozmyślania nad mądrością i głupotą.
- Marność pracy ludzkiej.
- Rozważania nad miejscem czasu w życiu człowieka.
- Porównanie życia człowieka i zwierzęcia.
- Propozycja radowania się życiem mimo marności.
4. Księga Koheleta - nawiązania w kulturze
Na przestrzeni lat wielu pisarzy nawiązywało w swojej twórczości do Księgi Koheleta. Motywy znajdziemy m.in.:
- we fraszce "O żywocie ludzkim" Jana Kochanowskiego;
- w powieści Julii Fiedorczuk "Pod słońcem";
- w wierszy Czesława Miłosza "Piosenka";
- w powieści "Bracia Aszkenazy" napisanej przez Israela Joszuę Singera - na końcu znajdziemy cytat z tej księgi "marność nad marnościami, wszystko marność";
- w serii powieści kryminalnych Henninga Mankella, bohater - Kurta Wallander ma motto, które brzmi: Jest czas rodzenia i czas umierania (Koh 3, 2).
Ponadto w 1965 roku amerykański zespół muzyczny The Byrds zdobył rozgłos, gdy opracował swoją interpretację ballady Petera Seegera pt. Turn! Turn! Turn! (To Everything There Is a Season) do zaczerpniętego z biblijnej księgi Koheleta tekstu (Koh 3, 1-8).
