Irracjonalizm. Czym jest, przedstawiciele nurtu, cechy irracjonalizmu

Irracjonalizm jest poglądem filozoficznym typowym dla romantyzmu i modernizmu. Znajomość tego zagadnienia jest niezbędna, jeśli chcemy dobrze zdać egzamin maturalny. Co to jest irracjonalizm? Kim byli przedstawiciele tego nurtu i czym się charakteryzuje?

1. Czym jest irracjonalizm?

Termin irracjonalizm pochodzi z języka łacińskiego (irrationalis - nierozumowy). Według definicji to pogląd filozoficzny, który głosi, że nie można poznać rzeczywistości w sposób racjonalny. Najwyższa wartość w poglądzie tym przypisywana jest pozarozumowym środkom poznawczym.

Innymi słowy, istnieją środki poznania, dostarczające wiedzy, której nie możemy sformułować w słowach lub sprawdzić; środki te mają znaczącą wartość poznawczą. Według francuskiego filozofa, noblisty, Henrego Bergsona człowiek ma dyspozycji dwie władze poznawcze: intuicję oraz intelekt, gdzie przeważa intuicja.

Irracjonalizm bywa stawiany w kontrze do antyirracjonalizmu i racjonalizmy. Uznaje za wartościowe nie tylko zjawiska intersubiektywne i takie, które da się potwierdzić w sposób doświadczalny.

Zobacz film: "Dlaczego dziewczynki mają lepsze oceny w szkole?"

Największe znaczenie irracjonalizm zyskał w romantyzmie, którego światopogląd zbudowany był na wartościach takich jak duchowość, emocje, uczucia i indywidualność danej jednostki.

Według tego poglądu świat zbudowany jest ze sprzecznych elementów: idealnych i realnych, sprzecznych z rozumem i racjonalnych. Irracjonalizm był idealnym elementem składowym w tym obrazie świata.

Obecnie określenie "irracjonalny" używane jest jako synonim głupoty, czegoś bezsensownego.

2. Przedstawiciele irracjonalizmu

Przedstawicielami nurtu irracjonalizmu byli m.in.:

• Pitagoras i Pitagorejczycy;
• Adam Smith;
• Blaise Pascal;
• Jean-Jacques Rousseau;
• Friedrich Nietzsche;
• Martin Heidegger;
• Søren Kierkegaard;
• Arthur Schopenhauer.

3. Cechy irracjonalizmu

Jakie są cechy charakterystyczne dla irracjonalizmu? Są to:

• intuicja, uczucia, wiara, instynkt;
• inspiracje ludowe;
• związki z mesjanizmem;
• związki z mistycyzmem;
• nobilitacja osób, które nie przystają do społczenych standardów;
• brak możliwości rozumowego poznawania świata;
• obiektywną prawdę niosą dzieci i szaleńcy;
• odejście od ograniczania się rozumem.