Surrealizm - definicja, cechy, przedstawiciele i dzieła
Surrealizm (nadrealizm) to kierunek w sztuce, który narodził się we Francji w 1924 r. Początkowo występował w literaturze, by już wkrótce objąć malarstwo, teatr, a nawet film. Do najpopularniejszych surrealistów należy Salvador Dalí. Czym charakteryzuje się ten styl?
1. Surrealizm - definicja i cechy
Surrealizm (inaczej nazywany nadrealizmem) narodził się w 1924 r., ale po raz pierwszy tej nazwy tej użyto już w 1917 r. przez Guillaume Apollinaire. Grupy surrealistów istnieją do dziś. Nadrealizm narodził się we Francji, ale rozwinął się też w Wielkiej Brytanii, Belgi, Czechosłowacji, obejmując przede wszystkim literaturę i malarstwo. W Polsce ten kierunek nie cieszył się zbyt wielkim zainteresowaniem.
Cechy surrealizmu:
- całkowite zerwanie z dotychczasowymi kanonami, a przede wszystkim zaprzeczenie tego, co reprezentował styl klasyczny, racjonalizm, realizm, empiryzm, utylitaryzm,
- igranie z logicznym porządkiem,
- zniekształcenia, chaos,
- duża rola marzeń sennych, podświadomości, a nawet halucynacji artysty,
- odkrycie cudowności z zwykłych rzeczach,
- dramatyzowanie pozornie błahych wydarzeń,
- irracjonalne zestawienia, przeczące logice,
- przedstawianie możliwości ludzkiego umysłu,
- skupienie się na oddawaniu wnętrza artysty, jego myśli, wewnętrznych sprzeczności.
2. Surrealizm - przedstawiciele i dzieła
Do polskich poetów związanych z surrealizmem zaliczamy:
- A. Ważyka,
- J. Brzękowskiego,
- T. Różewicza,
- J. Harasymowicza,
- S. Grochowiaka,
- J. Słowackiego,
- T. Micińskiego,
- S.I. Witkiewicza,
- B. Schulza.
Surrealizm - przedstawiciele w światowym malarstwie:
- Salvador Dalí,
- Giorgio de Chirico,
- Max Ernst,
- Hans Arp (również w poezji),
- Marcel Duchamp,
- Francis Picabia,
- Osvaldo Licini,
- René Magritte,
- Frida Kahlo.
Poeci tworzący w stylu surrealizmu:
- Philippe Soupault,
- Louis Aragon,
- Paul Éluard,
- Michel Leiris,
- Benjamin Péret,
- Tristan Tzara,
- René Char (jego wczesna twórczość),
- Aimé Césaire.
Ważne manifesty, artykuły i odczyty czasu surrealizmu (lata 1919–1953)
- 1919: Philippe Soupault, Andre Breton: Pola magnetyczne,
- 1920: Tristan Tzara: Manifest o miłości słabej i miłości gorzkiej,
- 1924: A. Breton: Manifest surrealizmu (wydany z prozą poetycką pt. Rozpuszczalna ryba),
- 1925: List do rektorów uniwersytetów europejskich,
- 1925: Deklaracja Biura Poszukiwań Surrealistycznych,
- 1928: Andre Breton: Surrealizm i malarstwo,
- 1929: Ankieta na temat miłości,
- 1930: A. Breton: Drugi manifest surrealizmu,
- 1932: A. Breton: Funkcja poety,
- 1935: A. Breton: Surrealistyczna sytuacja przedmiotu,
- 1936: Paul Éluard: Definicja,
- 1937: A. Breton: Piękno będzie konwulsyjne albo go wcale nie będzie,
- 1941: A. Breton: Geneza i perspektywy artystyczne surrealizmu,
- 1942: A. Breton: Samoukowie zwani "naiwnymi",
- 1942: A. Breton: Prolegomena do trzeciego manifestu surrealizmu albo nie,
- 1942: A. Breton: Sytuacja surrealizmu między dwiema wojnami,
- 1953: A. Breton: Surrealizm w swoich dziełach żywych.
Założeniem surrealizmu w malartwie po dziś dzień jest "wyrażanie wizualne percepcji wewnętrznej".
Artyści kreują obrazy, które burzą logiczny porządek rzeczywistości. Często to groteskowe wizje, sprzeczne z realizmem i racjonalizmem, z pogranicza jawy, snu, fantazji, a nawet halucynacji. Najważniejsze bowiem w surrealizmie to pokazać to, czego inni nie mieliby odwagi.