Co jest modne w języku młodzieży?
Co znaczy "sztos"? Kim są Janusz, Grażyna i Seba? Jakie znaczenie ma słowo "nieogar"? Jeśli masz więcej niż 30 lat, to zapewne nie znasz odpowiedzi na co najmniej jedno z tych pytań. Tymczasem odpowiedzi są bardzo proste. Wystarczy zapytać młodzieży. Polskie Wydawnictwo Naukowe zorganizowało plebiscyt na Młodzieżowe Słowo Roku. Jaki wyraz znalazł się na podium?
Inicjatywa powstała na wzór Ogólnopolskiego Plebiscytu na Słowo Roku. Choć nazwy są podobne, zabawy różnią się od siebie. W tej przeznaczonej dla młodzieży wybierane jest słowo z języka młodych osób. Takie zestawienia przygotowują już Niemcy, tam najpopularniejsze wyrazy są pochodzenia angielskiego. Jak jest u nas?
Przeczytaj także:
W plebiscycie PWN wzięło udział ponad 3 tys. osób. Najwięcej z nich (180) głosowało na "sztos". Drugie miejsce należy się rodzinie wyrazów, jakie można utworzyć od czasowników "ogarnąć/ogarniać się", w tym także "ogar", "nieogar". Na trzecim miejscu ex aequo znalazły się: "beka" (beczka, bekowy), "masakra" (masakracja, masakryczny) i powitanie "gitara siema".
Słowa, które ulokowały się na dalszych miejscach w plebiscycie: YOLO (you only live once), mega, LOL (lots of laugh), przypał, rak (rakowy), spoko, rozkminić (rozkminiać, rozkmina), kappa, hajs, XD (emotikon), * props (propsować).
1. Co znaczą wyrazy?
Przyjrzyjmy się bliżej znaczeniom najbardziej popularnych wśród młodzieży słów.
"Sztos" oznacza "szczęście, coś dobrego". Słowo pochodzi z początków XX wieku, było długo obecne w żargonie graczy i przestępców. "Sztos" ma swój rodowód w języku niemieckim, gdzie oznacza "pchnięcie". Słownik PWN podaje, że oznaczało ono uderzenie w bilardzie. Co się przyczyniło do jego popularności? Jezykoznawcy nie mają pewności, ale przypuszczają, że może chodzić o film pod takim tytułem.
"Rosnącą popularność słowa sztos widać było już na przełomie 2014 i 2015 roku, ale dopiero w zeszłym roku zadomowiło się ono w słowniku młodzieży na dobre. Jest krótkie, określa coś pozytywnego i jest na tyle ogólne, że można je stosować do niemal dowolnej sytuacji. Doskonale nadaje się więc do komunikacji w internecie, gdzie "sztosem" może być nowa płyta ulubionego wykonawcy, premierowy odcinek serialu czy selfie na portalu społecznościowym.
"Uważam, że właśnie ta zwięzłość wpłynęła na popularność tego słowa" – wyjaśnia na stronach PWN Paweł Sobolewski, który redaguje internetowy Słownik Slangu i Mowy Potocznej.
"Ogarnąć się" to tyle samo co "zrozumieć". Słowo bardzo popularne jest w slangu młodzieżowym i tam oznacza "dać sobie radę". Z kolei "ogar" i "nieogar" to opanowana sytuacja lub osoba, która nie potrafi sprostać tejże sytuacji.
Słowa, które zwracają szczególną uwagę to także "beka", czyli śmieszna sytuacja, "rak" – coś lub ktoś wywołujący zażenowanie oraz KAPPA.
"To ciekawe słowo (jednocześnie będące emotikonką), które zrodziło się na stronie internetowej Twitch – przeznaczonym głównie dla graczy komputerowych w serwisie streamingowym. Znaczy ono tyle, że to, co napisaliśmy, jest ironią lub żartem. Dobrze jest zatem je znać, żeby uniknąć różnych niezręczności. Obecnie słowo to nie ogranicza się już tylko do jednej strony internetowej. Używane jest coraz powszechniej, a jego popularność wydaje się ciągle rosnąć" – wyjaśnia Paweł Sobolewski.
Przeczytaj także:
Przy okazji organizowania plebiscytów na Najpopularniejsze Słowo Roku oraz Młodzieżowe Słowo Roku językoznawcy postanowili wpisać do słownika wyrazy "Janusz", "Grażyna" oraz "Seba". Określają one prymitywne zachowania Polaków.
Janusz jest mężczyzną w średnim wieku, ma wąsy i kilkanaście kilogramów nadwagi. Jego pasją jest oglądanie telewizji. Z kolei Grażyna jest fanką zakupów i plotek. Seba to ich syn – ogolony na łyso, osiedlowy cwaniak. To stereotypy, ale osadzone w rzeczywistości. Słowa "Janusz", "Grażyna" i "Seba" odzwierciedlają bowiem negatywne cechy Polaków, z których sami się śmiejemy.
