Trwa ładowanie...

Bezokolicznik. Czym jest i kiedy go stosujemy?

 Ewa Rosiecka
Ewa Rosiecka 02.12.2021 01:56
Bezokolicznik
Bezokolicznik (Adobe Stock)

Bezokolicznik to bezosobowa i nieodmienna forma czasownika. W wypowiedziach stosujemy go wbrew pozorom dość często. O formach czasownika uczymy się jeszcze w szkole podstawowej, a ich znajomość z pewnością przyda się podczas egzaminu ósmoklasisty. Czym jest bezokolicznik? Kiedy używamy tej formy? Sprawdź!

spis treści

1. Czym jest bezokolicznik?

Bezokolicznik (łac. infinitivus) jest nieosobową formą czasownika, wyrażającą czynność lub stan w sposób abstrakcyjny. Zwykle nie określa czasu, liczby, rodzaju, osoby, strony oraz trybu - forma ta nie wskazuje na żadne okoliczności zdarzenia.

Bezokolicznik jest nieodmienną formą czasownika, nie podlega więc odmianie w czasach. Można jednak wyróżnić bezokoliczniki dokonane i niedokonane, co oznacza, że podlegają aspektom.

2. Jaką funkcję pełni bezokolicznik w zdaniu?

Zobacz film: "Dlaczego dziewczynki mają lepsze oceny w szkole?"

Bezokolicznik w zdaniu uzupełnia treść czasowników i konstrukcji modalnych. W języku polskim występuje w dwóch funkcjach:

  • jako podmiot lub dopełnienie (w tej roli bezokolicznik występuje często z rzeczownikami odsłownymi ("zacząłem pisanie", "zacząłem pisać");
  • jako część składowa form czasu przyszłego złożonego (w tej roli występuje zamiennie z imiesłowem przeszłym - możliwe są dwie konstrukcje ("będę pisać", "będę pisał").
Gramatyka w szkole podstawowej
Gramatyka w szkole podstawowej

Gramatyka języka polskiego uważana jest za jedną z trudniejszych. Budowa zdania i właściwa odmiana wyrazów

przeczytaj artykuł

3. Przykłady bezokoliczników w języku polskim

Jakie są przykłady tej formy czasownika? To między innymi:

  • robić;
  • stać;
  • malować;
  • świecić;
  • myśleć;
  • biec.

Patrząc na powyższe przykłady, łatwo możemy zorientować się, że bezokoliczniki rozpoznamy po końcówce -c lub -ć. Może to nas jednak wprowadzić w błąd, ponieważ niektóre bezokoliczniki kończą się na -ić lub -eć.

Dodatkowo niektóre bezokoliczniki kończą się na -yć, np. patrzyć, mżyć.

4. Kiedy używamy bezokoliczników?

Bezokoliczników używamy zaskakująco często, choć na pozór są to wyrazy występujące jedynie w słownikach. Kiedy ich używamy?

  • gdy chcemy powiedzieć coś w czasie przyszłym złożonym, np. jutro będę mieć wakacje;
  • gdy bezokolicznik pełni funkcję dopełnienia, np. grać w teatrze jest dość trudno;
  • gdy zamierzamy użyć czasownika jako podmiotu, np. zaczęłam biegać na bieżni;
  • w rozkazach i pytaniach, np. nie biegać, mam zapytać?
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze