Zwierzęta zagrożone wyginięciem
Zanieczyszczenia, naturalne zagrożenia, wycinka lasów oraz każda inna szkodliwa działalność człowieka powoduje, że z roku na rok coraz więcej zwierząt zagrożonych jest wyginięciem. Na lekcjach biologii uczymy się, które gatunki zwierząt są zagrożone, jakie są tego przyczyny oraz jakie działania są podejmowane, aby temu zapobiegać. Poniżej publikujemy garść informacji, porządkującą wiedzę na temat zagrożonych gatunków zwierząt.
1. Zwierzęta zagrożone wyginięciem - statystyki
Według World Wide Fund for Nature (WWF) w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat populacja dzikich zwierząt zmniejszyła się niemal o 70%. Prognozy naukowców nie napawają optymizmem, dlatego też na całym świecie powstaje mnóstwo inicjatyw, mających za zadanie chronić poszczególne gatunki zwierząt.
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody od 1963 roku regularnie aktualizuje Czerwoną Księgę Gatunków Zagrożonych. Jest to krytyczny wskaźnik stanu światowej bioróżnorodności. Obecnie na tej liście znajduje się ponad 142 500 gatunków, z czego 40 tysięcy to zwierzęta zagrożone wyginięciem, a większość z nich jest zagrożona w wyniku działań człowieka.
Możemy wyróżnić 3 główne kategorie zagrożenia:
- narażone (VU vulnerable);
- zagrożone (EN, endangered);
- krytycznie zagrożone (CR, critically endangered).
W ww. dokumencie zawarte są ważne informacje o poszczególnych osobnikach, populacjach, siedliskach oraz o potencjalnych niebezpieczeństwach. Dane to są pomocne w podejmowaniu decyzji dotyczących ochrony przyrody.
Wymarcie danego gatunku uznawane jest dopiero po 20 latach od ostatniego zaobserwowania jego żywego przedstawiciela w naturalnym środowisku.
Milenijna Ocena Ekosystemów szacuje, że każdego roku z planety znika nawet 8700 gatunków, co daje statystycznie 24 gatunki na dobę. Jeszcze bardziej pesymistyczne szacunki przedstawiają naukowcy pracujący nad Konwencją Bioróżnorodności ONZ. Według nich znika 150 gatunków każdego dnia.
2. Przyczyny wymierania gatunków
Przyczyny wymierania gatunków to m.in.:
- nadmierna eksploatacja zasobów przyrody;
- zanik naturalnych siedlisk;
- rolnictwo;
- zmiany relacji międzygatunkowych;
- zmiany klimatyczne i geologiczne;
- choroby;
- współzawodnictwo;
- wybicie (kłusownictwo, myślistwo, przełowienie);
- przemieszczanie z siedliska (przez np. katastrofy naturalne).
3. Które zwierzęta są zagrożone wyginięciem?
Wśród zwierząt najbardziej zagrożonych wyginięciem według najnowszych danych znajduje się:
- nosorożec jawajski - obecnie występuje tylko na Jawie z uwagi na kłusownictwo na rzecz ludowej paramedycyny, gdyż jego sproszkowane rogi są uznawane za afrodyzjak;
- lampart amurski - zamieszkuje Daleki Wschód, jest jednym z największych przedstawicieli kotów; regularnie pada ofiarą nielegalnych polowań z uwagi na jego cenną skórę;
- morświn kalifornijski - najmniejszy waleń świata, jest ofiarą nadmiernego kłusownictwa w Zatoce Kalifornijskiej;
- żółwiak szanghajski - największy słodkowodny przedstawiciel żółwi, na świecie żyje jedynie kilka osobników, pozostałych w ogrodach zoologicznych, w środowisku naturalnym zaś niemal niemożliwe do zaobserwowania;
- wiosłonos chiński - jego rozmiary są imponujące - może osiągać ponad 3 metry długości; występuje w dorzeczach Żółtej Rzeki i Jangcy; gwałtowny spadek populacji tego gatunku to wynik ingerencji człowieka w środowisko naturalne; ostatni raz gatunek ten był zaobserwowany w 2003 roku.
Inne zagrożone gatunki zwierząt to m.in.:
- tygrys sumatrzański;
- słoń afrykański;
- orangutan sumatrzański;
- płetwal błękitny;
- szympans karłowaty;
- pingwin równikowy;
- tuńczyk pospolity;
- wschodni goryl nizinny.
4. Co możemy zrobić, aby zapobiec wymieraniu zwierząt?
Różnorodność biologiczna jest niezbędna dla przetrwania ekosystemów, które nie tylko pełnią funkcje biologiczne na rzecz ludzi, ale również świadczą usługi i dostarczają dobra dla ludzi. Szybkie tempo wymierania poszczególnych gatunków może doprowadzić do nieodwracalnego zaburzenia równowagi naturalnego systemu Ziemi.
Specjaliści robią, co mogą, aby ochronić zagrożone wyginięciem gatunki, jednak każdy z nas także może przyczynić się do ich ochrony. Oto lista rzeczy, które mogą znacząco pomóc w zachowaniu różnorodności biologicznej:
- oszczędzanie wody, zbieranie deszczówki;
- rezygnacja z podróży samochodem na rzecz rowerów lub środków komunikacji publicznej;
- segregacja śmieci;
- nieogrzewanie mieszkań surowcami nieprzeznaczonymi do opału (np. śmieci);
- niewyrzucanie żywności;
- pomaganie owadom, budowanie domków, ustawiani poidełek;
- dokarmianie ptaków zimą;
- niewspieranie kłusowników - bojkot dziczyzny niewiadomego pochodzenia.
Warto także zmienić swoje podejście do konsumpcji. Jeśli mamy taką możliwość starajmy się kupować żywność z naturalnych upraw oraz hodowli zwierząt gospodarskich. W ten sposób możemy przyczynić się do zahamowania wymierania zagrożonych gatunków zwierząt.
