Święto Trzech Króli. Skąd się wzięło i dlaczego je obchodzimy?

Święto Trzech Króli to potoczne określenie święta Objawienia Pańskiego, które chrześcijanie obchodzą 6 stycznia. Jaka jest jego tradycja?

1. Trzech Króli. Co to za święto?

W prostych słowach istotę tego święta dobrze tłumaczy Monika Utnik, autorka książki "Idą święta. O Bożym Narodzeniu, Mikołaju i tradycjach świątecznych na świecie":

"Trzech Króli to nazwa zwyczajowa święta, używana potocznie. Tak naprawdę 6 stycznia obchodzimy uroczystość Objawienia Pańskiego lub, inaczej mówiąc, Epifanię. Epifania dotyczy trzech wydarzeń, które "objawiły Boga światu", to jest udowodniły, że Jezus jest Bogiem. Był to pokłon Trzech Króli, chrzest dorosłego Jezusa w rzece Jordan i cud, jakiego dokonał Jezus, przemieniając wodę w wino podczas wesela w Kanie Galilejskiej".

Trzech Króli (święto nakazane w kościele rzymskokatolickim) odwołuje się do fragmentu z Ewangelii Mateusza [2,1-12], który mówi o przybyciu mędrców do Betlejem.

– Tak naprawdę to wcale nie wiadomo, czy w ogóle istnieli. Biblia nie wymienia ich imion (choć popularnie mówi się na nich Kacper, Melchior i Baltazar) ani nawet liczby (to, że było ich trzech, wywnioskowano z liczby darów, jakie przynieśli) – mówi Monika Utnik.

Wśród darów przywiezionych przez Trzech Króli wymienia się: złoto, które jest symbolem godności królewskiej, kadzidło – symbol godności kapłańskiej oraz mirrę, które miało wskazywać na wypełnienie proroctw i zapowiedź śmierci Zbawiciela.

2. 6 stycznia – święto Trzech Króli – tradycje i zwyczaje

• Dziś św Trzech Króli jest dniem wolnym, obchodzonym jako święto państwowe i kościelne, ale nie zawsze tak było. W latach 1960-2010 był normalnym dniem pracy. Jego kasacji dokonał ówczesny I sekretarz KC PZPR Władysław Gomułka ustawą z 10 listopada 1960 r.
• Tego dnia w kościele katolickim święci się kadzidło, którym dawniej okadzano domy i obejście, co miało zabezpieczyć je przed chorobami i nieszczęściami.
• Od XVIII w święci się też kredę, którą tego dnia na drzwiach wejściowych pisano litery: C†M†B lub K+M+B oraz datę bieżącego roku. Litery te stanowią skrót od łacińskiego życzenia Christus Mansionem Benedicat (Niech Chrystus błogosławi temu domowi). – Niektórzy widzą w tym skrócie również pierwsze litery słów opisujących wydarzenia Epifanii: cogito – poznaję (Trzej Królowie poznali Jezusa), baptesimus – chrzest i matrimonium – wesele – zauważa Monika Utnik.
• 6 stycznia jadano świąteczny obiad, po którym serwowano ciasto z migdałem. Ten, kto odnalazł go w całości w swoim kawałku, zostawał „królem migdałowym”.
• Święto Trzech Króli był też czasem kolędowania: na wsiach chodzono od domu do domu z życzeniami pomyślności.
• Tego dnia organizuje się też Orszaki Trzech Króli: są to uliczne jasełka, które połączone są ze wspólnym kolędowaniem. Wydarzenie to ma miejsce w wielu miastach Polski, m.in. w Warszawie, Poznaniu, Krakowie, Gdańsku, Bydgoszczy, Toruniu, Szczecinie i Wrocławiu.
• W Hiszpanii Trzej Królowie przynoszą dzieciom prezenty.