Sawanna - poznaj zwierzęta i rośliny obszarów międzyzwrotnikowych

Sawanna to formacja roślinna, składająca się z zespołów wysokich traw i pojedynczo rosnących drzew i krzewów. Występuje na terenach międzyzwrotnikowych. Jak powstaje? Jak wygląda flora i fauna sawanny? Czy jest zamieszkana przez człowieka? Oto wszystko, co każdy uczeń powinien o niej wiedzieć!

1. Co to jest sawanna?

Sawanna to formacja trawiasta, która występuje na Ziemi na obszarze między zwrotnikami Raka i Koziorożca. Składa się z wysokich traw i pojedynczych drzew i krzewów. Powstaje w klimacie suchym i gorącym na ubogich glebach, w miejscach, gdzie obok wysokich temperatur naprzemiennie **występują okresy deszczowe.

Sawannę charakteryzuje sezonowość. Dominuje pora sucha, która trwa od 2,5 miesiąca do 10 miesięcy i występuje naprzemiennie z porą deszczową.

W porze suchej na obszarze sawanny panuje bezchmurna pogoda, a temperatura jest bardzo wysoka - średnie temperatury przekraczają 30°C, niekiedy sięgają nawet 50°C.

W porze deszczowej temperatura nieco spada, a sawanna rozkwita na krótki okres bujną roślinnością, jednak wraz z ponownym nastaniem pory suchej roślinność ta płowieje i wysycha.

Na sawannach często dochodzi do pożarów, dlatego mogą tam przetrwać jedynie drzewa i krzewy o grubej korze oraz trawy.

2. Gdzie występują sawanny?

Sawanny wbrew powszechnej opinii nie występują jedynie w Afryce (choć pokrywają ją w około 40-45 proc.). Znajdziemy je także na innych kontynentach:

• w Ameryce Południowej (dorzecze Orinoko);
• w Australii (północna i centralna część);
• w Azji (Półwysep Indyjski, Półwysep Indochiński, Cejlon).

3. Jak powstały sawanny?

Sawanny powstały w wyniku panujących na danym obszarze warunków klimatycznych. Ich powstawaniu sprzyjają:

• okresowe zalania przez rzekę;
• niewielkie opady;
• wysokie temperatury;
• niszczycielska działalność człowieka, głównie wypalanie roślin i lasów.

4. Zwierzęta na sawannie

Zwierzęta żyjące na sawannie to m.in.:

• antylopa;
• bawół;
• emu;
• gazela;
• gepard;
• hiena;
• lew;
• słoń;
• struś;
• zebra;
• żyrafa.

Na sawannie żyją również owady, takie jak termity czy mrówki, gady: węże i jaszczurki i stada małp, które przystosowane są do życia w takim klimacie.

5. Roślinność na sawannie

Na sawannie rośnie m.in.:

• aloes
• akacja;
• baobab;
• eukaliptus;
• palma;
• trawa słoniowa.

Drzewa i krzewy sawanny przystosowane są do warunków klimatycznych. Niektóre drzewa mogą osiągać wielkie rozmiary i rozwijać sieć sięgających głęboko korzeni. Mnóstwo roślin gromadzi wodę w pniach.

6. Ludność sawanny

Na obszarach sawanny możemy spotkać także społeczności ludzkie. Mieszkańcy tych terenów zwykle prowadzą koczowniczy tryb życia. Zajmują się polowaniem, zbieractwem, hodowlą oraz niewielką uprawą roli.

Ich głównym pożywieniem jest mleko i mięso. Mimo trudnych warunków rozwijają oni swoje społeczności, a w miejscach ze stałym dostępem do wody tworzą wsie i miasteczka.

Trudności, z którymi mierzą się mieszkańcy tych terenów to:

• częsty brak wody pitnej;
• nieurodzaj w skutek pułpustynnienia i ograniczony dostęp do żywności;
• choroby, takie jak malaria, śpiączka afrykańska, choroby przenoszone drogą płciową (np. AIDS);
• wojny domowe między plemionami.