Pustynia - czym się charakteryzuje?

Pustynia to teren o dużej powierzchni, charakteryzujący się skromną szatą rośliną i ubogą fauną. Niektóre obszary pustynne są zupełnie pozbawione życia wskutek małej ilości opadów oraz co najmniej okresowo wysokich temperatur, przez co parowanie przewyższa ilość opadów. O tym, jakie są rodzaje pustyń i gdzie się znajdują, uczymy się na lekcjach geografii. Oto najważniejsze informacje o pustyniach.

1. Czym jest pustynia?

Pustynia jest obszarem, który wyróżnia się brakiem flory (lub roślinnością przystosowaną do skrajnych warunków klimatycznych) bardzo ubogą fauną. Klimat pustynny jest wyjątkowo suchy, a nasłonecznienie w tym miejscu jest bardzo wysokie.

Opady roczne nie przekraczają 150 mm, parowanie przewyższa opady. Gleby na pustyni to przede wszystkim piaski, szaroziemy, buroziemy i słone gleby.

Zobacz film: "Jak możesz pomóc maluchowi odnaleźć się w nowym środowisku?"

Pomiędzy pustynią a stepem/sawanną występują często półpustynie, które mają cechy pośrednie.

Jakie temperatury panują na pustyniach? Charakterystyczne dla nich są duże amplitudy dobowe temperatury. Zwykle w dzień przekraczają nawet 50°C, nocą zaś spadają do nawet -4°C.

2. Gdzie występują pustynie?

Pustynie występują na całej kuli ziemskiej, jednak najwięcej ich znajduje się w strefie zwrotnikowej w Afryce północnej i południowej, Ameryce Północnej, Południowej oraz Australii.

3. Rodzaje pustyń

Z uwagi na sposób powstawania pustyń, wyróżniamy następujące ich rodzaje:

• nadbrzeżne - powstałe w wyniku działania zimnych prądów morskich (np. Atakama, Namib);
• zwrotnikowe - powstałe na terenach znajdujących się pod wpływem klimatu zwrotnikowego (np. Sahara, Wielka Pustynia Wiktorii);
• polarne (arktyczne, chłodne) - powstałe w miejscach znajdujących się pod wpływem klimatu polarnego;
• strefy umiarkowanej - powstałe w cieniu opadowym gór (np. Takla Makan, Gobi).

Pustynie możemy podzielić także ze względu na ich materiał:

• żwirowe, żwirowate - serir, reg (np. część Sahary, niektóre pustynie w Australii);
• piaszczyste - erg (np. Wielki Erg Zachodni, Wielki Erg Wschodni, Wielka Pustynia Wiktorii, Wielka Pustynia, Wielki Nefud, Atakama);
• kamieniste, skaliste - hamada (np. duża część Sahary, Tybetu, część Gór Skalistych);
• słone (np. Salar de Uyuni - Boliwia);
• lodowe - obszary strefy podbiegunowej, pokryte lądolodem;
• ilaste - plaja, kewir, takyr (np. na Wyżynie Irańskiej).

Kolejny podział wyróżnia pustynie ze względu na miejsce ich istnienia:

• pustynie wyżynne;
• pustynie nizinne;
• pustynie górzyste.

4. Największe pustynie świata

Do największych pustyń świata należy:

• Sahara;
• Ar-Rub-al-Chali;
• Gobi;
• Takla Makan;
• Kalahari;
• Kala-Kum;
• Wielka Pustynia Piaszczysta.

5. Roślinność na pustyni

Rośliny, które rosną na pustyni, nie tworzą zwartej szaty. Często wytwarzają podziemne formy przetrwalnikowe lub gdy warunki są ekstremalne, starają się przetrwać jako nasiona.

Cykl rozwojowy tych roślin jest bardzo krótki, przystosowany do czasu, w którym występują opady. Ich korzenie służą w większym stopniu umocowaniu organizmu w podłożu niż pobieraniu wody z ziemi.

Na pustyni występują:

• trawy;
• kolczaste krzewy;
• aloesy;
• agawy;
• róże jerychońskie;
• kaktusy;
• sukulenty;
• wilczomlecze.

6. Zwierzęta na pustyni

Wśród zwierząt występujących na pustyni znajdują się m.in.:

• mrówki;
• szarańczaki;
• pająki;
• pluskwy;
• skorpiony;
• krocionogi;
• zaleszczotki;
• chrząszcze z rodziny czarnuchowatych;
• ropuchy;
• jaszczurki;
• węże;
• żółwie;
• gekony;
• agamy.