Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni (recenzja)
Jest to bardzo ambitne i szczegółowo przeanalizowane opracowanie poświęcone baśni. Autor w akademicki wręcz sposób rozważa znaczenie baśni, podkreślając jej cechy charakterystyczne, odróżniające ją od mitu. Obrazuje on swoje teorie konkretnymi przykładami mitów, zaznaczając że posiadają różnorakie wersje.
1. Baśniowe dzieciństwo
Podkreśla, że właśnie baśń wywodząca się z folkloru daje dziecku więcej satysfakcji niż jakaś inna forma artystycznego przekazu. Zwraca uwagę na wielkie atuty baśni jako dzieła sztuki, które wnosi pozytywny wkład w wewnętrzny rozwój małego człowieka.
Baśń jako gatunek jest bliska dzieciom, bo baśniowe ujęcie świata jest zgodne z odbiorem rzeczywistości przez najmłodszych. Ot, chociażby odbieranie całego otaczającego je świata - zarówno ożywionego jak i nieożywionego - jako jednej całości.
Autor książki „Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni” jest krytycznie nastawiony do ilustrowania książek. Uważa on, że ilustracja w baśni - aczkolwiek chętnie widziana przez dziecko - ogranicza znacznie jego wyobraźnię i rozprasza je, zamiast koncentrować na fabule.
2. Baśniowe symbole
W książce odnajdziemy także analizę niektórych symboli pojawiających się zarówno w baśniach, jak i w mitach. Szeroko omówiono np. jabłko - symbol pojawiający się w baśni „Królewna Śnieżka”. Autor podkreśla również kwestię popadania w głęboki sen przez bohaterów baśni, którzy w ten sposób przekonują czytelnika o potrzebie odradzania się poprzez długotrwałe przebudzanie się.
Bardzo ciekawa jest interpretacja baśni „Kopciuszek”. Autor przypomina bardzo stare jej początki - sięgające IX w. p.n.e. Pierwsza wersja opowieści pojawiła się… w Chinach. I stąd tyle w baśni odwołań do stóp. Wszak w Chinach kobietom bandażowano je od dzieciństwa. Wiele wieków później Perrault nadał tej baśni postać, w jakiej jest znana do dzisiejszych czasów.
Warto znaleźć czas na lekturę „Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni”. Jest pozycją bardzo ambitną i niezwykle wnikliwie odkrywa przed nami tajniki gatunku. Może właśnie w świąteczny czas warto znaleźć drogocenną chwilę i dowiedzieć się, jak to właściwie było dawno, dawno temu i jak to na nas wpływa w naszym zabieganym życiu…
_B. Bettelheim
Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni
Wydawnictwo W.A.B.
Warszawa 2010_