Zabawy dydaktyczne dla dzieci
Zabawa stwarza dzieciom możliwość poznania świata społecznego. Dobrze dobrane zabawy sprawiają, że malec zdobywa pewność siebie, kształtują również optymistyczne podejście do świata i ludzi. Zabawy dydaktyczne stawiają przed malcami określony cel do zdobycia lub zadanie do wykonania. W tym rodzaju gier najbardziej czynny jest umysł dziecka, stąd właśnie dydaktyczne lub edukacyjne określenie tych zabaw. Jak zabawy edukacyjne wpływają na psychofizyczny rozwój dziecka?
1. Zabawy dydaktyczne dla dzieci w szkole
Zabawy i gry edukacyjne inicjowane są przez nauczycieli podczas lekcji. Pedagog powinien wcześniej przygotować się do tego rodzaju zajęć, przewidzieć plan zabawy, ilość uczestników oraz zadania im przydzielane. Zabawy mają na celu wyzwolenie aktywności nawet nieśmiałego dziecka. Związane są z zajęciami prowadzonymi z dziećmi i wykorzystywane do utrwalenia zdobytej wiedzy. Można je stosować już od przedszkola, gdzie sprzyjają doskonaleniu procesów poznawczych (porównywania, spostrzegania, klasyfikowania, analizy i syntezy itd.).
Ponadto dzieci uczą się przestrzegania reguł i prawideł zabawy, zaczynają działać zespołowo. Zabawy dydaktyczne budzą aktywność umysłową, wywierają napięcie i wymagają skupienia uwagi, ponadto towarzyszą im uczucia intelektualne, dzięki którym dziecko lepiej przyswaja nową wiedzę.
2. Rodzaje zabaw edukacyjnych dla dzieci
Pierwsza grupa to zabawy z gotowymi pomocami, w których konstrukcji zawarte jest zadanie do wykonania. Drugi rodzaj to zabawy typu „zgadnij czego brak” lub „czarodziejski woreczek”. Kolejne to łamigłówki, zagadki obrazkowe czy gry stolikowe. Ostatnią grupę zabaw edukacyjnych stanowią zabawy słowne, jak zagadki, niedokończone rymy i inne. Zabawa dydaktyczna odniesie sukces, jeśli zostaną spełnione cztery zasady: systematyczność (stałe wykorzystywanie zabaw dydaktycznych podczas nauki w szkole i w domu), znajomość materiału przez dzieci (maluchy odgadują tylko znane rzeczy, przypominają sobie nazwę na podstawie podania cech rzeczy, dzieci przez zabawy edukacyjne nie zdobywają nowej wiedzy, ale utrwalają już poznaną), utrudniania zadań (problem postawiony w zabawie nie może być zbyt łatwy ani zbyt trudny, malcowi trzeba umożliwić zdobycie rozwiązania i odniesienie zadowolenia z siebie), atrakcyjność (w zabawie dydaktycznej poza elementem nauczania muszą znajdować się cechy zabawy, musi być miejsce na radość i oczekiwanie).
Gry edukacyjne przyczyniają się do wzbogacenia słownictwa dzieci i uprawnienia mowy. Kształcą takie sprawności umysłowe jak pamięć, spostrzegawczość, logiczne myślenie, analiza wzrokowo-słuchowa. Pomagają wyrobić pewne cechy charakteru, na przykład systematyczność, wytrwałość, samodyscyplinę oraz poczucie sprawiedliwości. Zabawy dydaktyczne łączą proces nauczania z zabawą. Ponadto stanowią czynnik integrujący nauczanie i wychowanie, procesy poznawania, działania oraz przeżywania.
Małgorzata Kazbieruk