Stan zapalny ucha – czy wiesz, jak go rozpoznać?

75 proc. dzieci do 5. roku życia przynajmniej raz doświadczyło zapalenia ucha środkowego. U części małych pacjentów choroba ma charakter nawracający. Wiąże się z silnym bólem i gorączką.

Zapaleniu ucha u dzieci sprzyjają różnice w budowie anatomicznej i czynności trąbki słuchowej. Z wiekiem zmienia się jej budowa, co z kolei przekłada się na mniejszą liczbę infekcji. Na częstość zachorowań wpływ mają także:

• płeć męska,
• predyspozycje genetyczne,
• uczęszczanie do żłobka i przedszkola,
• brak karmienia piersią,
• okres jesienno-zimowy,
• wady twarzoczaszki,
• zaburzenia odporności,
• alergia,
• przerost migdałka gardłowego.

1. Objawy zapalenia ucha

Zapalenie ucha jest dolegliwością bardzo bolesną. Najczęściej infekcję poprzedza nieżyt nosa. Niemowlę może sygnalizować problem poprzez płacz, pocieranie główki o poduszkę, niechęć do ssania. Do objawów dołączyć mogą też wymioty i gorączka.

Starsze dzieci, które są w stanie powiedzieć rodzicowi, co im dolega, skarżą się na silny ból ucha. Ma on charakter tętniący. Najczęściej pojawia się w nocy, gdy dziecko już leży w łóżku. Towarzyszyć temu może odczucie pełności w uchu, upośledzenie słuchu oraz wysoka gorączka.

Zdarzają się sytuacje, w których zalegający w uchu płyn powoduje wzrost ciśnienia wewnątrz przewodu słuchowego, co może doprowadzić do pęknięcia błony bębenkowej. Zalegająca wydzielina wydostaje się wtedy na zewnątrz, a ból ustępuje.

2. Jak leczy się zapalenie ucha u dzieci?

W zdecydowanej większości przypadków objawy ustępują samoistnie. W celu uśmierzenia bólu i wyeliminowania stanu zapalnego stosuje się ibuprofen. Działa on przeciwbólowo, przeciwgorączkowo i przeciwzapalnie. Jego szybkie podanie u 2/3 pacjentów pozwala na uniknięcie antybiotykoterapii. Najczęściej zaleca się jego stosowanie przez trzy doby, co w wielu wypadkach wystarczy, by zahamować postęp choroby.

Jednak w sytuacji, kiedy dzieci mają mniej niż pół roku, wysoką gorączkę (ponad 39 stopni), znaczące dolegliwości bólowe, wymioty, skłonność do nawracających zakażeń, obustronne zapalenie ucha, wyciek z ucha czy zaburzenia odporności, konieczna jest pilna konsultacja pediatryczna.

Objawem często towarzyszącym chorobie jest gorączka. W przypadku małych dzieci może być ona bardzo wysoka (powyżej 39°C). Ibuprofen podany w odpowiedniej dawce pozwoli ją obniżyć nawet po 15 minutach, przestawiając ośrodek termoregulacji na niższy poziom. Można również dziecko schładzać, np. kąpiąc je w wodzie o temperaturze o jeden stopień niższej niż temperatura ciała.

Gdy gorączka, mimo podania ibuprofenu, nie spada, zaleca się po czterech godzinach podanie paracetamolu. Leki z tymi substancjami czynnymi powinny więc znajdować się w każdej domowej apteczce. Nigdy nie wiadomo, kiedy będzie konieczne ich użycie.

3. Leki przeciwbólowe w zapaleniu ucha

Dominującym objawem w przypadku zapalenia ucha jest ból. Jego złagodzenie jest więc dla rodziców priorytetowe. Jeszcze przed wizytą u lekarza maluchowi należy podać lek, który go wyeliminuje.

Należy pamiętać, że u małych pacjentów poniżej 12. roku życia nie wolno stosować leków zawierających w składzie kwas acetylosalicylowy (tzw. aspiryna), ketoprofen czy metamizol. Bezpieczne w ich przypadku są preparaty z ibuprofenem i paracetamolem, z czego jedynie ten pierwszy oprócz działania przeciwbólowego i przeciwgorączkowego wykazuje działanie przeciwzapalne. To niezwykle ważne, gdyż wysoka temperatura u dziecka w zdecydowanej większości przypadków ma związek z toczącym się w organizmie stanem zapalnym wywołanym najczęściej przez wirusy.

W przypadku wyboru leku ważny jest także sposób jego podania. Dawka powinna zostać przeliczona na kilogram masy ciała. Dla dzieci, które źle tolerują przyjmowanie preparatów, najlepszym wyborem będą środki skoncentrowane o długim czasie działania. Rodzice mogą również wybrać najlepszą dla ich pociechy formę leku:

• płynną, np. zawiesinę,
• doodbytniczą (czopki),
• stałą do popicia wodą (tabletki czy kapsułki),
• stałą do żucia (kapsułki do żucia, elastyczne).

Zapalenie ucha jest dla dziecka niezwykle bolesną dolegliwością. Szybkie działania podjęte ze strony rodzica mogą pomóc znacząco złagodzić ból i złe samopoczucie naszej pociechy.