Jak i czym zaszczepić dziecko przeciwko pneumokokom?

Pneumokoki są coraz niebezpieczniejsze dla ludzi. Stanowią główną przyczynę zachorowalności i śmiertelności na świecie. Najczęściej drobnoustroje te atakują dzieci poniżej 5. roku życia oraz osoby starsze. Jak skutecznie się przed nimi bronić?

Bakterie Streptococcuspneumoniae wywołują choroby układu oddechowego, głównie: zapalenie płuc, zatok i opon mózgowo-rdzeniowych. W wielu przypadkach mają one ciężki przebieg. Pneumokoki mogą również odpowiadać za skrajnie niebezpieczne zakażenia uogólnione (tzw. sepsa), które mogą doprowadzić nawet do śmierci pacjenta.

Bakterie te przenoszą się przez kontakt bezpośredni z chorym lub nosicielem albo poprzez wdychanie drobnych kropelek wydzieliny dróg oddechowych. Szczególnie narażone na kontakt z nią są dzieci uczęszczające do żłobka i przedszkola.

Niestety, leczenie zakażeń pneumokokowych okazuje się być coraz trudniejsze. Standardowo stosowane leki nie zawsze są skuteczne ze względu na szerzące się zjawisko oporności bakterii na antybiotyki. Dlatego najskuteczniejszą metodą zapobiegania niebezpiecznym chorobom są szczepienia.

Od 1 stycznia 2017 roku szczepionka przeciwko pneumokokom pojawiła się na liście szczepień obowiązkowych. Oznacza to, że każde nowo narodzone dziecko w 2. miesiącu życia otrzyma bezpłatną szczepionkę. To ogromny postęp i prawdziwa rewolucja. Dołączenie tej szczepionki do listy obowiązkowych rekomendowali pediatrzy i eksperci z dziedziny zdrowia już od wielu lat. Program szczepień przeciwko pneumokokom budzi jednak kontrowersje.

1. Szczepionka szczepionce nierówna

Badania dowiodły, że za zakażenia inwazyjne najczęściej odpowiedzialnych jest siedem serotypów pneumokoków. Na tej podstawie udało się stworzyć walentną szczepionkę PCV 7. W kolejnych latach poszerzono jej skład. Udało się opracować dwie szczepionki – PCV 10 i PCV 13. Ich bazy różnią się od siebie, dlatego też, zaczynając szczepienie jedną wybraną szczepionką, należy je kontynuować.

Dzieci w ramach obowiązkowego programu szczepień ochronnych otrzymują bezpłatnie szczepionkę PCV 10. Jej wybór budzi wśród ekspertów duże emocje. Nie uodparnia ona na działanie szczepów pneumokoków 3, 6A i 19A. Szczepionka PCV 13, w której bazie wspomniane szczepy są obecne, jest droższa. Ministerstwo Zdrowia przy przetargu poza jakością wzięło pod uwagę również cenę.

Szczepionka 13-walentna stosowana jest we wszystkich rozwiniętych krajach świata. W Polsce jest ona dostępna jedynie odpłatnie (cena jednej dawki wynosi od 200 a 300 zł w zależności od apteki). Za darmo otrzymują ją tylko dzieci z tzw. grup ryzyka, np. przedwcześnie urodzone.

2. Kielce dają dobry przykład

W Kielcach od ponad 10 lat realizowany jest program szczepień ochronnych przeciwko pneumokokom. Eksperci z całej Polski sugerują, że stanowi on modelowy przykład profilaktyki prozdrowotnej. Dzięki zastosowaniu w pierwszych latach programu szczepionki PCV 7, a następnie jej nowocześniejszej wersji – PCV 13, w Kielcach praktycznie wyeliminowane zostały poważne choroby, za które odpowiedzialne są pneumokoki.

Skuteczną ochronę przeciw tym drobnoustrojom zapewni szczepionka o szerokim spektrum działania, chroniąca przed najbardziej niebezpiecznymi serotypami bakterii. To ich najbardziej obawiają się pediatrzy, gdyż stają się one antybiotykooporne. Leczenie wywołanych przez nie chorób jest coraz trudniejsze, czasem wręcz niemożliwe.