Satelity. Naturalne i sztuczne - jakie funkcje pełnią?
Satelity to wszystkie ciała o względnie małej masie, obiegające inne ciało o masie większej. Torem ruchu tych ciał są orbity. Ile naturalnych satelitów ma Ziemia? Jakie są zadania sztucznych satelitów? Czym się charakteryzują?
1. Czym są satelity?
Satelita jest obiektem, który krąży po orbicie planety. Może być sztuczny lub naturalny (księżyc).
1.1. Sztuczny satelita
Sztuczny wznoszony jest na orbitę ciała niebieskiego przez człowieka poprzez wystrzelenie rakiety. W czasie wystrzału rakiety z silnika wyrzucana jest masa w kierunku pionowym i dolnym zwrocie. Podczas wyrzutu sama rakieta wypychana jest do góry.
1.2. Naturalny satelita - księżyc
Naturalny satelita jest ciałem niebieskim naturalnego pochodzenia, które obiega planetę, planetoidę lub planetę karłowatą.
Planeta i jej księżyce krążą wokół wspólnego dla nich środka masy. Zazwyczaj jedynie największy obiekt z tego typu układu nazywamy planetą, jednak jeśli mamy do czynienia z planetą i księżycem o podobnym rozmiarze, możemy mówić o planetach podwójnych. Taki układ to np. Ziemia - Księżyc.
Z uwagi na orbitę księżyce dzielą się na nieregularne i regularne. Regularne krążą w tę samą stronę, w którą obraca się planeta wokół własnej osi, po prawie kołowych orbitach, znajdujących się blisko płaszczyzny równika planety.
Według większości naukowców księżyce powstały z tej samej materii, z której uformowała się planeta, wokół której dany księżyc krąży.
Księżyce nieregularne krążą po orbitach, które nie leżą na płaszczyźnie obrotu planety. Orbity tych księżyców są zwykle wydłużone i bardzo oddalone od planety, określane są czasem jako chaotyczne.
Satelity nieregularne zazwyczaj osiągają niewielkie rozmiary. Przypuszczalnie ciała te to obce obiekty, które zostały przechwycone przez pole grawitacyjne planety.
Jak powstał Księżyc krążący wokół Ziemi? Obecnie najpowszechniejsza teoria mówi, że miało to miejsce wskutek uderzenia w proto-Ziemię innej protoplanety - Księżyc został utworzony przez materię obu obiektów, wyrzuconą na orbitę dokoła Ziemi.
2. Jakie funkcje pełni sztuczny satelita?
Zadania satelity określane są przed jej rodzaj. Najczęściej jej celem jest:
- prognozowanie pogody;
- przekaz sygnałów radiowych;
- wykonywanie badań naukowych;
- obsługa rozmów telefonicznych;
- nawigacja.
Satelity meteorologiczne mają za zadanie dostarczać informacji o pogodzie, zbierając informacje o prądach atmosferycznych, zachmurzeniu, chemicznym składzie powietrza, wysokości temperatury itd.
Łączność internetowa odbywa się przy pomocy kabli naziemnych, poprzez które dostawca internetu wysyła informację do systemu satelitarnego, dane kodowane są w falach radiowych, dalej wysyłane do satelitów, a następnie odsyłane znów za Ziemię do anten odbiorców. Po odbiorze anteny te przetwarzają informację i wysyłają ją do urządzenia użytkownika.
Geofizyczne satelity, które badają powierzchnię Ziemi, wyposażone są w podczerwień. Dzięki temu możliwa jest rejestracja promieniowania cieplnego z obserwowanego obiektu. Przesyłane dane mogą dotyczyć rolnictwa, urbanistyki, geologii czy oceanografii.
Satelity wykorzystywane do nawigacji wykorzystują systemu GPS. System komunikacji działa przy wsparciu 130 satelitów komunikacyjnych. Wiadomości wysyłane są z anten o średnicy co najmniej 30 metrów od satelity, a odbywa się to za pomocą mikrofali. Ten wysyła wiadomość do centrum, z którego rozmowa jest kierowana.
