Paracetamol i ibuprofen – ich działanie na gorączkę u dziecka

Paracetamol i ibuprofen to substancje czynne, które są składnikami leków dostępnych bez recepty (OTC, ang. over-the-counter). Rodzicom znane są przede wszystkim jako skuteczne środki łagodzące ból i zmniejszające gorączkę. Co warto o nich wiedzieć? Czy są bezpieczne?

Już na etapie kompletowania wyprawki, kiedy uzupełniamy domową apteczkę o leki dla dziecka, myślimy o zakupie środka przeciwgorączkowego. Warto go mieć pod ręką, by móc podać w sytuacji, gdy będzie to konieczne.

Dzieci chorują bardzo często, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym. Najczęściej diagnozuje się u nich infekcje dróg oddechowych o podłożu wirusowym. Choroby te w wielu przypadkach przebiegają z gorączką. Jej pojawienie się sygnalizuje, że organizm podejmuje walkę. Jeśli stan dziecka jest dobry mimo wysokiej temperatury, najczęściej nie ma powodów do obaw. Po podaniu leków dziecko powinno poczuć się lepiej, a dolegliwości minąć.

Jeśli jednak gorączce towarzyszą inne objawy, takie jak wymioty, nietypowe zachowanie malucha (apatia, rozdrażnienie), przyspieszony oddech, męczenie się przy jedzeniu, wybroczyny, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza.

1. Ibuprofen czy paracetamol? Który lek wybrać?

W domowej apteczce znaleźć się powinny obydwa leki. Choć działają przeciwgorączkowo, są między nimi znaczące różnice. Ibuprofen, w przeciwieństwie do paracetamolu, hamuje stan zapalny.

U najmłodszych pacjentów gorączka najczęściej ma związek z infekcją. Zgodnie z rekomendacjami postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego z 2016 zaleca się stosowanie ibuprofenu lub paracetamolu w zwalczaniu gorączki, jeżeli towarzyszy jej wyraźny dyskomfort i ogólne złe samopoczucie. Gdy wysokiej gorączce towarzyszą inne silne objawy zapalenia (ból, obrzęk, przekrwienie, wysięk), w pierwszym rzucie zaleca się stosowanie ibuprofenu.

Ibuprofen działa przeciwzapalnie i blokuje łączenie się cząsteczek prozapalnych w miejscu zapalenia. Dawkowanie leków zawsze jest dokładnie opisane na opakowaniu i ulotce danych preparatów.

Gorączka u dzieci jest często występującym objawem różnego rodzaju chorób. Na początku budzi w rodzicach duży niepokój. Należy jednak mieć świadomość, że najmłodsi inaczej niż osoby dorosłe reagują nawet na bardzo wysoką temperaturę.

Leki przeciwgorączkowe podaje się dziecku, gdy temperatura ciała przekracza 38°C. Jedynie dzieciom, które mają drgawki gorączkowe, należy podać leki wcześniej. Dawkę preparatu na gorączkę powinno się przeliczać na masę ciała. Lek z ibuprofenem bardzo dobrze obniża gorączkę, działa szybciej i na dłużej niż paracetamol. Gdy mimo to temperatura nie spadnie, po 4 godzinach zaleca się podanie paracetamolu. Leki te blokują dwa różne szlaki metaboliczne.

Dzięki temu, podawane naprzemiennie, wywołują ten sam efekt przeciwbólowy lub przeciwgorączkowy przy podaniu sumarycznie mniejszej dawki każdego z nich. W związku z powyższym jest mniejsze ryzyko pojawienia się efektów ubocznych, jeśli będziemy stosować ibuprofen i paracetamol na zmianę.

Czym więc różni się działanie ibuprofenu od paracetamolu? Ibuprofen szybciej obniża gorączkę, ponadto działa dłużej, a ryzyko jego przedawkowania jest znacznie niższe.

Warto zastosować również naturalne metody zmniejszania gorączki. Najpopularniejsza z nich to schładzanie. Można albo robić okłady, albo wykąpać dziecko w wodzie o stopień niższej niż temperatura ciała. Trzeba też pamiętać o nawadnianiu organizmu. Najlepiej podawać maluchowi do picia wodę.

2. Leki przeciwbólowe – czy są bezpieczne?

Gdy dziecko choruje na astmę lub jest uczulone na niesteroidowe leki przeciwzapalne, wówczas podawanie ibuprofenu powinno odbywać się w porozumieniu z lekarzem. Środek ten nie powinien być podawany, gdy maluch jest odwodniony, np. z powodu biegunki. Nie stosuje się go również w ospie wietrznej, gdyż zwiększa to ryzyko ciężkich zakażeń paciorkowcowych.

Trzeba też pamiętać o odpowiednim dawkowaniu i nie przekraczać zalecanej dobowej dawki leku. Dotyczy to zwłaszcza paracetamolu, gdyż jego przedawkowanie jest bardzo niebezpieczne. Może doprowadzić do szybko postępującej niewydolności wątroby. Objawy zatrucia paracetamolem to:

• nudności i wymioty,
• bóle brzucha,
• wzmożona potliwość,
• bladość,
• osłabienie,
• śpiączka.

Leki przeciwgorączkowe dla dzieci dostępne są w różnych formach. W przypadku najmłodszych zaleca się stosowanie zawiesiny lub czopków, gdy dziecko wymiotuje lub utrudnia podanie leków. Dawki powinno się odmierzać z aptekarską precyzją, dostosowując się do zaleceń producenta lub lekarza.

Ból i gorączka mogą pojawić się już u niemowląt. Ich obecność nie zawsze wskazuje na poważną chorobę. W każdej sytuacji jednak wymaga to interwencji ze strony rodzica. Dlatego też w domowej apteczce zawsze warto mieć pod ręką odpowiednie leki. Pamiętaj, żeby przed podaniem leku upewnić się, że:

• nie minęła data ważności leku,
• nie minęla data przydatności po otwarciu (w przypadku zawiesin to zazwyczaj 6 miesięcy od otwarcia butelki). Warto zapisywać datę pierwszego otwarcia na opakowaniu, żeby zawsze mieć pewność, że podaje się świeży lek.