Obchody 100-lecia działalności Szpitala Klinicznego im. ks. Anny Mazowieckiej w Warszawie
W grudniu 2012 roku minie 100 lat od kiedy szpital przy ul. Karowej w Warszawie przyjął pierwsze pacjentki. Wybudowany dla uczczenia narodzin następcy tronu cesarzewicza Aleksieja, był jednym z najnowocześniejszych w ówczesnej Europie. Obecnie Szpital Kliniczny im. ks. Anny Mazowieckiej oferuje kompleksową opiekę nad kobietami w każdym wieku, ratowane są tutaj najmniejsze i najbardziej chore noworodki. Patronat nad obchodami Jubileuszu objęła małżonka Prezydenta RP Pani Anna Komorowska.
1. „Nowoczesny Szpital ginekologiczno-położniczy – szczęśliwe macierzyństwo”
Obchody 100-lecia działalności rozpoczęły się we wrześniu, od II Pikniku Wcześniaka na karowej pt. „Wyspa Skarbów”. Główne uroczystości są zaplanowane na 8 i 9 grudnia. W pierwszym dniu obchodów odbędzie się Sympozjum Interdyscyplinarne „Nowoczesny Szpital ginekologiczno-położniczy – szczęśliwe macierzyństwo”, na którym wykłady wygłoszą autorytety polskiej ginekologii i położnictwa, perinatologii i endokrynologii ginekologicznej. Kulminacyjnym akcentem będzie Gala Jubileuszowa, na której zasłużeni pracownicy szpitala otrzymają państwowe i resortowe odznaczenia, a także zostaną wręczone medale im. Jana Nielubowicza oraz dr. Jerzego Moskwy.
2. Historia Szpitala Klinicznego im. ks. Anny Mazowieckiej
Powstanie nowoczesnego, urządzonego zgodnie z wymaganiami ówczesnej medycyny szpitala położniczego było odpowiedzią na alarmujący stan opieki nad kobietami ciężarnymi, rodzącymi i położnicami w Warszawie. Aby wybudowanie szpitala z prawdziwego zdarzenia było możliwe, nadano jemu imię cesarzowej Aleksandry Fiodorowny, żony ostatniego cara Rosji Mikołaja.
Choć pomysł urządzenia zakładu położniczego powstał już w 1904 r., budowę rozpoczęto dopiero w 1911 r., a ukończono rok później. Architektem budynku był Kazimierz Skórewicz, autor m.in. budynku Sejmu. Pierwszym lekarzem naczelnym zakładu był Władysław Popiel, długoletnim dyrektorem szpitala przy ul. Karowej był m.in. Władysław Janczewski. W latach dwudziestych zakład został poświęcony Annie Księżnej Mazowieckiej, założycielce pierwszego warszawskiego szpitala w obrębie murów miasta.
Szpital od początku działalności spełniał rolę edukacyjną - na jego terenie staże odbywali absolwenci Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego, działała Miejska Szkoła Położnych. Specjalna opieką otaczano tutaj noworodki – do użytku wprowadzano inkubatory, choć jeszcze często w celu dogrzania słabszych dzieci wkładano w pieluchy tzw. butelkę powitalną z ciepłą wodą. Młode matki były edukowane w zakresie higieny osobistej, uczone pielęgnacji noworodka. Ze względu na to, że szpital był przeznaczony początkowo dla „samotnych panien”, dbano o to, aby młode matki miały zapewnioną opiekę ojca dziecka lub jego rodziny, a w przypadku śmierci matki, aby dziecko trafiało do najbliższych, a nie do sierocińca. Jeżeli personel miał podejrzenia, że noworodek może być porzucony, stemplowano go specjalną trudnozmywalną farbą, co ułatwiało identyfikację dziecka przez policję.
Szpital działał również podczas niemieckiej okupacji, wciąż funkcjonowała tutaj jako jedna z nielicznych w Warszawie szkoła dla położnych. Ewakuowany wraz z pacjentkami i lekarzami w połowie sierpnia 1944 r., jako jeden z nielicznych uchował się w czasie bombardowań powstańczej Warszawy. Choć nie uległ zniszczeniom, w planach Biura Odbudowy Stolicy został przeznaczony do wyburzenia. Przez kilka lat po wojnie funkcjonowała tutaj Komenda Wojskowa Miasta. Przed rozbiórką uratowali szpital... studenci medycyny, których liczba po wojnie gwałtownie rosła, a realizacja praktycznego nauczania była niemożliwa z uwagi na brak wystarczającej liczby oddziałów ginekologicznych i położniczych.
Utworzenie II Kliniki Położnictwa i Chorób Kobiecych w szpitalu przy ul. Karowej przywróciło budynek do swych dawnych funkcji i dało impuls do rozwoju nowoczesnego położnictwa i ginekologii. Jej pierwszy kierownik prof. Wilhelm Sowiński, utworzył tutaj pierwszą w Warszawie pracownię patomorfologii ginekologicznej - jej pierwszym kierownikiem był prof. Józef Szamborski. Kolejnym kierownikiem Kliniki przy ul. Karowej był prof. Ireneusz Roszkowski, który w historii polskiej medycyny został uznany za prekursora nowoczesnego położnictwa i ginekologii. Powstały tutaj jedne z pierwszych w Polsce oddziałów patologii ciąży, prof. Ireneusz Roszkowski inicjował powstanie nowatorskich pracowni, m.in. embriologii doświadczalnej, sprzyjał rozwojowi wówczas bardzo eksperymentalnych, a obecnie powszechnych metod diagnostycznych w ginekologii i położnictwie, np. ultrasonografii. Lekarze z Karowej byli jednymi z pierwszych, którzy zastosowali próżnociąg podczas porodu, opracowali metodę graficznego zapisu tętna płodu, już w latach siedemdziesiątych zastosowano laparoskopię diagnostyczną, a później stosowano tutaj operacje z użyciem lasera. Już w latach sześćdziesiątych powstały w szpitalu przy ul. Karowej poradnie patologii ciąży, ginekologiczna dla dziewczynek, a także poradnia dla noworodków po skomplikowanych porodach, w których badano rozwój dzieci.
3. Przerwa w działalności szpitala
Na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych szpital został zamknięty - choć rozbudowany w latach sześćdziesiątych, wymagał gruntownej modernizacji. Staraniem ówczesnej kierownik Kliniki, prof. Jadwigi Kuczyńskiej-Sicińskiej oraz dyrektora szpitala Tadeusza Trędoty szpital był remontowany. Otwierany sukcesywnie oddział po oddziale, w 1983 r. szpital przy ul. Karowej został przywrócony z powodzeniem dla mieszkanek Warszawy i regionu.
Zmiany zachodzące w opiece zdrowotnej, powstanie rynku usług medycznych wymagały dostosowania oferty do potrzeb pacjentów i tworzenia nowych oddziałów, poprawienia opieki nad noworodkami. Zmieniał się też sam szpital - gruntowne remonty i modernizacja sprawiła, że obecnie jest to szpital zapewniający komfortowy i bezpieczny pobyt pacjentek i noworodków.
4. Szpital obecnie
Obecnie II Klinika Położnictwa i Ginekologii, której kierownikiem jest prof. dr hab. n. med. Krzysztof Czajkowski oferuje kompleksową opiekę położniczo-ginekologiczną nad kobietą w każdym wieku. W oddziałach patologii ciąży leczone są pacjentki z najbardziej skomplikowanymi powikłaniami - jest to największy w regionie ośrodek leczenia cukrzycy a także chorób krwi, wątroby i nerek w ciąży. Rozwija się oddział onkologiczny - leczone są tutaj również pacjentki, u których wykryto nowotwór w czasie ciąży. Klinika Endokrynologii Ginekologicznej pod kierownictwem prof. zw. dr. hab. n. med. Stanisława Radowickiego jest jedynym w regionie ośrodkiem opiekującym się kobietami z zaburzeniami hormonalnymi. Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka pod kierownictwem prof. Marii Katarzyny Borszewskiej-Kornackiej ratuje i leczy najmniejsze i najbardziej chore noworodki, również poniżej 1000 g, a jej osiągnięcia są porównywalne ze światowymi. Szpital jest uznanym ośrodkiem perinatologicznym, oferuje również kompleksową opiekę rehabilitacyjną dla najmłodszych. Nowe stulecie szpital zaczyna od wielkich zmian - rozbudowa i przebudowa obejmie m.in. blok operacyjny, oddziały patologii noworodka oraz oddziały onkologii ginekologicznej.