Marsz alergiczny – poważna konsekwencja alergii u dzieci – jak mu zapobiegać?
Choroby alergiczne są plagą współczesnych czasów. Często pojawiają się już w okresie wczesnego dzieciństwa, czy wręcz niemowlęctwa. Pomimo tego, że narasta ich występowanie, często nadal bywają lekceważone, traktowane jako „coś, z czego się wyrasta”.
Wielu rodziców obserwuje u swoich dzieci już w pierwszych miesiącach życia wysypki, zmiany skórne, problemy z brzuszkiem, ulewania. Te symptomy mogą wskazywać na najczęściej występującą u niemowląt alergię na mleko. Badania naukowe opisują coraz częściej zjawisko zwane marszem alergicznym czyli występowanie po sobie kolejnych alergii – od alergii pokarmowej poprzez alergie wziewne aż do rozwoju (w części przypadków) astmy. Jest to uciążliwe zarówno dla dziecka, jak i jego rodziców, obniża jakość życia, konieczne są częste wizyty lekarskie, przyjmowanie leków, objawy takie jak katar sienny, duszności czy pokrzywki, swędząca skóra są bardzo męczące. Rozwój kolejnych chorób alergicznych jest kilkakrotnie częstszym zjawiskiem u pacjentów, u których wystąpiła alergia na mleko.
Rodzice dzieci, w u których występują objawy mogące wskazywać na alergię, powinni zwracać na nie uwagę, obserwować ich rozwój oraz konsultować je z lekarzem prowadzącym dziecka.
Firma Reckitt, w ramach edukacji o alergii pokarmowej przeprowadziła w Polsce badania z udziałem 1300 mam by poznać jak wiele dzieci ma objawy, które mogą świadczyć o alergii na mleko i jej następstwach. Badania wspiera Nutramigen (Nutramigen 3 LGG Complete), marka zaangażowana od kilkudziesięciu lat w tematykę alergii pokarmowej u niemowląt i dzieci.
Badanie wskazało, że u dzieci z alergią na mleko rozwijają się kolejne problemy – w tym astma, katar sienny (alergia na pyłki), kłopoty ze stanem skóry. Także znacząca część matek, których dzieci nie miały stwierdzonej alergii na mleko zgłaszała objawy, które mogą świadczyć o alergii. U tych dzieci obserwowano również podobną częstotliwość występowania dalszych problemów, jak u dzieci ze zdiagnozowaną alergią na mleko. Eksperci uczulają - w przypadku wystąpienia niepokojących objawów należy bezwzględnie zgłosić się do lekarza, który stwierdzi, czy objawy u dziecka mają podłoże alergiczne.
Gdy zacznie się już marsz…
Dr Agnieszka Krauze, doświadczony alergolog, potwierdza, że część pacjentów trafia na leczenie późno, gdy już rozwinie pyłkowicę (alergię na pyłki). Może to wskazywać, że dziecko miało alergię na mleko, która nie została zdiagnozowana. Oznacza to, że alergia na pyłki jest już kolejną alergią u dziecka i z dużym prawdopodobieństwem w przyszłości pojawią się następne alergie znacznie obniżając jakość życia małego pacjenta. Mamy, których dzieci mają alergię na mleko oraz badane, których dzieci miały problemy zdrowotne, które utrzymywały się przez dłuższy czas częściej od pozostałych wskazywały, że dzieci po 1 r.ż. mają problem ze:
- złym stanem skóry, niemal 50%
- katarem siennym 35-40%
- pokrzywką występującą po kontakcie z alergenem lub zjedzeniu niektórych produktów 28-32%.
Nawet do 20% matek tej grupy dzieci powyżej 1 roku życia obserwuje u dziecka objawy sugerujące rozwój astmy!
Aż u 60 % dzieci, u których mamy widzą objawy, są one dokuczliwe lub groźne dla dziecka.
Jak ograniczać ryzyko wystąpienia marszu alergicznego?
Pomimo panującego przekonania, że alergia na mleko to błaha choroba, to odczucia mam wskazują, że jest to spory kłopot i wyzwanie. Wiele dzieci też ma długo dokuczliwe objawy. Odczucia mam wskazują, że dla wielu z nich alergia na mleko była lub wciąż jest trudnym problemem. Połowa mam, pomimo poradzenia sobie z alergią u dziecka, pamięta poważne zaburzenia i wyzwania w trakcie jej leczenia. Profesor Piotr Albrecht przytoczył wyniki badań z 2021 roku, które wskazują, że u dzieci niekarmionych piersią, zastosowanie hydrolizatu kazeiny z dodatkiem probiotyku LGG obserwowano szybsze wyrastanie z alergii i mniejsze ryzyko rozwoju marszu alergicznego niż w przypadku zastosowania kilku innych preparatów mlekozastępczych.
Objawy, których nie można zlekceważyć
- ze strony układu pokarmowego
Mamy, których dzieci mają alergię na mleko częściej niż pozostałe badane wskazywały na problemy z ulewaniem (ponad 60%), kolki trwające dłużej niż do 3 miesiąca życia (niemal 60%) oraz na brzydkie stolce zawierające śluz (prawie 40%) lub pasemka krwi (15%). 26% mam zgłosiło też biegunki.
Jak zaznacza Profesor Piotr Albrecht u ok. 70 % wszystkich niemowląt do 4 miesiąca życia występuje ulewanie , dlatego istotne jest by rodzice zwracali uwagę na objawy bardziej specyficzne, takie jak np. pasemka krwi w stolcu, które wymagają konsultacji z lekarzem. Dodatkowo ważne jest, by obserwować i zgłaszać także inne objawy występujące u dziecka, np. zmiany na skórze.
Objawy skórne
Ze skórą ma problem wiele niemowląt. Natomiast u niemowląt z alergią na mleko objawy skórne są ponad 2 razy częstsze.
U dzieci ze stwierdzoną alergią na mleko wysypki miewało niemal 90%, a suchą i łuszczącą skórę niemal 60%. Niewiele niższy odsetek tych zaburzeń obserwowały mamy dzieci, u których problemy oceniono jako przejściowe (70% i ok 50%), ale wcale szybko nie ustąpiły.
Objawy nazywane natychmiastowymi – pokrzywka i obrzęk po jedzeniu (które mogą świadczyć o występowaniu alergii zależnej od IgE, dłużej trwającej i bardziej związanej z ryzykiem wystąpienia kolejnych chorób alergicznych) występowały u 45% i 30% niemowląt z alergią na mleko.
Dr Krauze zwraca uwagę, że problemy skórne są bardzo powszechne i częściowo usypia to diagnozowanie ich pod kątem alergii, szczególnie, że najczęściej zalecane jest leczenie objawowe, czyli stosowanie preparatów „na skórę”. Zwraca uwagę, że czasami zmiany o podłożu alergicznym (związane z alergią na białko mleka krowiego), mylone mogą być z łojotokowym zapaleniem skóry. Dlatego należy obserwować czy objawy ustępują po wprowadzeniu zaleceń lekarza. „Jeśli nie obserwujemy poprawy po 2, 3 tygodniach stosowania preparatów na skórę konieczne jest dalsze szukanie przyczyny tych zmian” – zwraca uwagę dr Agnieszka Krauze. Zaznacza także, że u dzieci z silniejszymi objawami skórnymi, alergia może mieć cięższą postać.
Rodzice obserwujący opisane objawy mogą wypełnić prosty test alergii na www, wydrukować go lub zapisać i omówić z lekarzem dziecka:
Co Mamy wiedzą o marszu alergicznym?
Połowa badanych mam nie kojarzy astmy jako choroby mogącej mieć związek z alergią pokarmową w okresie niemowlęcym. Najbardziej oczywiste objawy innych chorób alergicznych dla mam to: katar sienny i zmiany skórne. Matki boją się wystąpienia astmy u dziecka, ale połowa z nich nie utożsamia jej ryzyka z alergią na mleko. Być może dzieje się tak dlatego, że jak wskazali eksperci obecnie część lekarzy obawia się czy też unika używania słowa „astma”, mimo stosowania u danego pacjenta np. sterydów wziewnych, więc część pacjentów de facto ma astmę, chociaż nie jest tego świadoma. Niewiele mam uważa, że problemy z brzuchem mogą także być wiązane z marszem alergicznym, a tak wskazują badania z ostatnich kilku lat.
Matki dzieci z alergią na mleko niestetynie mają większej świadomości o marszu alergicznym. Szybkie rozpoznanie alergii, ale także świadomość jak może rozwijać się choroba alergiczna, może usprawnić opiekę zdrowotną i minimalizować rozwój objawów marszu alergicznego.
Ważna informacja: Nutramigen 3 LGG Complete to żywność specjalnego przeznaczenia medycznego; powinien być stosowany pod kontrolą lekarza.