Lis. Charakterystyka gatunku
Lis należy do rodziny psowatych, ale w przeciwieństwie do wilka, nie tworzy silnych więzi rodzinnych. W życiu dorosłym, wyłączając okres rozrodu, jest samotnikiem.
1. Lis - występowanie
Na całym świecie występuje około 12 gatunków lisów. Najbardziej rozpowszechnionym jest lis pospolity, który ze względu na umaszczenie futra jest nazywany również lisem rudym (Vulpes vulpes). W Polsce występuje tylko lis rudy.
To pospolity drapieżny ssak z rodziny psowatych. Zamieszkuje półkulę północną, Europę, Azję, Australię oraz Amerykę Północną.
Długość ciała lisa wraz z ogonem wynosi od 95 do 135 cm. Przy tym ogon, potocznie zwany kitą mieć nawet 40-50 cm długości. Waga lisa wacha się od 3 do 10 kg. Futro lisa ma pomarańczowo-rude umaszczenie, ale brzuch, podbródek oraz koniec ogona są białe.
Lisy zamieszkujące tereny na Północy są większe i mają ciemniejsze ubarwienie niż osobniki mieszkający na południu.
2. Lis: charakterystyka
Samce lisa z reguły są większe i mocniej umaszczone niż samice. Sylwetka lisa jest, wysmukła, osadzona na stosunkowo krótkich łapach.
Lisy mają bardzo dobrze rozwinięty zmysł słuchu, węchu, wzroku i dotyku. Widzą równie dobrze w nocy, jak i w ciągu dnia. Mimo iż należą do rodziny psowatych, potrafią chować pazury tak jak kot. Podobnie jak u kotów mają ułożone źrenice (pionowo), co pozwala im lepiej widzieć nocą, kiedy polują.
3. Lis. Rozmnażanie
Gody u lisa rozpoczynają się w styczniu. Ciąża lisa trwa ok. 55 dni. Na przełomie kwietnia i maja rodzą się młode. Z reguły 4-6 szczeniąt w jednym miocie. Samica lisa opiekuje się młodymi, aż do momentu osiągnięcia przez nich samodzielności. W tym czasie pokarm dostarcza jej samiec.
Kiedy młode mają ok. miesiąc, samica lisa zaczyna wprowadzać do ich diety pokarm stały. Mając 3 - 4 miesiące młode lisy opuszczają norę, a opiekę nad nimi sprawują rodzice oraz starsze rodzeństwo.
W wieku 9 - 10 miesięcy lisy osiągają dojrzałość płciową i opuszczają rodzinną norę, aby poszukać własnego terytorium łowieckiego.
Terytorium łowieckie lisa zajmuje od 60 do 150 hektarów.
4. Nora lisa
Lisy mieszkają w norach. Mają ich zazwyczaj kilka, przy czym tylko jedna stanowi stałą siedzibę, a inne służą jako „zapasowe”.
Lis kopie bardzo długie nory, sięgające nawet 30 metrów, z wieloma korytarzami i komorami. Zdarza się, że lis dzieli norę z borsukiem.
Nora jest nie tylko miejscem odpoczynku i snu, pełni też funkcję spiżarni.
5. Czym żywi się lis?
Lis jest zaliczany do gatunku zwierząt mięsożernych, ale w praktyce jest wszystkożerny.
Lis głównie poluje w nocy. Podstawą jego diety są niewielkie gryzonie, ptaki, jaja oraz żaby. Menu lisa również składa się z owoców, dżdżownic, ślimaków i dużych owadów. Dziennie lis zjada około 0,5 kg pożywienia.
Lis pełni funkcję leśnego sanitariusza, co oznacza, że atakuje zwierzęta chore i słabe. Żywi się też padliną, a lisy mieszkające w pobliżu osad ludzkich – tym, co znajdą na śmietniku. Do tropienia ofiary lis używa głównie zmysłu słuchu oraz węchu.
6. Lis. Gatunek ekspansywny
Lis jest najbardziej rozpowszechnionym gatunkiem drapieżnika na świecie. Wpływa na to dużą umiejętność lisa do przystosowywania się do różnych warunków środowiskowych.
Lisy zamieszkują lasy, łąki, pola, ale też zurbanizowane tereny, jak duże miasta. Szacuje się, że w samej Warszawie żyje ok. 100 lisów.
7. Wścieklizna u lisów
Lisy łatwo zapadają na wściekliznę i jeszcze do niedawna ten śmiertelny wirus regulował ich populacje.
W Polsce od 1995 roku trwa walka ze wścieklizną poprzez wykładanie szczepionek w pokarmie, co znacząco ograniczyło występowanie tej choroby i przyczyniło się do wzrostu liczebności gatunku. Z 56 tys. osobników w 1990 roku wzrosła ona do 185 tys. w 2019 roku.
Na wzrost populacji lisa wpływa też brak naturalnych wrogów. Jedynym wrogiem lisa jest wilk, który w Polsce występuje bardzo rzadko.
Od kiedy w społeczeństwie wzrosła świadomość ekologiczna, zmalało zainteresowanie naturalnymi futrami. To spowodowało, że ich cena znacznie spadła, a lis przestał być dla myśliwych atrakcyjną zwierzyną łowną.
Gwałtowny i niekontrolowany wzrost liczebności populacji lisa w Polsce ma dramatyczne skutki dla populacji zająca i ptactwa gniazdującego na ziemi (kuropatwy, skowronki, pliszki, czajki i trznadle, kaczki). Lis nie jest gatunkiem chronionym.