Konformizm - definicja, rodzaje i przykłady

Konformizm - dobry czy zły? “Życie to sztuka kompromisu” - znane przysłowie przychodzi mi na myśl, gdy myślę o konformizmie. Bo chociaż kojarzy nam się pejoratywnie (wyłącznie z uleganiem i zmienianiem zdania pod wpływem innych), to każdy z nas musi być trochę konformistą. Bo jak tu inaczej żyć w zgodzie z innymi?

1. Konformizm - definicja i typy

Słowo “konformizm” pochodzi z łaciny - “conformo” oznacza “nadaję kształt”. Najprościej rzecz ujmując konformizm to zmiana zachowania pod wpływem innych ludzi. To też dostosowywanie się do norm, które panują w obrębie danej grupy. Ale nie jest to określenie jedynie negatywne.

Wyróżniamy 3 typy (głębokości) konformizmu:

1. Uleganie - sytuacja, w której pomimo posiadania własnych przekonań, przyjmujemy stanowisko danej grupy, z którą chcemy się utożsamiać.

Zobacz film: "Jak możesz pomóc maluchowi odnaleźć się w nowym środowisku?"

Ulegania wynika z nacisku grupy. Jednostka ulega jej, ale gdy grupa znika, człowiek wraca do swoich przekonań. Zmienia je tylko na chwilę po to, aby być lepiej postrzeganym w grupie, ze strachu przed odrzuceniem lub karą za inną postawę.

1. Identyfikacja - jest głębszą formą konformizmu.

Gdy zależy ci na tym, aby należeć do jakiejś grupy, to zaczynasz zachowywać się tak, by do niej dostosować. Utożsamiamy się wówczas z grupą, do której chcemy przynależeć i swoją postawą staramy się przypodobać jej członkom, aby uznali nas za “swoich”. Jeśli członkowie grupy zmieniają zdanie, my też to robimy.

1. Introjekcja (inaczej internalizacja) to najgłębsza forma konformizmu.

Polega na przyjęciu zasad, wartości i norm grupy, do której chcemy należeć i uznanie ich za własne.

2. Rodzaje konformizmu

W psychologii społecznej wyróżniamy:

• konformizm statyczny, czyli zachowanie zgodne z zachowaniem grupy, do której przynależymy,
• konformizm dynamiczny, gdzie jednostka zmienia zdanie pod naciskiem grupy, do której chce należeć.

W socjologii konformizm to sposób na dostosowanie się jednostki do grupy społecznej. Przeciwieństwem konformizmu jest antykonformizm lub nonkonformizm.

Na konformizm ma wpływ:

• osobowość jednostki,
• niepewność jednostki, kompleksy,
• duża potrzeba aprobaty społecznej,
• typ relacji społecznych w grupie,
• struktura grupy,
• wielkość grupy,
• zżycie w zespole,
• pozycja w grupie,
• kontrola społeczna,
• uwarunkowania kulturowe nastawione na kolektywizm.

3. Przykłady konformizmu. Konformizm a nonkonformizm

Wiemy już, czym jest konformizm. Kojarzy się on nam głównie z brakiem swojego zdania i podporządkowaniem się innym, ale czy tak właśnie jest? Nic bardziej mylnego. Czasami musimy być konformistami, bo właśnie takie zachowanie w niektórych sytuacjach jest najbardziej wskazane.

Pracując w grupie, czy należąc do jakiegoś zespołu, jeżeli podporządkujemy się zdaniu większości, wówczas szybciej zapadnie proces decyzyjny i praca pójdzie do przodu. Dlatego czasami warto przyjąć to, co mówią inni, oczywiście pod warunkiem, że jest to zgodne z naszymi przekonaniami.

Mówiliśmy już o tym, że konformizm może być czymś naturalnym. Kiedy tak się dzieje? Rozpatrzmy kilka przykładów:

• Idziesz do nowej szkoły lub zaczynasz nową pracę, nie wiesz, jak się zachować, dlatego podświadomie zachowujesz się tak, jak osoby, które już tam były wcześniej.
• Przychodzisz do miejsca, w którym jesteś pierwszy raz i nie wiesz, jak należy się zachować, dlatego na wszelki wypadek podpatrujesz innych.
• Po występie wszyscy klaszczą. Choć nie do końca jesteś zadowolony z tego, co widziałeś, klaszczesz razem z nimi.

Jak widać, konformizm może być zarówno pozytywny, jak i negatywny - kiedy ulegamy innym i zatracamy siebie, byleby tylko przypodobać się grupie.