Jak zmienia się ciało kobiety w ciąży? To prawdziwa rewolucja

Coraz większy brzuch i wzrost masy ciała to tylko jeden ze skutków ogromnych zamian, jakie rozpoczynają się w ciele kobiety już od pierwszego dnia ciąży. Zaczyna ono wówczas nie tylko wyglądać inaczej, ale też inaczej pracować. Czego powinnaś się spodziewać? Czy po porodzie wszystko wróci do normy?

Partnerem treści jest Rossmann.

Hormony najpierw powodują nudności

Rewolucja hormonalna, do której dochodzi w organizmie ciężarnej, ma jeden cel – rozwój i utrzymanie przy życiu dziecka rozwijającego się w łonie matki. Zmiany zaczynają się już w chwili zapłodnienia – podwyższa się stężenie estrogenów, progesteronu i prolaktyny, hormonów odpowiadających za zagnieżdżenie się zarodka w macicy, a następnie za jego prawidłowy rozwój. Hormony pozwalają utrzymać ciążę, ale też wywołują szereg dolegliwości – takich jak mdłości czy ospałość.

Serce zwiększa obroty

W trakcie ciąży niektóre narządy pracują wydajniej, a inne spowalniają. Macica powiększa się 10-krotnie, coraz bardziej zaokrągla się brzuch, oddech jest krótszy i płytszy. Bardziej wyczulone stają się zmysły węchu i smaku, pojawia się tkliwość piersi, do mdłości mogą dołączyć zawroty głowy, senność – to dobrze znane objawy. Serce przyspiesza – w trakcie ciąży objętość krwi krążącej w krwiobiegu wzrasta średnio o 20-70%, u kobiet z otyłością nawet o 100%. Jednocześnie zmniejsza się opór przepływu krwi, co może powodować niekorzystne wahania ciśnienia ciężarnej. Dlatego kontrola ciśnienia krwi to jeden z najważniejszych pomiarów diagnostycznych w prowadzeniu ciąży: norma wynosi 140/90 mm Hg (poza ciążą to 120/80 mm Hg), każde jej przekroczenie niesie ryzyko dla zdrowia matki i płodu.

Krew szybciej krzepnie

Ta zmiana ma chronić kobietę w ciąży przed ewentualnym krwotokiem okołoporodowym, ale jednocześnie naraża ją na zakrzepicę kończyn dolnych, żylaki i obrzęki. Takie zmiany zwykle pojawiają się w drugiej połowie ciąży. Osocze krwi zwiększa swoją objętość nawet o 50%, ale nie przybywa tak mocno czerwonych krwinek, co często prowadzi do niedokrwistości (anemia), zwłaszcza przy niedoborach żelaza, kwasu foliowego i witaminy B12.

Chcesz wiedzieć więcej? Posłuchaj podcastu, z którego dowiesz się, jak to, co jesz w ciąży, wpływa na odporność:

Zmiany w układzie naczyniowym wywołują poszerzenie naczyń krwionośnych. Zwiększony przepływ krwi przez śluzówkę nosa może prowadzić do jej obrzęku, a w rezultacie również do uciążliwego kataru. Nieżyt nosa bywa czasem pierwszym objawem ciąży, który utrzymuje się niekiedy nawet przez 9 miesięcy.

Uwaga na pęcherz

Pod wpływem hormonów ciążowych dochodzi do rozluźnienia mięśni pęcherza moczowego, a w efekcie do zatrzymywania moczu. Objawem takich zmian są częste wizyty w toalecie, a niekiedy także dolegliwości przypominające zapalenie pęcherza moczowego.

Osłabienie mięśni dna miednicy to kolejna zmiana fizjologiczna w ciąży, mogąca prowadzić do wysiłkowego nietrzymania moczu. Objawia się ono brakiem kontroli nad pęcherzem w chwilach, gdy pracują mięśnie brzucha i miednicy – podczas kichania, kasłania, śmiania się czy nawet niewielkiego wysiłku fizycznego. Nietrzymanie moczu najczęściej ma charakter przejściowy i ustępuje niedługo po połogu. Czasem jednak może trwać dłużej, dlatego ważne jest, żeby w trakcie ciąży wykonywać ćwiczenia dna miednicy, które zapobiegają podobnym problemom.

Hormony mogą też być główną przyczyną krótkiego i płytkiego oddechu u ciężarnych. Do tego rozrastająca się macica z każdym miesiącem coraz bardziej uciska sąsiadujące narządy. To nasila uczucie duszności, powoduje szybką męczliwość, nawet w spoczynku.

Ciąża dodaje urody?

To możliwe, bo czasem podwyższony poziom estrogenów rzeczywiście dodaje przyszłej mamie piękna. Pod wpływem hormonów cera jest odpowiednio nawilżona, napięta i promienna. Ale ciąża bywa też powodem problemów estetycznych, ponieważ na twarzy, szyi, klatce piersiowej, ramionach, a także nogach mogą się pojawić poszerzone drobne naczynia krwionośne i rumień, drobne pajączki i żylaki. Owszem, większość zmian w okresie ciąży znika niedługo po porodzie, ale nie zawsze tak jest. Dotyczy to na przykład narastającej pigmentacji – przebarwień skóry występujących w czasie ciąży, które lubią później nawracać, kiedy ciało jest wystawione na promieniowanie słoneczne. Warto temu przeciwdziałać, pieczołowicie przestrzegając w ciąży zasad ochrony przeciwsłonecznej. Podobnie jest z rozstępami na ciele – im też lepiej od razu zapobiegać niż później usuwać. W ciąży skóra bardzo szybko się rozciąga i pojawiają się rozstępy. Jedynym sprawdzonym sposobem na ten problem jest kontrolowanie przyrostu masy ciała i stosowanie preparatów nawilżających.

Jeść „dla dwojga”, nie „za dwojga”

W ciąży zwiększa się zapotrzebowanie energetyczne – organizm ciężarnej kobiety potrzebuje dodatkowo około 300-400 kcal dziennie. Trzeba jednak monitorować przyrost masy ciała, który w czasie ciąży – przy prawidłowej masie ciała przed zapłodnieniem – nie powinien być większy niż 10–14 kg. To warunkuje prawidłowy przebieg ciąży, bo nadwaga może oznaczać problemy z krążeniem, wywołać cukrzycę, a także doprowadzić do innych poważnych powikłań. Aby usprawnić układ pokarmowy i uniknąć problemów gastrycznych, które mogą się pojawić w ciąży, należy przestrzegać zasad zdrowej diety i wykonywać umiarkowane ćwiczenia fizyczne.

Nic nie jest już takie samo jak przedtem

Jeśli ciąża przebiega prawidłowo, żadna z zachodzących w organizmie zmian nie zagraża matce. Dobra wiadomość jest też taka, że w ciągu 2-3 miesięcy po porodzie organizm kobiety powinien wrócić do stanu sprzed ciąży. Choć kiedy już to nastąpi – jak mówią prawie wszystkie kobiety, które były w ciąży – nawet po upływie dłuższego czasu od porodu podobno nic już nie jest takie samo, jak było przedtem.

Więcej na temat zmian zachodzących w organizmie kobiety w ciąży znajdziecie w grupie Rodzice, Rossnę! na Facebooku! To miejsce wymiany doświadczeń z innymi rodzicami oraz ekspertami.

Dołącz do Rossnę! w aplikacji Rossmann PL i zyskaj dostęp do wiedzy od ekspertów oraz promocji na produkty dla dziecka i kobiet w ciąży. Tutaj znajdziesz więcej informacji o programie.

Opracowanie naukowe dr n. med. Joanna Stefanowicz, ginekolożka z Salve Medica

Partnerem treści jest Rossmann.