Jak rozpoznać alergię na białka mleka krowiego u niemowląt? Jakie produkt podać dziecku?

Alergia na białka mleka krowiego (ABMK) dotycząca w Polsce około 1% pacjentów poniżej 2. roku życia, stanowi najczęstszą postać alergii na pokarm u niemowląt i małych dzieci. Zwykle ujawnia się ona w wieku niemowlęcym. Starsze dzieci najczęściej wyrastają z nadwrażliwości, choć czasem zdarza się, że alergia się utrzymuje. Na czym polega właściwe postępowanie diagnostyczne oraz jakie są objawy alergii na białka mleka krowiego? Wyjaśniamy.

W przypadku niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym oraz metodą mieszaną, u których zdiagnozowano alergię na białka mleka krowiego, po konsultacji i pod nadzorem lekarza, często niezbędne jest wprowadzenie do diety preparatów mlekozastępczych, należących do żywności specjalnego przeznaczenia żywieniowego – takich jak Bebilon Pepti Syneo.

Alergia na białka mleka krowiego a nietolerancja laktozy

By móc skupić się na właściwej interwencji lekarskiej i żywieniowej, warto na początku określić, czy bóle brzucha, nieregularne stolce bądź świąd skóry występujące u niemowlęcia są efektem reakcji alergicznej czy nietolerancji składników mleka o innym pochodzeniu. Niejednokrotnie bowiem alergia na białka mleka krowiego jest mylona z nietolerancją laktozy.

Alergia na białka mleka krowiego (ABMK) to rodzaj nadwrażliwości organizmu, u której podłoża leży mechanizm odpornościowy. Jest to niepożądana, powtarzalna reakcja, pojawiająca się po spożyciu alergenu, w tym przypadku produktów będących źródłem białka mleka krowiego.

Mleko krowie jest źródłem około 20 białek, które mogą być powodem nadwrażliwości. Do najważniejszych alergenów mleka krowiego należą: alfa-laktoalbumina, beta-laktoglobulina, alergeny kazeiny, albumina surowicy bydlęcej, immunoglobuliny bydlęce i laktoferyna bydlęca.

Nietolerancja laktozy jest reakcją nieimmunologiczną organizmu, czyli rodzajem nietolerancji pokarmowej wynikającej najczęściej z niedoboru laktazy – enzymu rozkładającego cukier mleczny (laktozę). Objawy kliniczne nietolerancji laktozy, takie jak bóle brzucha, wzdęcia i biegunki, są następstwem fermentacji bakteryjnej niestrawionego cukru w jelicie grubym.

Czynniki ryzyka alergii na białka mleka krowiego

W przeszłości panowało przekonanie, że w zapobieganiu alergii u niemowlęcia, w szczególności w grupach ryzyka, kobiety ciężarne i karmiące piersią powinny stosować dietę eliminacyjną, hipoalergiczną. Aktualne badania nie potwierdzają tej tezy, a wręcz przeciwnie – podkreślają, że działanie takie może przynieść efekt odwrotny od założonego.

Karmienie dziecka piersią jest najbardziej rekomendowaną formą żywienia noworodka i niemowlęcia, która zapewnia mu optymalny wzrost i rozwój. Co ważne, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca wyłączne karmienie dzieci piersią do 6. Miesiąca życia i kontynuowanie tej formy żywienia jako uzupełnienie codziennej diety aż do 2. Roku życia. Brak jest wystarczających danych, aby stwierdzić, czy karmienie piersią zapobiega alergii na pokarm. Należy jednak zachęcać do takiego sposobu karmienia ze względu na inne wynikające z niego korzyści.

Częstotliwość występowania alergii na białka mleka krowiego jest w dużej mierze uwarunkowana wieloma czynnikami i ich wzajemnymi interakcjami. Wśród nich wymienić można między innymi:

1. Czynniki genetyczne, środowiskowe i epigenetyczne

U dzieci z rodzin, w których co najmniej u jednego rodzica lub jednej osoby z rodzeństwa występuje choroba atopowa, istotnie wzrasta ryzyko choroby alergicznej. Na uwagę zasługuje jednak fakt, że aktualne dane wskazują, iż na 3 dzieci z chorobą alergiczną u 1 nie stwierdza się występowania alergii w rodzinie.

2. Płeć i rasa

Częściej alergię stwierdza się u chłopców, natomiast niższe ryzyko alergii na białka mleka krowiego odnotowuje się wśród rasy białej.

3. Manifestacja kliniczna

Umiarkowana lub ciężka egzema występująca w pierwszych miesiącach życia zwiększa ryzyko wystąpienia alergii.

4. Rodzaj porodu

Ryzyko wystąpienia alergii na białka mleka krowiego rośnie w przypadku porodów przedwczesnych oraz kończących się cesarskim cięciem.

Objawy i rozpoznanie alergii na białka mleka krowiego

Do najczęstszych alergenów mleka krowiego zaliczyć należy kazeinę oraz białka serwatkowe (α-laktoalbuminę i β-laktoglobulinę).

Objawy alergii mogą być bardzo zróżnicowane, w przypadku niemowląt dotyczą jednak głównie:

• przewodu pokarmowego (nadwrażliwość żołądkowo-jelitowa, refluks żołądkowo-przełykowy, zapalenie odbytnicy); • układu oddechowego (duszność krtaniowa, duszność z obturacją, śluzowy katar, sapka, astma oskrzelowa); • skóry (pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy, atopowe zapalenie skóry).

U części pacjentów mogą pojawić się również objawy wielonarządowe. Co ważne i jednocześnie dające nadzieję – wraz z wiekiem u większości dzieci rozwija się tolerancja na białka mleka krowiego, umożliwiając im tym samym wprowadzanie do jadłospisu nowych produktów (np. przetworów mlecznych) i urozmaicanie dotychczasowego menu.

Wywiad stanowi integralną część każdego procesu diagnostycznego. W przypadku alergii na białka mleka krowiego Ig-zależnej pomocne mogą okazać się punktowe testy skórne, czy oznaczenie stężenia specyficznych przeciwciał w klasie IgE. Najbardziej przydatną w codziennej praktyce metodą diagnostyczną alergii na białka mleka krowiego jest dieta eliminacyjna, polegająca na rezygnacji z pokarmów będących źródłem białka mleka krowiego na 2-4 tygodnie. Ustępowanie dolegliwości i symptomów chorobowych po eliminacji stanowi wstępne potwierdzenie przyczynowej roli białek mleka krowiego w wywoływaniu objawów. Do potwierdzenia rozpoznania alergii niezbędna jest doustna próba prowokacji (DPP), czyli ponowne wprowadzenie alergenu do diety i obserwacja reakcji organizmu. Jeśli próba prowokacji da nawrót objawów, lekarz diagnozuje ABMK.

Jaki produkt podać dziecku z alergią na białka mleka krowiego?

U dzieci ze zdiagnozowaną alergią na białka mleka krowiego, jeżeli nie są karmione piersią, w pierwszej kolejności zmienia się mleko modyfikowane na produkt będący hydrolizatem białka mleka krowiego o znacznym stopniu hydrolizy.

Dla niemowląt z alergią na białka mleka krowiego karmionych mlekiem modyfikowanym lub w sposób mieszany dostępne są hipoalergiczne preparaty mlekozastępcze w proszku. Jednym z nich jest Bebilon pepti 2 Syneo – żywność specjalnego przeznaczenia medycznego do postępowania dietetycznego w przypadku alergii pokarmowej na białka mleka krowiego. Jest ona przeznaczona dla niemowląt od 6. miesiąca życia. Należy stosować ją pod nadzorem lekarza. Bebilon pepti 2 Syneo powinno być stosowane w sytuacji, gdy mamy do czynienia z łagodną bądź umiarkowaną alergią i karmienie piersią nie jest możliwe.

Bebilon pepti 2 Syneo zawiera laktozę, przyjazne bakterie i nukleotydy. Zgodnie z przepisami prawa dotyczących składu żywności specjalnego przeznaczenia medycznego, do której produkt należy, dostarcza również ważnych składników, których potrzebuje dziecko zmagające się z alergią na białka mleka krowiego. Realizuje jego potrzeby żywieniowe, niezbędne do prawidłowego rozwoju.

Bebilon pepti 2 Syneo zawiera kompozycję SYNEO, czyli połączenie unikalnej kompozycji oligosacharydów GOS/FOS oraz przyjaznych bakterii – Bifidobacterium breve M-16V, jednej z bakterii naturalnie występującej w jelitach niemowląt.

Bebilon pepti 2 Syneo to mieszanka hipoalergiczna, co oznacza, że została opracowana w taki sposób, aby nie wywoływać reakcji alergicznych u większości niemowląt z alergią na białka mleka krowiego. Zawiera w sobie hydrolizowane białko, które poddano rozbiciu na mniejsze fragmenty, o potencjalnie mniejszej zdolności do wywoływania alergii.