Jak nauczyć dziecko prawidłowego zachowania przy stole?

Po kilku latach mody na bezstresowe wychowanie do łask wracają dobre maniery u dzieci, rodzice przekonali się bowiem, że szczęśliwe dzieciństwo i umiejętność właściwego zachowania się przy stole nie muszą się wzajemnie wykluczać. Warto uświadomić sobie, że dobre maniery przydają się przez całe życie, dlatego czas poświęcony na ich naukę nigdy nie jest stracony.

1. Bądź przykładem dla dziecka

Smutne, ale prawdziwe – znajomość etykiety wynosi się z domu. Jeśli talerz z obiadem kładziesz na brzuchu, by móc jednocześnie jeść i oglądać telewizję, twoja pociecha będzie robić dokładnie to samo (przy okazji niemała część jego porcji znajdzie się na kanapie lub jego ubraniu). Podobnie sytuacja przedstawia się w kwestii innych mało eleganckich nawyków: garbienia się na krześle, mówienia z ustami pełnymi jedzenia, trzymania łokci na blacie stołu lub nieprawidłowego posługiwania się sztućcami – każdy z nich można wprawdzie wykorzenić, ale czy nie lepiej nie dopuścić do ich powstania?

2. Od czego zacząć pracę nad dobrymi nawykami u dziecka?

• Zaprowadź nowe porządki: ustal z pozostałymi członkami rodziny, że w miarę możliwości posiłki będziecie spożywać razem, przy jednym stole; dbaj o wygląd stołu (ładny obrus, świeże kwiaty); podawaj posiłki na jednolitej zastawie (wyjątek zrób dla małych dzieci – w ich przypadku sprawdzi się dziecięca zastawa); celebruj wspólne posiłki.
• Jeśli twoje dziecko jest małe i jeszcze nie wie, jakie zachowania są pożądane, omawiaj z nim poszczególne zasady etykiety i pokazuj je na swoim przykładzie. Chwal malca za każdym razem, gdy ładnie zachowuje się przy stole.
• Starsze dzieci, które słyszały już o dobrych manierach, także potrzebują wskazówek dotyczących zachowania. Co ciekawe, o ile w domu – po odpowiednim „przeszkoleniu” – zwykle radzą sobie nie najgorzej, w restauracji, u rodziny lub znajomych zdają się nie pamiętać o zasadach etykiety. Warto wówczas subtelnie zwrócić im uwagę, na przykład przez kiwnięcie głową lub dotknięcie ramienia dziecka.
• Jeżeli twoja pociecha ma trudności z przyswojeniem sobie zasad dobrego zachowania przy stole, ustalenie systemu nagród (tylko nagród, nie należy stosować kar!) może pomóc. Dziecko, które ma nadzieję na otrzymanie konkretnej zabawki lub gadżetu, będzie się pilnować i z czasem niepostrzeżenie nauczy się zasad etykiety. Dlaczego nagrody sprawdzają się w tej kwestii, a kary nie? Już dawno stwierdzono, że pozytywne nastawienie do zadania przynosi lepsze efekty niż obawa przed przykrymi następstwami jego niewykonania.

Nagrodą za dobre zachowanie podczas posiłków nie musi być zabawka – w tej roli doskonale sprawdza się... deser. Taka forma nagradzania dziecka ma kilka zalet: jej przesłanie jest czytelne nawet dla małego brzdąca; informacja zwrotna pojawia się tuż po zachowaniu dziecka, dzięki czemu malec jest w stanie dostrzec zależność: „moje zachowanie i jego skutki”; brak nagrody nie jest na tyle dotkliwy, by był karą, ale nie pozostaje niezauważony. Pamiętaj, że efekty przynosi wyłącznie konsekwentne stosowanie tej zasady!