Imiesłowy - czym się charakteryzują, jak możemy je podzielić?
Imiesłów to nieosobowa forma czasownika, która ma cechy składniowe oraz fleksyjne przymiotnika lub przysłówka. Stosujemy go często mimowolnie, przez co łatwo jest popełnić błąd i wstawić go nie tam, gdzie być powinien, a umiejętność budowania poprawnych językowo zdań jest przydatna nie tylko na egzaminie ósmoklasisty, ale także przez całe późniejsze życie. Jakie są rodzaje imiesłowów? Czym się charakteryzują?
1. Imiesłów a czasownik
Imiesłów jest czasownikiem, dlatego jego charakterystykę warto rozpocząć od określenia, czym jest czasownik. To część mowy opisująca zachowanie się podmiotu, określa go też, co warto podkreślić w sposób dynamiczny. Formalnie jest zależny od określanego wyrazu.
Gdy mówimy o czasowniku, zwykle mamy na myśli słowo osobowe, za jego pomocą wyrażamy liczbę, osobę, czas, stronę i tryb czynności. Możemy podzielić go na niedokonane i dokonane.
2. Jakie są rodzaje imiesłowów?
Imiesłowy dzielimy na:
- przymiotnikowe;
- przysłówkowe.
Czym się charakteryzują?
2.1. Imiesłowy przymiotnikowe
Imiesłowy przymiotnikowe określają zachowania podmiotu, nie tworząc jednocześnie zdania, np. śpiewający człowiek, zapisana kartka.
Możemy je podzielić na:
- imiesłowy czynne (myślący, biegnący);
- imiesłowy bierne (przemyślany, zakupiony).
Istotną rolę przy tworzeniu imiesłowów biernych odgrywają końcówki: - ony, -ty. Imiesłowy czynne tworzymy od czasowników niedokonanych, poprzez dodanie końcówek fleksyjnych do tematu, np. -ący.
Imiesłowy przymiotnikowe z "nie" piszemy razem.
2.2. Imiesłowy przysłówkowe
Imiesłowy przysłówkowe są nieodmienne, niezależne od podmiotu, czyli określają go pośrednio. Tworzą równoważniki zdań, np. zgasiwszy światło, zabrał się do spania.
Imiesłowy przysłówkowe dzielą się na:
- imiesłowy współczesne;
- imiesłowy uprzednie.
W przeciwieństwie do imiesłowów przymiotnikowych, imiesłowy przysłówkowe z "nie" piszemy rozłącznie.
