Aminokwasy. Charakterystyka, podział i właściwości
Aminokwasy są grupą organicznych związków chemicznych. Z ich połączeń powstają cenne białka, umożliwiają także właściwy przebieg wielu zachodzących w organizmie procesów. Jaki jest podział aminokwasów? Co jeszcze powinniśmy o nich wiedzieć?
1. Czym są aminokwasy?
Aminokwasy (kwasy aminowe, skrót AA) to grupa organicznych związków chemicznych, które posiadają jednocześnie zasadową grupę aminową oraz grupę karboksylową, lub też w ujęciu szerszym dowolną grupę kwasową.
Ze względu na to, że aminokwasy zawierają grupę zasadową i kwasową, zachodzi w nich wewnątrzcząsteczkowa reakcja zasada - kwas i związki te funkcjonują głównie w formie jonów obojnaczych.
Są to rodzaje soli wewnętrznych, stąd też są substancjami krystalicznymi o wysokich temperaturach topnienia, rozpuszczają się w wodzie, nie rozpuszczają się w węglowodorach i wykazują duże momenty dipolowe.
Cząsteczka aminokwasu ma budowę tetraedryczną. W jej centrum znajduje się asymetryczny atom węgla, dlatego też aminokwasy są związkami optycznie czynnymi. Występują w dwóch formach enancjometrycznych - D i L, przy czym w budowie białek obecna jest wyłącznie forma L.
2. Jak dzielimy aminokwasy?
Aminokwasy dzielimy na:
- naturalne;
- syntetyczne.
Naturalne możemy podzielić na aminokwasy białkowe oraz niebiałkowe. Białkowe są to aminokwasy budujace peptydy i białka, łącznie jest ich 20. Niektóre z nich są endogenne (syntetyzowane w organizmie człowieka), część zaś jest egzogenna, która musi być przyswajana wraz z pokarmem.
Wszystkie aminokwasy białkowe to α-aminokwasy, w których grupę aminową oraz karboksylową dzieli jeden atom węgla.
3. Rola aminokwasów w organizmie
Oprócz tego, że aminokwasy są budulcem białek, pełnią w organizmie człowieka wiele różnych funkcji. Dzięki nim między innymi możliwa staje się synteza niektórych neuroprzekaźników (jak noradrenalina czy serotonina), zasad purynowych, pirymidynowych, porfiryny czy też hormonów, takich jak tyroksyna, T3 czy adrenalina).
Dzięki przemianom, jakim aminokwasy mogą ulegać, możliwe jest również wytwarzanie energii (spalanie do CO2 lub H2O) oraz powstanie tłuszczy i węglowodanów.
Oprócz tego warto zauważyć, że aminokwasy mają wpływ na prawidłowe funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego, układu krwiotwórczego i wątroby. Pełnią także rolę w procesie syntezy barwnika oczu oraz kwasu nikotynowego, mają wpływ na prawidłowy wzrost organizmu.
