Lektury w liceum i technikum - obowiązkowe i uzupełniające w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Wraz z rozpoczęciem roku szkolnego 2021/2022 zmienił się kanon lektur w liceum oraz technikum. Lista lektur dla szkoły średniej składa się z dzieł klasyki polskiej i światowej, jak również pozycji z literatury współczesnej. Które lektury są obowiązkowe w szkole średniej dla wszystkich uczniów, a które dla uczniów realizujących program rozszerzony? Które utwory należą do lektur uzupełniających o obydwu przypadkach?

1. Podstawa programowa z języka polskiego

W aktualnej, obowiązującej od roku szkolnego 2021/2022 podstawie programowej dla 4 - letnich liceów i 5 - letnich techników wyodrębnione zostały treści, które powinni znać wszyscy uczniowie, bez podziału na profil klasy, w której uczą się i na rozszerzenie.

W podstawie tej znajduje się lista lektur obowiązkowych i uzupełniających w zakresie podstawowym oraz lista lektur obowiązkowych i uzupełniających dla tych uczniów, którzy realizują program rozszerzony.

2. Lektury obowiązkowe dla liceum i technikum - zakres podstawowy

Zobacz film: "Jak możesz pomóc maluchowi odnaleźć się w nowym środowisku?"

Wśród lektur obowiązkowych dla każdego ucznia liceum i technikum w zakresie podstawowym:

• Sofokles, Antygona;
• Psalmów, Apokalipsy wg św. Jana;
• Horacy, wybrane utwory;
• Homer, Iliada (fragmenty), Odyseja (fragmenty);
• Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu (fragmenty);
• Pieśń o Rolandzie (fragmenty);
• Dante Alighieri, Boska komedia (fragmenty);
• Biblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Pieśni nad Pieśniami, Księgi
• Jan Parandowski, Mitologia, część I: Grecja;
• Gall Anonim, Kronika polska (fragmenty);
• Piotr Skarga, Kazania sejmowe (fragmenty);
• William Szekspir, Makbet, Romeo i Julia;
• Molier, Skąpiec;
• Jan Kochanowski, wybrane pieśni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II; psalmy, w tym Psalm 13, Psalm 47; tren IX, X, XI, XIX; Odprawa posłów greckich;
• Ignacy Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny, wybrane satyry;
• Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (fragmenty);
• Bogurodzica, Lament świętokrzyski (fragmenty), Legenda o św. Aleksym (fragmenty), Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty);
• Cyprian Kamil Norwid, wybrane wiersze;
• Franciszek Karpiński, wybór sielanek i liryki religijnej;
• Zygmunt Krasiński, Nie-Boska komedia;
• Adam Mickiewicz, Oda do młodości; wybrane ballady, w tym Romantyczność; wybrane sonety z cyklu Sonety krymskie oraz inne wiersze; Konrad Wallenrod, Dziady cz. III;
• Juliusz Słowacki, Kordian; wybrane wiersze, w tym Grób Agamemnona (fragmenty), Testament mój;
• Henryk Sienkiewicz, Potop;
• Eliza Orzeszkowa, Gloria victis;
• wybrane wiersze następujących poetów: Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Leopold Staff;
• Bolesław Prus, Lalka, Z legend dawnego Egiptu;
• Stanisław Wyspiański, Wesele;
• Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara;
• Adam Asnyk, wybór wierszy;
• Stefan Żeromski, Rozdziobią nas kruki, wrony…, Przedwiośnie;
• Władysław Stanisław Reymont, Chłopi (tom I – Jesień);
• Witold Gombrowicz, Ferdydurke (fragmenty);
• Tadeusz Borowski, Proszę państwa do gazu, Ludzie, którzy szli;
• Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat;
• wybrane wiersze następujących poetów: Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Kazimiera Iłłakowiczówna, Julian Przyboś, Józef Czechowicz, Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Gajcy;
• Albert Camus, Dżuma;
• George Orwell, Rok 1984;
• Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem;
• wybrane wiersze następujących poetów: Stanisław Baliński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego, Kazimierz Wierzyński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego, Czesław Miłosz, wybrane wiersze, w tym z tomu Ocalenie, oraz Traktat moralny (fragmenty), Tadeusz Różewicz, Miron Białoszewski, Jarosław Marek Rymkiewicz, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert, wybrane wiersze, w tym z tomów Pan Cogito oraz Raport z oblężonego Miasta, Halina Poświatowska, Stanisław Barańczak, Jan Polkowski, Wojciech Wencel;
• Sławomir Mrożek, Tango;
• Marek Nowakowski, Raport o stanie wojennym (wybrane opowiadanie), Górą „Edek” (z tomu Prawo prerii);
• Andrzej Stasiuk, Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie);
• Antoni Libera, Madame;
• Józef Mackiewicz, Droga donikąd (fragmenty);
• Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach);
• Jacek Dukaj, Katedra (z tomu W kraju niewiernych);
• Ryszard Kapuściński, Podróże z Herodotem (fragmenty);
• wybrane utwory okresu stanu wojennego;
• powojenna piosenka literacka – wybrane utwory Jacka Kaczmarskiego, Wojciecha Młynarskiego, Agnieszki Osieckiej oraz wybrane teksty Kabaretu Starszych Panów, a także utwory w wykonaniu Ewy Demarczyk.

3. Lektury uzupełniające dla liceum i technikum - zakres podstawowy

Wśród lektur uzupełniających dla liceum i techników w zakresie podstawowym znajdują się:

• Dzieje Tristana i Izoldy (fragmenty);
• Sofokles, Król Edyp;
• Giovanni Boccaccio, Sokół;
• Mikołaj Rej, Żywot człowieka poczciwego (fragmenty);
• Wespazjan Kochowski, Psalmodia polska (wybór psalmów);
• Kronika Książąt Polskich, oprac. Jerzy Wojtczak- -Szyszkowski;
• Mikołaj z Wilkowiecka, Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim (fragmenty);
• Miguel de Cervantes y Saavedra, Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy (fragmenty);
• Ignacy Krasicki, Monachomachia (fragmenty);
• Stanisław Trembecki, Franciszek Kniaźnin, wybrane utwory;
• Wacław Potocki, Transakcja wojny chocimskiej (fragmenty z części I);
• Jędrzej Kitowicz, Opis obyczajów za czasów panowania Augusta III (fragmenty);
• Andrzej Frycz Modrzewski, O poprawie Rzeczypospolitej (fragmenty);
• Julian Ursyn Niemcewicz, Powrót posła;
• George Byron, Giaur (fragmenty);
• Stanisław Staszic, Przestrogi dla Polski (fragmenty);
• Aleksander Fredro, Śluby panieńskie;
• Juliusz Słowacki, Beniowski (fragmenty), Listy do Matki (fragmenty);
• Eliza Orzeszkowa, Nad Niemnem;
• Adam Mickiewicz, Dziady cz. IV;
• Johann Wolfgang Goethe, Cierpienia młodego Wertera (fragmenty), Faust (fragmenty);
• Maria Konopnicka, wybór wierszy;
• Henryk Sienkiewicz, Listy z podróży do Ameryki (fragmenty);
• Witold Pilecki, Raport Witolda;
• Zofia Nałkowska, Granica;
• Tadeusz Peiper, wybór wierszy;
• Stefan Żeromski, Echa leśne, Ludzie bezdomni;
• Joseph Conrad, Lord Jim;
• Zofia Nałkowska, Przy torze kolejowym (z tomu Medaliony);
• Kazimierz Moczarski, Rozmowy z katem (fragmenty);
• Anna Kamieńska, Anna Świrszczyńska, Julia Hartwig, Stanisław Grochowiak, Ryszard Krynicki, Edward Stachura, Adam Zagajewski, wybór wierszy;
• Wiesław Kielar, Anus mundi;
• Tadeusz Różewicz, Kartoteka;
• Zofia Kossak-Szczucka, Pożoga. Wspomnienia z Wołynia 1917–1919;
• Jan Józef Szczepański, Święty;
• Józef Czapski, Na nieludzkiej ziemi (fragmenty);
• Stanisław Lem, Wizja lokalna;
• Leopold Tyrmand, Dziennik 1954 (fragmenty);
• John Ronald Reuel Tolkien, Władca pierścieni. Drużyna pierścienia;
• Jarosław Iwaszkiewicz, wybrane opowiadanie;
• Samuel Beckett, Czekając na Godota;
• Friedrich Dürrenmatt, Wizyta starszej pani;
• Eugène Ionesco, Lekcja.

4. Lektury obowiązkowe dla liceum i technikum - zakres rozszerzony

• Arystofanes, Chmury;
• Wergiliusz, Eneida (fragmenty);
• św. Augustyn, Wyznania (fragmenty);
• François Rabelais, Gargantua i Pantagruel (fragmenty);
• Platon, Państwo (fragmenty);
• św. Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna (fragmenty);
• Arystoteles, Poetyka, Retoryka (fragmenty);
• Michel de Montaigne, Próby (fragmenty);
• Franz Kafka, Proces (fragmenty);
• Jan Kochanowski, Treny (jako cykl poetycki);
• Juliusz Słowacki, Lilla Weneda;
• wybrane utwory poetyckie z romantycznej literatury europejskiej, w tym wybrane wiersze angielskich poetów jezior;
• William Szekspir, Hamlet;
• Stanisław Wyspiański, Noc listopadowa;
• Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata;
• Cyprian Kamil Norwid, Bema pamięci żałobny rapsod, Fortepian Szopena, Czarne kwiaty (fragmenty), Promethidion (fragmenty);
• realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (Honoré de Balzac, Ojciec Goriot lub Charles Dickens, Klub Pickwicka, lub Mikołaj Gogol, Martwe dusze, lub Gustaw Flaubert, Pani Bovary);
• Stanisław Ignacy Witkiewicz, Szewcy;
• Tadeusz Konwicki, Mała Apokalipsa;
• Jorge Luis Borges, wybrane opowiadanie;
• Bruno Schulz, wybrane opowiadania z tomu Sklepy cynamonowe;
• Janusz Głowacki, Antygona w Nowym Jorku;
• Sławomir Mrożek, wybrane opowiadania;
• wybrane eseje następujących autorów: Jerzy Stempowski, Gustaw Herling-Grudziński, Zbigniew Herbert, Zygmunt Kubiak, Jarosław Marek Rymkiewicz (co najmniej po jednym utworze);
• wybrane teksty z aktualnych numerów miesięczników oraz kwartalników literackich i kulturalnych.

5. Lektury uzupełniające dla liceum i technikum - zakres rozszerzony

• Pedro Calderon de la Barca, Życie snem;
• Tomasz Morus, Utopia (fragmenty);
• Erazm z Rotterdamu, Pochwała głupoty (fragmenty);
• Aldous Huxley, Nowy wspaniały świat;
• Wolter, Kandyd, czyli optymizm (fragmenty);
• Jean-Jacques Rousseau, Nowa Heloiza (fragmenty);
• wybrane utwory epickie okresu romantyzmu: Józef Ignacy Kraszewski, Stara baśń, Victor Hugo, Nędznicy, Edgar Allan Poe, wybrane opowiadanie, Henryk Rzewuski, Pamiątki Soplicy (fragmenty); Władysław Stanisław Reymont, Chłopi (tom II – Zima);
• Gabriela Zapolska, Moralność pani Dulskiej;
• Florian Czarnyszewicz, Nadberezyńcy;
• Umberto Eco, Imię róży;
• Julian Stryjkowski, Austeria;
• Wiesław Myśliwski, Widnokrąg;
• Bohumil Hrabal, wybrane opowiadania;
• Krystyna Lubieniecka-Baraniak, Gdy brat staje się katem;
• Ferdynand Antoni Ossendowski, Mocni ludzie, Ludzie, zwierzęta, bogowie;
• Zofia Kossak-Szczucka, Błogosławiona wina;
• wybrany dramat polski i obcy z XX lub XXI wieku;
• wybrana powieść polska i obca z XX lub XXI wieku;
• wybrane wiersze poetów polskich i obcych;
• Jan Paweł II, Przekroczyć próg nadziei (fragmenty), Tryptyk rzymski, Pamięć i tożsamość (fragmenty), Fides et ratio (fragmenty);
• Paweł Zuchniewicz, Ojciec wolnych ludzi. Opowieść o Prymasie Wyszyńskim;
• Karol Wojtyła, Przed sklepem jubilera; \24) Stefan Wyszyński, Zapiski więzienne.