Badanie hormonów płciowych

Badanie prolaktyny (PRL) może być wykonywane zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Prolaktyna jest hormonem, który wydziela przysadka mózgowa, czyli gruczoł wewnątrzczaszkowy mający za zadanie produkcję również innych hormonów. PRL pojawia się we krwi w czasie dojrzewania. U dziewcząt odpowiada m.in. za wzrost rozmiaru piersi.

Badanie hormonów płciowych to badanie krwi sprawdzające stężenie poszczególnych hormonów. Diagnostyka niepłodności wymaga takiego badania, gdyż oznaczanie poziomu hormonów płciowych pozwala na określenie, czy to nie zaburzenia hormonalne wywołują problemy z zajściem w ciążę. Badanie hormonalne jest także wykonywane u kobiet z zaburzeniami miesiączkowania i w okresie premenopauzalnym.

1. Jakie hormony się bada?

Badania hormonalne najczęściej dotyczą hormonów, takich jak:

• folitropina (folikulostymulina, FSH) - to jedna z gonadotropin, pobudza dojrzewanie pęcherzyków;
• lutropina (hormon luteinizujący, LH) - to jedna z gonadotropin, pobudza pęknięcie pęcherzyka w jajniku;
• estradiol - to hormon płciowy regulujący cykl owulacyjny;
• progesteron (luteina) - to żeński hormon płciowy, odpowiedzialny za implantację zarodka w błonie śluzowej macicy i utrzymanie ciąży;
• prolaktyna - to hormon produkowany przez przysadkę, kontroluje laktację, zbyt wysoki poziom może doprowadzić do zaburzeń miesiączkowania i braku owulacji;
• dehydroepiandrostendion - to jeden z androgenów, czyli męskich hormonów płciowych;
• testosteron - to jeden z androgenów;
• T3 (trójjodotyronina) - pochodna T4, hormon tarczycy, jego nadmiar prowadzi do zaburzeń hormonalnych i komplikacji w ciąży;
• T4 (tyroksyna) - to jeden z hormonów tarczycy, którego nadmiar obniża działanie estrogenów i prowadzi do problemów w ciąży, a niedobór utrudnia zajście w ciążę.

2. Kiedy wykonuje się badania hormonalne?

Badanie poziomu hormonów pozwala na wykrycie zaburzeń, takich jak:

• niewydolność przysadki;
• obniżona rezerwa jajnikowa;
• zespół policystycznych jajników;
• zespół hipoandrogenowy.

W przypadku podejrzenia któregokolwiek z powyższych zaburzeń, stosuje się badania hormonalne.

Diagnostyka niepłodności korzysta szczególnie z oznaczania poziomu gonadotropiny FSH i LH. To badanie hormonalne musi być przeprowadzone między 3., a 5. dniem cyklu menstruacyjnego. Pierwszym dniem cyklu jest pierwszy dzień krwawienia miesiączkowego. Badanie to przeprowadzane jest także u kobiet przed menopauzą i cierpiących na zaburzenia miesiączkowania. Za jego pomocą określa się rezerwę jajnikową.

Estradiol można zbadać równocześnie z gonadotropinami. Jego wynik może pomóc w diagnostyce niewydolności jajników oraz niewydolności podwzgórzowo-przysadkowej. U kobiet, które monitorują owulację przy wspomaganiu zajścia w ciążę, badanie stężenia estradiolu wykonuje się też między 12. a 14. dniem cyklu.

Progesteron pozwala określić, czy doszło u kobiety do owulacji. Z badania można korzystać w leczeniu niepłodności naturalnymi metodami, zwiększającymi szanse na poczęcie. Prawidłowa owulacja i znajomość dni płodnych kobiety mogą znacznie pomóc w zajściu w ciążę. Najlepszym momentem na zbadanie jego poziomu jest 21. dzień cyklu.

Badanie poziomu prolaktyny we krwi jest wykonywane u kobiet, u których stwierdzono gruczolaka przysadki. Badanie wykonywane jest także, jeśli kobieta ma problemy z zajściem w ciążę lub zaburzeniami cyklu miesiączkowego. Oznaczanie poziomu prolaktyny jest wykonywane w 2. połowie cyklu owulacyjnego, najczęściej około 21. dnia cyklu. Prolaktynę można także zbadać za pomocą metoklopramidu, wykonując test pobudzenia wydzielania prolaktyny.

Badanie hormonów zwanych androgenami (testosteron i dehydroepiandrostendion) wykonuje się przy podejrzeniu zespołu hiperandrogenizacji. Zaburzenie to powoduje u kobiet zanik kobiecych cech płciowych, zaburzenia miesiączkowania i trudności z zajściem w ciążę.