Wysokie ciśnienie w ciąży (nadciśnienie u ciężarnych) - przyczyny, konsekwencje, leczenie
Nadciśnienie w ciąży jest bardzo częstym zaburzeniem ciążowym, które występuje u 6-8 proc. kobiet. Podwyższone ciśnienie w ciąży jest wywołane przez zmiany zachodzące w tym stanie lub istniało wcześniej, tylko nie zostało wykryte. Wysokie ciśnienie w ciąży jest zagrożeniem zarówno dla matki, jak i dziecka. Jakie są objawy wysokiego ciśnienia w ciąży? Nadciśnienie w ciąży a cesarskie cięcie?
- 1. Czym jest nadciśnienie tętnicze?
- 2. Jakie są przyczyny nadciśnienia w ciąży?
- 3. Objawy nadciśnienia w ciąży
- 4. Zaburzenia związane z nadciśnieniem w ciąży
- 5. Stan przedrzucawkowy
- 6. Rzucawka
- 7. Jakie metody diagnostyki nadciśnienia w ciąży są stosowane?
- 8. Jakie znaczenie ma kontrola ciśnienia krwi w ciąży?
- 9. Konsekwencje nadciśnienia w ciąży
- 10. Leczenie nadciśnienia w ciąży
1. Czym jest nadciśnienie tętnicze?
O nadciśnieniu tętniczym mówimy, gdy jego wartość przekracza 140/90 mmHg. Jeśli zostanie rozpoznane przed 20. tygodniem ciąży, jest nazywane nadciśnieniem przewlekłym. Wysokie ciśnienie po porodzie w tym przypadku utrzymuje się jeszcze przez ponad 6 tygodni.
Nadciśnienie tętnicze wywołane ciążą wykrywane jest po 20. tygodniu ciąży i u większości ciężarnych zanika w ciągu 6 tygodni od zakończenia ciąży.
Nadciśnienie tętnicze w ciąży może mieć poważne skutki, które nierzadko decydują o dalszym jej przebiegu oraz zdrowiu matki i dziecka. Często wysokie wartości ciśnienia tętniczego krwi ciężarnej stają się powodem pobytu na oddziale patologii ciąży, zaś ich diagnostyka wymaga wielu specjalistycznych badań.
2. Jakie są przyczyny nadciśnienia w ciąży?
W przypadku ciąży fizjologicznej ciśnienie tętnicze ulega obniżeniu. Ciśnienie skurczowe (górne) obniża się już na początku ciąży, rozkurczowe zaś (dolne) obniża się do II trymestru, po czym stopniowo rośnie w III trymestrze. Dlaczego tak się dzieje?
Ciśnienie zmniejsza się, by krew mogła łatwiej przechodzić przez łożysko. Reakcja ta dotyczy również kobiet, które chorowały na nadciśnienie przed zajściem w ciążę (choć mogły o tym nie wiedzieć). Dlatego też u ciężarnych zgłaszających się na pierwszą wizytę położniczą do 18. tygodnia ciąży często nadciśnienie nie zostaje wykryte - z uwagi na fizjologiczny spadek wartości ciśnienia mogą być prawidłowe.
Wysokie ciśnienie w ciąży - przyczyny? Dlaczego u zdrowych kobiet w ciąży może rozwinąć się nadciśnienie tętnicze? Główną rolę odgrywają w tym przypadku zaburzenia implantacji łożyska, a dokładnie zaburzenia w tzw. tętnicach spiralnych. W przypadku zdrowych ciąż tętnice te zwiększają swą średnicę kilkukrotnie, powodując, że przepływ krwi między macicą a łożyskiem wzrasta.
W stanie przedrzucawkowym tętnice zanikają. Zwężają się, prowadząc do spadku przepływu krwi między łożyskiem, a macicą. Powstaje reakcja zapalna, przez co łożysko nie funkcjonuje prawidłowo, co przekłada się na wzrost ciśnienia.
3. Objawy nadciśnienia w ciąży
Zwykle nadciśnienie w ciąży nie daje objawów, dlatego tak ważne jest regularne badanie ciśnienia. Tylko w taki sposób jest możliwe wykrycie nieprawidłowości.
W niektórych przypadkach nadciśnienie ciążowe może wywoływać jednak pewne symptomy.
Wysokie ciśnienie w ciąży - objawy:
4. Zaburzenia związane z nadciśnieniem w ciąży
Nadciśnienie indukowane ciążą wiąże się ze:
- stanem przedrzucawkowym - gestoza, zatrucie ciążowe, nadciśnienie z białkomoczem,
- rzucawką - EPH-gestoza, drgawki po stanie przedrzucawkowym,
- stanem przedrzucawkowym współistniejącym z przewlekłym nadciśnieniem.
Za stan nieprawidłowy uznawane jest ciśnienie tętnicze powyżej 140/90 mmHg. Bardzo poważne jest nadciśnienie powyżej 160/110 mmHg. Wymaga ono jak najszybszej interwencji lekarskiej.
5. Stan przedrzucawkowy
Stan przedrzucawkowy to nagłe skoki ciśnienia krwi. Towarzyszy temu zatrzymanie wody w organizmie wywołujące obrzęki na ciele oraz białkomocz. Kobieta może odczuwać bóle głowy, zmęczenie, mieć problemy z widzeniem i wymiotować. Pojawia się nadwrażliwość na światło, ból brzucha, duszności. Na skórze bardzo łatwo zrobić siniaki.
Stan przedrzucawkowy może być wywołany przez:
- niedokrwienie macicy;
- hiperwolemię;
- nadwrażliwość ośrodkowego układu nerwowego (OUN);
- uszkodzenie nabłonków;
- zaburzony przepływ krwi przez łożysko;
- nadmierne rozciągnięcie macicy;
- upośledzoną syntezę cytokin;
- wady genetyczne.
6. Rzucawka
Rzucawka to stan, w którym pojawiają się drgawki u ciężarnej, która wcześniej miała objawy stanu przedrzucawkowego (przede wszystkim obrzęki, białkomocz i nadciśnienie).
Bardzo wysokie ciśnienie krwi w ciąży zagraża nie tylko dziecku, ale także życiu matki. Wskutek nadciśnienia może dojść nawet do niedotlenienia mózgu.
7. Jakie metody diagnostyki nadciśnienia w ciąży są stosowane?
Badanie ciśnienia wykonywane jest w gabinecie lekarskim. Polega na 2-krotnym pomiarze w pozycji siedzącej lub leżącej na lewym boku, zawsze po co najmniej 10 minutach odpoczynku oraz wykluczeniu tzw. "nadciśnienia białego fartucha".
8. Jakie znaczenie ma kontrola ciśnienia krwi w ciąży?
Jak wyżej wspomniano, nadciśnienie w ciąży zwykle nie daje żadnych objawów - jedynie kontrola ciśnienia tętniczego krwi może wykazać nieprawidłowości, co pozwoli wdrożyć odpowiednie leczenie i uniknąć groźnych powikłań.
9. Konsekwencje nadciśnienia w ciąży
Nadciśnienie w ciąży może wywołać u matki takie dolegliwości i zaburzenia, jak:
- zaburzenia krzepnięcia krwi;
- niewydolność krążenia;
- niewydolność nerek;
- krwawienia dokomorowe;
- uszkodzenie wątroby;
- pęknięcie wątroby.
U płodu może wystąpić niedotlenienie okołoporodowe, przedwczesne odklejenie się łożyska i przedwczesny poród (oraz wszystkie powikłania związane z wcześniactwem), a także hipotrofia, czyli zahamowanie wzrostu wewnątrzmacicznego.
W wyniku nadciśnienia może dojść także do poronienia, czyli śmierci płodu.
10. Leczenie nadciśnienia w ciąży
Wysokie ciśnienie w ciąży - kiedy do szpitala? Jeśli w ciąży pojawi się duże nadciśnienie, a także objawy stanu przedrzucawkowego, najlepiej jak najszybciej dotrzeć do szpitala. Lekarze mogą w takiej sytuacji indukować akcję porodową. Nie zawsze jednak płód jest na to dostatecznie rozwinięty.
Jeśli ciąża jest zbyt wczesna, matka powinna pozostać w szpitalu pod opieką lekarską, gdzie regularnie przeprowadzane są dokładne badania w celu monitorowania ciśnienia krwi matki i stanu dziecka, takie jak badanie krwi, moczu, KTG, USG.
Ciśnienie w ciąży należy obniżać za pomocą odpowiedniej diety oraz leków. Leki na ciśnienie w ciąży? W pierwszej kolejności przepisywana jest metyldopa, która niestety często nie jest dobrze tolerowana - wśród skutków ubocznych tego leku jest zmęczenie, bóle głowy i senność. Inne leki, które skutecznie oraz bezpiecznie kontrolują nadciśnienie w ciąży to m.in. labetalol i nifedypina o przedłużonych uwalnianiu.
Warto wiedzieć, że skutkiem stosowania leków na nadciśnienie może być zmniejszony przepływ krwi przez łożysko, co może ograniczać wzrost płodu.
Ponadto ciężarna powinna unikać soli i produktów mocno przetworzonych (chipsy, produkty gotowe, fast foody) oraz produktów zawierających np. glutaminian sodu. Zaleca się unikanie produktów konserwowych i wędzonych. Dobrze jest jeść produkty obniżające ciśnienie. Ważny jest również zdrowy styl życia.
Czynnikiem sprzyjającym wysokiemu ciśnieniu jest nadwaga i otyłość, dlatego należy stale kontrolować wagę w ciąży.