20 tydzień ciąży - zmiany w organizmie, proces ciąży, rozwój dziecka

Jeśli jesteś w 20 tygodniu ciąży, to znaczy, że minęłaś właśnie półmetek! Ciąża jest obliczana na czterdzieści tygodni, więc połowę masz już za sobą. W tym tygodniu, nawet jeśli jest to pierwsza ciąża w życiu kobiety, ruchy płodu powinny być już wyraźnie odczuwalne. Dziecko jest coraz sprawniejsze, a jego zmysł słuchu coraz wyraźniej rozpoznaje odgłosy z zewnątrz, występuje też poczucie smaku. W rozwoju fizycznym dziecka rozpoczynają się interesujące zjawiska, takie jak porost włosów, brwi i rzęs. W warunkach domowych stetoskopem można wysłuchać tony serca płodu.

1. Jak rozwija się dziecko w 20 tygodniu ciąży

W czasie dwudziestego tygodnia ciąży dziecko rośnie do około 16-17 cm (wymiar CRL), 25 cm licząc z długością nóg (wymiar CHL). Jaka jest waga dziecka w 20 tygodniu ciąży? Jest to około 310 gramów.

Tabela. Szacowane, średnie wymiary płodu w 20 tygodniu ciąży. Objaśnienia skrótów przedstawionych w tabeli znajdziesz w artykule Biometryczne wymiary płodu.

Wymiar (mm)	Średnia	5 centyl	95 centyl
CHL	256	227	285
BPD	47	40	54
OFD	61	55	67
HC	175	161	188
AC	146	132	160
FL	32	28	36
Masa (g)	320	262	378

W tym tygodniu mija półmetek ciąży. Dziecko jest już ukształtowane i teraz organizm płodu będzie doskonalił swoje funkcje oraz bardzo intensywnie wzrastał.

Zobacz film: "Znieczulenie a ciąża"

Od tej pory prawie cały rozwój dziecka ma bardziej charakter ilościowy – następuje dalszy wzrost i przybieranie masy ciała, a nie jakościowy – wszystkie najważniejsze narządy są już rozwinięte i funkcjonują. W drugiej połowie ciąży dziecko zwiększy swoją masę ponad dziesięciokrotnie.

Bardzo delikatna skóra dziecka pokryta jest mazią płodową, która ją zabezpiecza przed negatywnym wpływem wód płodowych. Maź płodowa jest to mieszanina wydzieliny gruczołów łojowych dziecka i złuszczonego naskórka. Sama skóra zwiększa swoją grubość i rozwijają się w niej poszczególne warstwy.

W dziąsłach pojawiają się zawiązki zębów. Na razie pozostają niewidoczne, do ząbkowania dochodzi zwykle w 6-8 miesięcy po narodzinach. Czasem jednak zdarzają się przypadki, że noworodek posiada już wyrżnięte pojedyncze zęby.

Wzrasta intensywność połykania wód płodowych przez dziecko. Zależy ona nie tylko od uczucia głodu, lecz również od ich smaku oraz od samopoczucia dziecka. Im słodsze wody płodowe, tym płód wolniej je połyka.

Połykanie wód płodowych służy rozwojowi układu pokarmowego – dziecko z czasem będzie trawić i wchłaniać cukry zawarte w wodach, czerpiąc z nich część energii potrzebnej do życia i wzrostu.

Cały układ pokarmowy dziecka w 20 tygodniu ciąży, tj. jelita, wątroba, trzustka i żołądek, powinien być już zamknięty w powłokach brzusznych. W stosunkowo rzadkich przypadkach (raz na 6000, a wg innych źródeł raz na 10 000 ciąż) powłoki brzuszne nie zamykają się w pełni i część narządów, najczęściej jelita, pływa w płynie owodniowym, jest to tzw. wytrzewienie wrodzone.

W takim przypadku ważna jest diagnoza jeszcze w życiu płodowym, tak by dziecko urodziło się przez cesarskie cięcie w szpitalu, w którym funkcjonuje oddział chirurgii noworodkowej lub który ma możliwość szybkiego transportu do takiego ośrodka po porodzie – powłoki brzuszne dziecka zostają zszyte tuż po porodzie i dziecko ma szansę na dalszy normalny rozwój.

Serce dziecka bije szybciej, reagując na nagłe zmiany temperatury, oświetlenia oraz silne dźwięki, które wprowadzają stan niepokoju i pobudzenia. Dlatego powinnaś unikać przebywania w głośnym otoczeniu. Jeśli to możliwe, przebywaj dużo w zaciszu domowym, a w ciepłych porach roku możliwe dużo na łonie natury.

2. Jakie zmiany w organizmie zachodzą 20 tygodniu ciąży

Dno macicy w tym okresie (czyli jej górna ściana) znajduje się nieco poniżej wysokości pępka i w dalszej ciąży będzie się unosić w tempie około 1 cm na tydzień. W 20 tygodniu ciąży brzuch jest już wyraźnie zaokrąglony. Jest na tyle duży, że w codziennych sytuacjach będziesz klasyfikowana przez obce osoby jako kobieta w ciąży.

Zauważysz zapewne, że ludzie zaczną przepuszczać cię w kolejce czy ustępować miejsca w środkach komunikacji publicznej. Nie unoś się honorem i korzystaj z takich gestów, dla dobra twojego dziecka i własnego.

Z czasem, gdy brzuszek urośnie jeszcze bardziej, zrozumiesz, jak ważne są takie gesty dla ciężarnej, która na co dzień musi nosić ten dodatkowy, a jakże drogocenny balast.

Na tym etapie ciąży coraz wyraźniej będzie widać zwiększoną ilość melaniny w skórze. Oprócz ciemniejszych brodawek sutkowych, pieprzyków, piegów czy pojawiania się tzw. linea nigra na brzuchu, zaobserwować możesz nieraz ostudę (melanoderma, chloasma), czyli ciemne, symetryczne, wyraźnie odgraniczone od otaczającej skóry przebarwienia na twarzy.

Najczęściej występują one na skórze policzków i czoła, rzadziej na górnej wardze i karku. Zwiększony poziom melaniny i wszelkie przebarwienia ustąpią do kilku tygodni po rozwiązaniu.

Jeśli przeszkadza ci zmiana zabarwienia skóry na twarzy, postaraj się używać kremów z filtrem ochronnym przeciw promieniom UV oraz unikać ekspozycji na promienie słoneczne.

Objawy ciąży w 20 tygodniu ciąży: mogą zacząć pojawiać się tzw. skurcze Braxtona-Hicksa. Są to słabe, nieregularne skurcze macicy, których celem jest przygotowanie macicy do prawdziwych skurczy porodowych.

W dwudziestym tygodniu zacznie pojawiać się również inny objaw, znacznie bardziej nieprzyjemny. Rozciągająca się skóra brzucha zaczyna swędzieć.

Świąd ten może być w niektórych przypadkach bardzo uciążliwy, uniemożliwiający wręcz normalne funkcjonowanie bądź zaśnięcie. Jeśli jest on bardzo nasilony i/lub występuje nie tylko w obrębie brzucha, ale również w innych częściach ciała, szczególnie na dłoniach i stopach, skonsultuj się pilnie ze swoim lekarzem prowadzącym. Objaw ten może bowiem świadczyć o rozwijaniu się patologii, jaką jest cholestaza ciężarnych.

W dalszym ciągu doświadczać będziesz syndromów znanych z poprzednich tygodni – opuchniętych kończyn, powiększonych piersi, bezsenności, zwiększonego wydzielania płynów, kataru, częstego oddawania moczu, zaburzeń trawienia czy zawrotów głowy.

3. 20 tydzień ciąży - proces ciąży

Jeśli twoja ciąża rozwija się prawidłowo i nie jest to ciąża bliźniacza, to w okolicach 20 tygodnia ciąży będziesz miała wyznaczony termin drugiego badania diagnostycznego USG.

W czasie tego badania, ze względu na większy rozwój dziecka, lekarz będzie mógł dokładniej ocenić poprawność jego anatomicznej budowy. Wybierając gabinet lekarski, kieruj się doświadczeniem i umiejętnościami diagnosty w wykrywaniu wad rozwojowych w 20 tygodniu ciąży.

W czasie drugiego badania szczególną uwagę poświęca się sercu płodu. Wiąże się to z możliwością wystąpienia jego poważnych wad, które wykryte w ciąży dają szansę przeprowadzenia błyskawicznej operacji kardiologicznej tuż po urodzeniu dziecka.

Operacja taka może nie tylko uratować życie malucha, ale pozwolić mu na cieszenie się pełnią zdrowia w późniejszym życiu. Jeśli u twojego dziecka zostaną wykryte wady serca – zostaniesz objęta szczególną opieką w czasie ciąży, a poród odbędzie się w wyspecjalizowanym w opiece nad takimi noworodkami ośrodku.

Operacja taka może nie tylko uratować życie malucha, ale pozwolić mu na cieszenie się pełnią zdrowia w późniejszym życiu. Jeśli u twojego dziecka zostaną wykryte wady serca – zostaniesz objęta szczególną opieką w czasie ciąży, a poród odbędzie się w wyspecjalizowanym w opiece nad takimi noworodkami ośrodku.

Jeśli istnieją przesłanki mogące wskazywać na większe ryzyko wystąpienia wad serca, zasadne jest wykonanie badania tzw. echo serca płodu.

Jest to specjalne badanie echokardiograficzne, wykonywane często przez kardiologa dziecięcego, a nie ginekologa, któremu może brakować wiedzy i doświadczenia, by rzetelnie ocenić funkcjonowanie serca i wykluczyć wszystkie możliwe jego wady.

Tabela. Wskazania do wykonania badania echa serca płodu w dwudziestym tygodniu ciąży.

| Rodzaj wskazań | Wskazania | | Skłonności genetyczne | stwierdzenie wady serca u matki; urodzenie w przeszłości dziecka z wadą serca; występowanie wad serca w najbliższej rodzinie matki lub ojca dziecka; występowanie zespołów genetycznych w najbliższej rodzinie (zespół Downa, zespół Turnera i inne). | | Cechy ciąży | jednokosmówkowa ciąża bliźniacza; ciąża powstała w wyniku metody in vitro; stwierdzone nieprawidłowości w czasie pierwszego badania, wskazujące na wady serca bądź zespoły wad genetycznych. | | Choroby matki | cukrzyca ciążowa; niektóre choroby autoimmunologiczne; fenyloketonuria. | | Czynniki zewnętrzne | przyjmowanie przez matkę w ciąży leków mogących powodować wady serca; wirusowa infekcja u matki w pierwszym trymestrze ciąży; spożywanie alkoholu w ciąży. |

Pamiętaj – w czasie drugiego badania USG dopytaj lekarza, czy dokładnie obejrzał serce płodu i czy nie ma żadnych zastrzeżeń co do jego budowy i funkcjonowania.

Zwróć uwagę na wcześniej występujące choroby serca w rodzinie, szczególnie w przypadku rodzeństwa twojego i ojca dziecka oraz dziadków dziecka. Sygnałem ostrzegawczym do wykonania badania może być również przyjmowanie leków w czasie ciąży.