Rodzaje podmiotów i sposób ich wyrażenia
Rodzaje podmiotów trzeba znać. To dzięki nim możliwe jest poprawne budowanie zdań. Jak zatem rozpoznać podmiot gramatyczny, domyślny, szeregowy i logiczny? Podpowiadamy.
1. Rodzaje podmiotów
Podmiot to część zdania. Nazywa osoby, zwierzęta, zjawiska i przedmioty, na które wskazuje orzeczenie.
Wyróżnia się:
- podmiot gramatyczny (w mianowniku) – jest tworzony przez wyraz w mianowniku, np. Agnieszka czyta książkę.
- podmiot domyślny – wynika z formy osobowej orzeczenia lub z treści poprzedniego zdania, np. Janka nie ma. Wróci za godzinę.
- podmiot szeregowy – zbudowany jest z co najmniej dwóch rzeczowników równorzędnych (połączonych spójnikami: i, ni, lecz, oraz, lub, a) lub rzeczownika w mianowniku i wyrażenia przyimkowego, np. Jutro przyjedzie do nas Mikołaj z braćmi; Kasia, Marzena i Jolka zostały zaproszone na urodziny.
- podmiot logiczny (w dopełniaczu) – wyrażony jest formą dopełniacza; pojawia się w zdaniach mówiących o nadmiarze lub braku czegoś, np. Wszystkim teraz brakuje cierpliwości; Zabrakło nam jajek.
Przeczytaj także:
Zdarza się, że zdanie nie zawiera podmiotu i nie można go okreslić na podstawie formy orzeczenia. Mówimy wówczas, że jest to zdanie bezpodmiotowe. Są to:
- zdania z orzeczeniem wyrażonym nieosobową formą czasownika zakończoną na -no, -to, czasownikiem w 3 os. liczby pojedynczej z "się" lub bezokolicznikiem.
- zdania informujące o uczuciach
- zdania mówiące o niektórych zjawiskach przyrody, np. Grzmi. Lało.
2. Utrwalamy wiedzę na temat podmiotu
Ciekawym pomysłem na utrwalenie wiedzy na temat podmiotu i jego rodzajów, jest samodzielne przygotowanie plansz edukacyjnych. Możecie to zrobić wspólnie z dzieckiem. Przyda się arkusz papieru lub większy karton. W ten sposób dziecko utrwali swoją wiedzę, ale też otrzyma wyraźny sygnał, że ma w rodzicu duże wsparcie.
Podmiot może być wyrażony za pomocą:
- rzeczownika, np. Uczniowie pojechali na wycieczkę
- zaimka rzeczownego, np. Wszyscy idą na sapcer
- liczebnika, Wybiła dwunasta
- przymiotnika, np. Chętni mogą zgłaszać się do wychowawcy klasy
- imiesłowu przymiotnikowego, np. Kupujący ten przedmiot, muszą dobrze przemyśleć swój zakup
- bezokolicznika.