Ząbkowanie

Ząbkowanie to wyrzynanie się zębów mlecznych u niemowląt. Zęby mleczne mogą zacząć wyrastać już około szóstego miesiąca życia dziecka. Pomiędzy szóstym, a dziewiątym miesiącem maluchowi wyrasta osiem siekaczy, między czternastym, a dwudziestym miesiącem wyrastają pierwsze zęby trzonowe, zaś po ukończeniu przez dziecko dwóch lat zaczynają wyrastać drugie zęby trzonowe. Czasami ząbkowanie jest dla niemowlęcia bolesne i skutkuje płaczliwością oraz apatią. Co robić, by zminimalizować objawy bolesnego ząbkowania?

Objawy ząbkowania u niemowląt

Do objawów ząbkowania u dzieci należą:

• rozpulchnione dziąsła;
• obfite ślinienie się;
• niepokój dziecka i płaczliwość;
• problemy ze snem;
• stan podgorączkowy;
• apatyczność;
• mniejsza ochota na jedzenie.

Czasami przy wyrzynaniu się zębów mlecznych u niemowląt występują biegunki, zaparcia, wymioty albo wysypki skórne. W przypadku pojawienia się takich objawów należy zasięgnąć porady stomatologa lub pediatry. Obfite ślinienie się dziecka podrażnia skórę wokół ust i sprzyja jej stanom zapalnym. Należy zatem często i delikatnie wycierać buzię niemowlęcia i natłuszczać ją kremem.

Przy wyrzynaniu się zębów mlecznych niemowlęta przeważnie biorą do buzi wszelkie możliwe przedmioty będące w zasięgu rączek. Trzeba więc uważać, by dziecko nie zrobiło sobie krzywdy ostrymi krawędziami i zachować higienę, by nie dopuścić do zapalenia jamy ustnej. Zdarza się, że stan zapalny nie ustępuje i dochodzi do zakażenia mieszka zębowego. Konieczna jest wtedy interwencja stomatologiczna.

Rozwój zębów

Rozwój zębów zaczyna się już w pierwszym miesiącu życia płodowego dziecka. Z nabłonka ektodermy powstaje listewka zębowa. W drugim miesiącu życia prenatalnego zaczyna się tworzyć dwadzieścia zawiązków zębów mlecznych. Około czwartego miesiąca z tej samej listewki zębowej rozwijają się zawiązki pierwszych trzonowców stałych. Między szóstym, a ósmym miesiącem życia płodowego z listewki zębowej wtórnej powstają zawiązki siekaczy, kłów i przedtrzonowców stałych. Zawiązek drugiego zęba trzonowego stałego tworzy się w szóstym miesiącu życia dziecka, a trzeciego w piątym roku życia.

Trzy fazy w procesie ząbkowania:

• faza przederupcyjna – kształtuje się korona zęba, a ząb nie jest jeszcze widoczny;
• faza przedfunkcyjna – uwidaczniają się zęby;
• faza funkcyjna – kształtowanie się korzenia i kieszonki zębowej.

Zęby mleczne zaczynają się wyrzynać przeważnie około szóstego miesiąca życia dziecka. Na ogół pierwsze zęby, które się wyrzynają niemowlęciu, to jedynki. Potem wychodzą dwójki, czwórki, trójki, a na końcu piątki. Zęby dolne zazwyczaj pojawiają się wcześniej niż górne. Po szóstym roku życia dziecka zęby mleczne zaczynają przeważnie wypadać, ustępując miejsca zębom stałym. Pomiędzy szóstym, a jedenastym rokiem życia występują zarówno zęby mleczne, jak i stałe. Jest to okres uzębienia mieszanego.

Profilaktyka bolesnego ząbkowania

Aby zmniejszyć dolegliwości towarzyszące bolesnemu ząbkowaniu, należy:

• masować dziąsła dziecka palcem owiniętym w wilgotną, zimną ściereczkę;
• smarować dziąsła preparatami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi (płyny lub żele łagodzące objawy ząbkowania);
• podawać przed snem herbatki ziołowe o działaniu kojącym;
• dawać maluchowi skórkę czerstwego chleba do pogryzienia;
• stosować zimne gryzaczki;
• w ostateczności podać dziecku środek przeciwbólowy.

Pierwsze zęby powinno się przemywać gazą umoczoną w przegotowanej wodzie, by usunąć resztki jedzenia. Dzieci należy przyzwyczajać do mycia zębów. Dla niemowląt istnieją specjalne gumowe szczoteczki. Po pojawieniu się czterech zębów trzeba już kupić dziecku prawdziwą miękką szczoteczkę i powoli uczyć mycia ząbków dwa razy dziennie.