"Zemsta" - streszczenie komedii A. Fredry

Akt I

1. Cześnik Raptusiewicz postanawia się ożenić (najprawdopodobniej ze względu na finanse). Ma na oku dwie kandydatki: Klarę i Podstolinę.
2. Na wezwanie Cześnika do zamku przybywa Papkin.
3. Papkin rozmawia z Podstoliną, wdową po trzech mężach, która chciała ponownie wyjść za mąż ("by nie zostać całkiem w nędzy").
4. Czuła scena Wacława i Klary w pobliżu uszkodzonego muru, który dzielił sąsiadów - Cześnika i Rejenta - mentalnie i w rzeczywistości.
5. Wacław pojmany przez Papkina.

Akt II

1. Papkin przedstawia jeńca Cześnikowi, jednak ten go wygania. Wacław upiera się, że zostanie w niewoli.
2. Wacław w zamian za milczenie proponuje Papkinowi złoto.
3. Wacław rozmawia z Klarą.
4. Wacław spotyka się z Podstoliną. Okazuje się, że para wcześniej miała romans (kobieta znała Wacława jako księcia Radosława).
5. Papkin oświadcza się Klarze.
6. Podstolina zgadza się na ślub z Cześnikiem.
7. Papkin w imieniu Cześnika wyzywa Rejenta na pojedynek.

Akt III

1. Rejent sporządza pozew. Namówił murarzy, aby oskarżyli Cześnika o pobicie. Robotnicy zgadzają się i podpisują fałszywe zeznania.
2. Ojciec próbuje zmusić Wacława do ślubu z Podstoliną. Grozi, że jeśli do wesela nie dojdzie, będzie trzeba zapłacić wysokie odszkodowanie.
3. Wizyta Papkina, który przychodzi z wyzwaniem od Cześnika.
4. Zjawia się Podstolina, która mówi, że poślubi Wacława.

Akt IV

1. Przygotowania do pojedynku. Cześnik jest wściekły. Papkin obawia się, że wino, które pił u Rejenta było zatrute. Radzi się Dyndalskiego. Papkin spisuje testament.
2. Informacja o zdradzie Podstoliny.
3. Plany zemsty Cześnika. Dyktuje Dyndalskiemu list do Wacława, którego nadawcą jest rzekomo Klara. Pisanie jednak mu nie idzie. Ma więc drugi plan: służąca Rózia ma zwabić Wacława w zasadzkę.
4. Małżeństwo Wacława i Klary.
5. Do domu Cześnika na pojedynek przychodzi Rejent. Informuje gospodarza o zaślubinach.
6. Pojednanie Cześnika i Rejenta. Wacław wypowiada słowa: "Tak jest - zgoda, A Bóg wtedy rękę poda".

• Cześnik Maciej Raptusiewicz - ma pochodzenie szlacheckie, jednak niewiele posiada (zamek nie jest jego własnością). Jest kawalerem. Decyduje się na małżeństwo, aby poprawić swoją sytuację materialną. Jest bardzo porywczy, ale też szczery i prostolinijny.
• Rejent Milczek - wdowiec, ma jednego syna - Wacława. Właściciel połowy zamku. Pozornie jest pokorny i pobożny, jednak w rzeczywistości ma awanturniczą naturę. Jest przy tym bardzo inteligentny, co wykorzystuje, by manipulować ludźmi.
• Wacław Milczek, syn Rejenta - młody i - można podejrzewać - przystojny mężczyzna. Szczerze kocha Klarę i chce się z nią ożenić.
• Klara Raptusiewiczówna - młodziutka panna, nad którą opiekę sprawuje Cześnik, brat jej ojca. Dość majętna, a przy tym roztropna i inteligentna. Szczerze odwzajemnia uczucia Wacława.
• Podstolina Hanna Czepiersińska - wdowa po trzech mężach, krewna Klary. Chciałaby raz jeszcze wyjść za mąż, tym razem za Raptusiewicza. Bardzo ważne są dla niej pieniądze. Jest chciwa i nielojalna.
• Papkin - cały jego majątek to angielska gitara i kolekcja motyli (zastawiona zresztą). Ma dwie twarze. Z jednej strony jest tchórzliwy i kłamie, by osiągnąć cel, z drugiej zaś - to podziwiany przez kobiety kawaler, odważny i szlachetny. Jest to postać komiczna. Fredro to właśnie Papkina uczynił najśmieszniejszym bohaterem komedii.

Akcja utowru rozgrywa się gdzieś na mazowieckiej prowincji albo w Galicji. Źródłem inspiracji dla Aleksandra Fredry były akta sądowe właścicieli Odrzykonia, Firleja i Skotnickiego.

Bohaterowie komedii reprezentują trzy pokolenia. Cześnik, Rejent i Dyndalski to przedstawiciele czasów saskich, Papkin i Podstolina - epoki stanisławowskiej, a Wacław i Klara przynależą do epoki preromantycznej.

Cytat z "Zemsty": Niech się dzieje wola Nieba, z nią się zawsze zgadzać trzeba" (Akt III, scena 2), wszedł trwale do języka potocznego.