Siniaki wolno się goją, rany obficie krwawią. Znak, że brakuje ważnej witaminy

Witamina K, inaczej filochinon, została odkryta w 1935 roku przez duńskiego biochemika i fizjologa Henrika Dama. Naukowiec zauważył, że mieszanina lucerny oraz mączki rybnej ma właściwości hamujące krwawienie. Za swoje przełomowe odkrycia Dam został wyróżniony nagrodą Nobla w dziedzinie medycyny.

Podobnie jak witaminy A oraz E, witamina K jest rozpuszczalna w tłuszczach. Oznacza to, że do wchłaniania witaminy K potrzebna jest obecność niewielkiej ilości tłuszczu w jelicie cienkim.

Najbardziej znaną funkcją witaminy K jest regulowanie krzepliwości krwi. Poza tym pełni ona ważną rolę w produkcji protrombiny – białka, które jest rozpuszczalne w surowicy krwi i jest niezbędne dla krzepnięcia krwi. Można zatem śmiało powiedzieć, że witamina K ma właściwości przeciwkrwotoczne. Jest także istotna do biosyntezy osteokalcyny (białko niekolagenowe budujące kości i zęby, potrzebne do prawidłowej mineralizacji) oraz innych białek wiążących wapń – zlokalizowanych w łożysku, nerkach, śledzionie, płucach i w osoczu krwi.

Brak odpowiedniej ilości witaminy K w organizmie jest – zdaniem naukowców – powiązany z osteoporozą, chorobą szkieletu, prowadzącą do złamań kości nawet wskutek niewielkiego urazu. Witamina K1 pełni w tym przypadku bardzo ważną funkcję – jeśli jej ilość w organizmie jest na właściwym poziomie, proces mineralizacji kości przebiega w prawidłowy sposób. Oznacza to, że w ramach profilaktyki i ewentualnego wykrycia wczesnych objawów osteoporozy warto regularnie kontrolować poziom witaminy K1 we krwi.

Zdaniem naukowców, witamina K może hamować rozwój niektórych nowotworów. Analiza wielu badań, przeprowadzonych na usuniętych komórkach nowotworowych, wykazała, że ta witamina jest w stanie zapobiec rozwojowi raka jajników, piersi, żołądka, okrężnicy, wątroby, nerek i pęcherzyka żółciowego. Zanim jednak lekarze będą mogli z pełną odpowiedzialnością zalecać stosowanie witaminy K jako leku antynowotworowego, należy poczekać na dalsze wyniki prac badawczych.

Za wytwarzanie witaminy K odpowiedzialne są bakterie jelitowe, co oznacza, że jej niedobór nie jest zazwyczaj problemem. Deficyt w tym zakresie jest naprawdę rzadkim zjawiskiem. Warto jednak zaznaczyć, że bakterie jelitowe często wyniszczają się w czasie przyjmowania antybiotyków, a to powoduje konieczność przywrócenia flory bakteryjnej do odpowiedniego stanu. Ponadto, niektóre schorzenia jelitowe mogą zaburzać proces powstawania witaminy K, przyczyniając się do niedoborów. Deficyt witaminy K może być również wynikiem spożywania niewłaściwej ilości tłuszczów.

Niedobory witaminy K najczęściej dotykają noworodków, które potrzebują odpowiedniej ilości czasu (dni albo nawet tygodni) na wykształcenie bakterii niezbędnych do syntezy witaminy K. To właśnie dlatego kobietom w ciąży zaleca się suplementację witaminy K. Podaje się ją również dzieciom po przyjściu na świat.

Braki witaminy K mogą wystąpić również u dorosłych, których dieta jest uboga w zielonolistne warzywa, u osób nadużywających alkoholu (i mających uszkodzoną wątrobę), a także wśród ludzi cierpiących na zespół złego wchłaniania tłuszczów. Oprócz wspomnianych antybiotyków, do deficytów witaminy K może dojść z powodu stosowania niektórych leków, np. sulfamidów oraz salicylanów.

Niedobór witaminy K może być spowodowany niedrożnością przewodów żółciowych, ponieważ ta witamina jest wchłaniana w obecności tłuszczów.

Organizm, który cierpi na znaczący deficyt witaminy K, może wysyłać szereg rozmaitych sygnałów. Jednym z głównych objawów jest trudne do zahamowania krwawienie. Jeśli nawet niewielkiemu skaleczeniu towarzyszy obfite krwawienie, a jego zatrzymanie jest bardzo czasochłonne, to znak mogący świadczyć o niedoborze witaminy K. W takim stanie rany i wszelkie draśnięcia goją się nieproporcjonalnie długo w stosunku do urazu. Innym symptomem może być skłonność do powstawania siniaków, które wolno się goją.

U noworodków niedobory witaminy K mogą prowadzić do krwawienia z przewodu pokarmowego, pępka i skóry. U dorosłych z kolei zwiększa się ryzyko krwawienia najczęściej po operacji dróg żółciowych.

Niskie stężenie witaminy K może powodować krwiomocz, a u kobiet zbyt obfite miesiączki.

Kolejnymi objawami, na który warto zwrócić uwagę, są:

• pojawiające się bóle kości,

• wady postawy,

• skłonność do urazów – włącznie ze złamaniami.

Jest to skutek zależności niektórych białek znajdujących się w kościach od ilości witaminy K (wspomniana osteokalcyna, wpływająca na gospodarkę wapniową kości i mineralizację tkanek).

Źródła

1. Dagmara Dąbek
2. "Abecadło witam i pierwiastków", Stanisław K. Wiąckowski, wyd. Tower Press, Gdańsk 2004.
3. "Encyklopedia witamin i składników mineralnych", Elizabeth Somer, wyd. Amber, 1997.