"Quo vadis". Jakie motywy odnajdziemy w utworze?

„Quo vadis”, podobnie jak większość powieści powstałych w epoce pozytywizmu, zanim ukazała się zwartym drukiem, była publikowana w odcinkach na łamach codziennej prasy. Można ją było przeczytać w warszawskiej „Gazecie Polskiej” (1895-1896) oraz w krakowskim dzienniku „Czas” i „Dzienniku Poznańskim”.

Powieść Henryka Sienkiewicza doczekała się kilku ekranizacji. Pierwsza powstała jeszcze za życia autora. Wyreżyserowali ją we Francji Lucien Nonguet i Ferdinand Zecca w 1901 r. Był to film niemy, podobnie jak dwie kolejne ekranizacja z 1912 r. oraz 1924 r. W Polsce najbardziej znany jest film „Quo vadis” w reżyserii Jerzego Kawalerowicza, który do kin trafił w 2001 r.

W utworze można znaleźć całe mnóstwo drastycznych opisów prześladowań, jakie dotykały chrześcijan za czasów Nerona. Dzikie zwierzęta rozrywały ludzi w cyrkach, inni płonęli jako żywe pochodnie w ogrodach cesarza, cierpieli katusze na krzyżu. Męczeńską śmiercią zginęli apostołowie Piotr i Paweł.

W powieści Neron został przedstawiony jako tyran. Wśród jego cech znajdziemy też: próżność, tchórzostwo, okrucieństwo. Pozbawiony jest jakichkolwiek zasad moralnych, odpycha swoją wulgarnością. Cieszył go pożar Rzymu, w którym szukał inspiracji do poetyckiej twórczości.

W powieści Henryk Sienkiewicz przedstawił obraz starożytnego Rzymu z dwóch perspektyw. Pierwsza ukazuje dzisiejszą stolicę Włoch jako potęgę, imperium. To piękne miasto, pełne szerokich ulic i okazałych świątyń. Druga perspektywa to obraz płonącego Rzymu.

Można się pokusić o jeszcze jedno porównanie. Z jednej strony mamy do czynienia z miastem pogańskim, ale niezwykle pięknym, barwnym. To Rzym starożytny ze wspaniałą kulturą i cywilizacją. Jest i drugi obraz – Rzym ubogiej wspólnoty chrześcijan, których wiara jest silnie zakorzeniona.

Rzym przedstawiony przez Sienkiewicza w powieści „Quo vadis” był wielokulturowy, zróżnicowany pod względem obyczajowym, religijnym, etnicznym i ekonomicznym.

W powieści parę przyjaciół stanowią Petroniusz i Marek Winicjusz. Pierwszy z nich to przedstawiciel rzymskiej arystokracji. To postać niezwykle barwna, znawca sztuki, pisarz, człowiek tolerancyjny, który jednak gardzi tłumem. Marek Winicjusz to rzymski oficer, człowiek dobry i wyrozumiały, jednak bardzo szybko wpadający w gniew. Kiedy zakochał się w Ligii, stał się pokorny i łagodny.

Przyjęcie chrześcijaństwa zmieniło jego postrzeganie rzeczywistości. Nie mógł już porozumieć się z przyjacielem, bo ich ogląd na świat był zupełnie inny. Petroniusz ostatecznie popełnił samobójstwo. Wraz z kochającą go Eunice kazali sobie podciąć żyły.