Niszczy mózg dziecka. Zmiany mogą być nieodwracalne

Szkodliwe jest zachowanie, gdy rodzic czuje potrzebę kontrolowania sytuacji lub ochrony swojego wizerunku, nawet kosztem emocjonalnego dobrostanu dziecka.

- Niedobra dla dziecka jest sytuacja, gdy rodzic kieruje się własną potrzebą poczucia się dobrze, bycia w porządku, kontroli lub uznania - wyjaśnia terapeutka Cheryl Groskopf w rozmowie z "Pop Sugar". - Mniej tu chodzi o wspieranie rozwoju dziecka, a bardziej o ochronę wizerunku lub uczuć rodzica.

Przykłady takiego stylu wychowywania to nieustępliwość w kłótniach, zmuszanie dziecka do zajęć, które go nie interesują, dla zachowania pozorów czy unikanie przeprosin, by utrzymać autorytet.

- Kiedy zauważysz, że reagujesz niewłaściwie, spróbuj się zatrzymać i zadać sobie pytanie: "Czy to dotyczy potrzeb mojego dziecka, czy mojego dyskomfortu?" - radzi psycholog dr Carolina Fenkel.

Samoświadomość jest kluczem do zmiany. Zamiast próbować wygrać każdą sprzeczkę, rodzice powinni słuchać dziecka, uznawać jego uczucia i próbować zrozumieć, co naprawdę się dzieje. Najważniejsze jest nauczenie się przepraszania. Przyznanie się do błędu nie osłabia autorytetu - modeluje odpowiedzialność i odporność.

- Kiedy rodzic przyznaje się do błędu, daje dziecku pozwolenie na bycie niedoskonałym - przekonuje dr Fenkel.

Odrzucenie własnej wyższości i przyjęcie pokory tworzy bezpieczniejsze, zdrowsze środowisko emocjonalne dla dzieci. W rodzicielstwie nie chodzi o poczucie kontroli nad dzieckiem, ale o budowanie więzi.

Mózg dziecka jest bardzo wrażliwy na bodźce środowiskowe, w szczególności na jakość relacji z opiekunami. Niektóre zachowania rodzicielskie mogą nie tylko negatywnie wpływać na rozwój emocjonalny i psychiczny dziecka, ale też w skrajnych przypadkach prowadzić do trwałych zmian w strukturze i funkcjonowaniu mózgu.

• Przemoc fizyczna (bicie, szarpanie, popychanie) może prowadzić nie tylko do urazów mechanicznych, ale także do przewlekłego stresu.

• Przemoc emocjonalna (wyzywanie, poniżanie, ignorowanie) uszkadza poczucie własnej wartości i wpływa na ośrodek odpowiedzialny za regulację emocji (ciało migdałowate).

• Skutkiem długotrwałej przemocy może być hiperaktywność osi HPA (odpowiedzialnej za reakcję stresową), co prowadzi do nadprodukcji kortyzolu – hormonu stresu – i może uszkadzać hipokamp (odpowiedzialny za pamięć).

• Dzieci potrzebują bezpiecznej więzi z opiekunem. Brak czułości, uwagi i reagowania na potrzeby emocjonalne może prowadzić do zaniku synaps, co w praktyce oznacza, że dziecko nie rozwija pełnych możliwości intelektualnych.

• Zaniedbanie może powodować opóźnienia rozwojowe, zarówno w sferze poznawczej, jak i społecznej.

• Stres powoduje trwałe zmiany w układzie nerwowym, m.in. nadreaktywność układu limbicznego, odpowiedzialnego za lęk i strach. Badania pokazują, że chroniczny stres w dzieciństwie wiąże się z ryzykiem depresji, zaburzeń lękowych, a także trudnościami w uczeniu się.

• Wychowanie w atmosferze ciągłej kontroli i oczekiwań bezwarunkowego posłuszeństwa osłabia samodzielność dziecka, wpływa negatywnie na rozwój tożsamości.

• Zbyt surowe wychowanie może wiązać się z niską aktywnością kory przedczołowej, odpowiedzialnej za planowanie, samokontrolę i elastyczność myślenia.

Rodzice, którzy stosują przemoc, zaniedbują potrzeby emocjonalne, nie dają poczucia bezpieczeństwa lub nadmiernie kontrolują dzieci, mogą nieświadomie wpływać na trwałe zmiany w mózgu swoich dzieci. Wsparcie, czułość, stabilność i odpowiednia stymulacja to klucz do prawidłowego rozwoju neurologicznego dziecka.

Źródła

1. Pop Sugar
2. New York Times