Brak apetytu u dzieci - przyczyny, objawy, kiedy udać się do lekarza?

Brak apetytu to częsta przypadłość u dzieci. Rodzice, bojąc się, że ich dziecko nic nie je i chcąc zaradzić tej sytuacji, zmuszają je do tego. Niestety, nie dość, że nie przynosi to rezultatów, to maluch jeszcze bardziej zniechęca się do jedzenia. Przyczyn braku apetytu jest wiele: alergia pokarmowa, niedobór żelaza, brak ruchu, zaparcia, zespół złego wchłaniania oraz najczęściej występujące podjadanie słodyczy i przekąsek pomiędzy posiłkami. Dlaczego niemowlę nie chce jeść? Co zrobić, gdy dziecko nie chce jeść?

1. Przyczyny braku apetytu u dzieci

Dlaczego dziecko nie chce jeść? Brak apetytu u dzieci i niemowląt może wynikać z wielu różnych przyczyn, często wynikających z wieku i etapu rozwoju dziecka. Zmniejszony apetyt oraz czasowa niechęć do jedzenia to przypadłość występująca głównie u dzieci w wieku od 2. do 5. roku życia.

Czasem jednak brak apetytu u dzieci wynika z innych przyczyn. Czemu dziecko nie chce jeść? Czemu niemowlę je mniej niż zwykle?

Zobacz film: "Jak zwalczyć alergię pokarmową u dziecka?"

Dziecko niejadek - przyczyny:

• alergii pokarmowej – czasami dzieci po spożyciu pewnych produktów skarżą się na ból brzucha; maluchy nie są świadome, że coś im zaszkodziło, uznają, że jeśli będą jadły jak najmniej, to unikną dolegliwości; niektóre dzieci wyraźnie odmawiają wypicia szklanki mleka lub zjedzenia chleba z masłem; w ten sposób instynktownie podpowiadają rodzicom, że cierpią na alergię na nabiał; rodzice powinni być czujni i uważnie obserwować, jakich produktów unika ich pociecha; warto sprawdzić, czy malec nie ma alergii pokarmowej;
• zespołu złego wchłaniania – dotyczy dzieci, które mimo spożywania wystarczających ilości pokarmu, nie rozwijają się prawidłowo, u malucha występują tłuszczowe i cuchnące stolce; przykładem zespołu złego wchłaniania jest rzadka choroba – zespół nietolerancji glutenu, pierwsze objawy to to, że dziecko nie ma apetytu, nie przybiera na wadze, ma osłabiony organizm, jest rozdrażnione, marudzi, ma cuchnące stolce i wzdęty brzuch;
• niedoboru żelaza – żelazo to jeden z najważniejszych pierwiastków w naszym organizmie; jego niedobór wpływa na niedotlenienie tkanek i złe funkcjonowanie całego organizmu; objawy anemii to przede wszystkim bladość, spadek witalności, moczenie się oraz brak łaknienia; niekiedy u dzieci z niedokrwistością pojawia się spaczone łaknienie: malec nie je normalnych posiłków, ale chętnie zjada tynk, kredę, papier;
• infekcji – każda infekcja może objawiać się brakiem apetytu - chore dziecko nie chce jeść; jeśli występuje nagły brak apetytu u dziecka, a poza tym objawem dziecku nic nie dolega, jedynie czasem pojawia się gorączka, rodzice powinni wykonać malcowi badanie moczu - to może wskazywać na infekcję układu moczowego, która nieleczona zaburza prawidłowy rozwój dziecka;
• zaparć – dzieci cierpią na zaparcia nawykowe, przestają się regularnie wypróżniać z różnych przyczyn; może to być spowodowane pojawieniem się bólu podczas oddawania stolca lub strachem przed zimną deską sedesową; zaparcia wywołują ból i uczucie wzdęcia, dolegliwości nasilają się zwłaszcza po zjedzeniu posiłku, dlatego dzieci unikają pokarmu.

Inne przyczyny braku apetytu to:

• wyrażanie własnej woli – wszystkie dzieci dążą do osiągnięcia samodzielności; czasem przez odmówienie posiłku chcą pokazać swoją niezależność; już dwu-, trzyletnie dzieci sprawdzają, jak bardzo mogą wpłynąć na rodziców; jeśli malec zauważy, że odmowa jedzenia ich irytuje, cieszy się z tego.
• przekąski i słodycze, podjadane w ciągu dnia – dzieci, które między posiłkami zjadają słodkie przekąski, mają mniejszy apetyt; jeśli maluch domaga się zjedzenia czegoś pomiędzy posiłkami, należy podać mu owoce, warzywa, jednak najlepszym rozwiązaniem jest pilnowanie regularności posiłków w ciągu dnia - jedzenie słodyczy powinno być raczej okazjonalne.
• brak ruchu na świeżym powietrzu – każdego dnia dzieci powinny przebywać na świeżym powietrzu, dzięki temu zwiększą zapotrzebowanie organizmu na kalorie.

2. Objawy braku apetytu u dzieci

Przedłużający się brak apetytu oraz związana z tym niewłaściwa dieta może narazić dziecko na nieprawidłowy rozwój płciowy, większą zapadalność na infekcję, a także problemy ze skupieniem uwagi.

Ponadto utracie apetytu mogą towarzyszyć:

• zahamowanie wzrostu ciała i przyrostu masy dziecka;
• zmiany w wyglądzie: szybkie męczenie się, bladość skóry;
• zmiany w zachowaniu dziecka: dziecko apatyczne, senne, nie ma apetytu, jest drażliwe;
• dolegliwości żołądkowe: bóle, wzdęcia i zaparcia;
• objawy infekcji: kaszel, katar, gorączka.

2.1. Czy brak apetytu u dziecka może być spowodowany chorobą?

Wyżej wymienione objawy, w połączeniu z brakiem apetytu u malucha mogą wiązać się z występowaniem różnych schorzeń. W takim przypadku powinniśmy udać się z dzieckiem do pediatry, aby określić przyczynę braku apetytu.

2.2. Czy stres i emocje mogą wpływać na apetyt u dzieci?

Silne emocje i stres mogą mieć wpływ na apetyt u dzieci, podobnie jak u dorosłych. Niektóre dzieci mogą stracić chęć jedzenia lub przestać jeść w odpowiednich ilościach w wyniku silnych emocji, takich jak lęk czy smutek.

Czasem stres może prowadzić też do nadmiernego apetytu u dzieci. Dla niektórych dzieci jedzenie może stanowić rodzaj ucieczki od trudnych emocji, co może prowadzić do nadwagi lub otyłości.

Emocje i stres mogą wpływać na preferencje żywieniowe dzieci. Niektóre dzieci mogą szukać jedzenia o wysokiej zawartości kalorii, tłuszczu czy cukru w odpowiedzi na stres, co może mieć negatywne konsekwencje dla ich zdrowia.

U niektórych maluchów stres może prowadzić do rozwoju zaburzeń jedzenia, takich jak bulimia czy anoreksja. Te zaburzenia mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia dzieci i wymagają profesjonalnej pomocy.

Stres może wpływać na zmiany w nawykach żywieniowych dzieci, co może prowadzić do nieregularnego jedzenia, spożywania większych ilości przekąsek czy zaniedbywania zdrowego żywienia. Ważne, aby rodzice i opiekunowie byli świadomi wpływu stresu i emocji na apetyt dzieci i starali się pomagać dzieciom radzić sobie z trudnymi emocjami.

2.3. Czy brak apetytu może być związany z okresami wzrostu i rozwoju?

Rodzice często szukają w internecie odpowiedzi na pytania: "dlaczego roczne dziecko nie chce jeść", "2-latek nie chce jeść", " 2-letnie dziecko nie chce jeść nic oprócz mleka" czy też "pięcioletnie dziecko nie chce jeść".

Czy ma to związek z wiekiem? Brak apetytu u dzieci może wiązać się z okresami wzrostu i rozwoju. Podczas tych okresów dzieci mogą mieć zmienny apetyt. Jest to naturalny proces, który zazwyczaj nie powinien budzić zbyt wielu obaw, a może wynikać z:

• intensywnego wzrostu;
• zmian hormonalnych;
• preferencji żywieniowych.

Warto pamiętać, że każde dziecko jest inne i zmiany w apetycie w okresie wzrostu i rozwoju są zwykle normalne. Ważne jest, aby zapewnić dzieciom zróżnicowane, zdrowe posiłki i nie zmuszać ich do jedzenia, jeśli nie są głodne.

3. Konsekwencje zdrowotne długotrwałego braku apetytu

Rodzice często zastanawiają się, jak długo dziecko może nie jeść tyle, ile powinno? Długotrwały brak apetytu u niemowlaka lub starszego dziecka może prowadzić do szeregu poważnych konsekwencji zdrowotnych.

Dzieci w okresie wzrostu i rozwoju potrzebują odpowiedniej ilości kalorii, składników odżywczych i witamin, aby prawidłowo rosnąć, dlatego problemy z jedzeniem u dzieci tak niepokoją opiekunów.

Możliwe konsekwencje zdrowotne tego, że dziecko mało je:

• opóźnienie wzrostu i rozwoju;
• niedożywienie;
• osłabienie układu odpornościowego;
• zmęczenie i słabość;
• problemy emocjonalne i psychologiczne;
• zaburzenia elektrolitów i poziomu składników odżywczych.

4. Jakie czynniki zewnętrzne mogą wpływać na apetyt u dzieci?

Jak wcześniej wspomnieliśmy, na apetyt dziecka mogą wpływać różne czynniki, zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne, takie jak:

• stres oraz emocje;
• rutyna i harmonogram posiłków;
• wybór żywności;
• środowisko, w którym otacza się dziecko;
• nawyki żywieniowe rodziców;
• aktywność fizyczna;
• choroby i leki.

5. Brak apetytu u dzieci - postępowanie

Co zrobić jak dziecko nie chce jeść? Brak apetytu u dzieci może być wyzwaniem dla rodziców, jednak istnieje wiele strategii i postępowań, które można zastosować, aby pomóc poprawić apetyt dziecka.

5.1. Czy suplementy witaminowe mogą pomóc w przypadku braku apetytu u dzieci?

Jeśli pediatra uzna to za konieczne, może zasugerować suplementy witaminowe lub minerałowe. Suplementy powinny być stosowane tylko wtedy, gdy istnieje uzasadniona potrzeba, np. w przypadku niedoborów składników odżywczych lub specyficznych warunków zdrowotnych.

Nie należy jednak stosować suplementów witaminowych jako pierwszego środka zaradczego bez konsultacji z lekarzem.

5.2. Czy istnieją naturalne metody poprawy apetytu u dzieci?

Oto kilka sposobów na poprawę apetytu u dzieci, m.in.:

• zadbaj o zrównoważoną dietę - dziecko powinno spożywać różnorodne produkty, bogate w różne grupy żywieniowe, w tym warzywa, owoce, produkty zbożowe pełnoziarniste, białko oraz produkty mleczne; staraj się unikać jedzenia wysokoprzetworzonego oraz produktów bogatych w cukry, oraz tłuszcze nasycone;
• dbaj o regularne posiłki i zdrowe przekąski;
• staraj się spożywać posiłki wspólnie z dzieckiem, dbając jednocześnie o odpowiednią atmosferę w czasie jedzenia;
• staraj się nie wywierać na dziecku presji, aby zmusić je do jedzenia - takie postępowanie może jedynie pogorszyć sytuację;
• zadbaj o aktywność fizyczną dziecka;
• ogranicz napoje słodzone.

Jeśli brak apetytu utrzymuje się przez dłuższy okres, dziecko nie je i towarzyszy mu utrata wagi lub inne niepokojące objawy, konieczna będzie konsultacja z pediatrą. Lekarz oceni stan zdrowia dziecka i zaleci dalsze kroki, w tym ewentualne badania diagnostyczne.