"W pamiętniku Zofii Bobrówny" Juliusza Słowackiego

Niechaj mnie Zośka o wiersze nie prosi,
Bo kiedy Zośka do ojczyzny wróci,
To każdy kwiatek powie wiersze Zosi,
Każda jej gwiazdka piosenkę zanuci.
Nim kwiat przekwitnie, nim gwiazdeczka zleci,
Słuchaj — bo to są najlepsi poeci.

Gwiazdy błękitne, kwiateczki czerwone
Będą ci całe poemata składać.
Jabym to samo powiedział, co one,
Bo ja się od nich nauczyłem gadać;

Bo tam, gdzie Ikwy srebrne fale płyną,
Byłem ja niegdyś, jak Zośka, dzieciną.
Dzisiaj daleko pojechałem w gości
I dalej mię los nieszczęśliwy goni.
Przywieź mi, Zośko, od tych gwiazd światłości,
Przywieź mi, Zośko, z tamtych kwiatów woni,

Bo mi zaprawdę odmłodnieć potrzeba.
Wróć mi więc z kraju taką — jakby z nieba.

Wiersz skierowany jest do dziesięcioletniej Zosi, która poprosiła poetę o wpis do pamiętnika. Słowacki podejmuje się wyzwania. Pisze więc o ukochanej Polsce, za którą tęskni. Musiał ją opuścić, zostawić za sobą piękne pejzaże. To właśnie przyroda, ptaki, gwiazdy i kwiaty lepiej od niego samego opowiedzą dziewczynce o kraju przodków. To one uczyły Słowackiego poezji, uwrażliwiły go na nią i inspirowały. To im zawdzięcza swój literacki sukces.

Słowacki czuje ogromną tęsknotę za Polską. Emigracja go unieszczęśliwiła. Prosi więc Zosię, by przywiozła mu z Polski kawałek ojczyzny – zapach kwiatów, blask gwiazd. To, oczywiście, prośby niemożliwe do spełnienia, ale obrazują tułaczy los poety.

Zofia Bobrówna to postać autentyczna. Była córką Teodora Bobra-Piotrowickiego i Joanny Bobrowej, przyjaciółki poety. Juliusz Słowacki darzył dziewczynkę ogromną sympatią.

Zofia Bobrówna w 1857 r. wyszła za hr. Juliusza Dzieduszyckiego. Jej portret pędzla Henryka Rodakowskiego należy do zbiorów Muzeum Śląskiego w Katowicach. Znany jest jako Portret Zofii Dzieduszyckiej lub Portret Juliuszowej Dzieduszyckiej.

Juliusz Słowacki, który nieustannie polemizował z Adamem Mickiewiczem i pozostawał niejako w cieniu jego twórczości, zmuszony był opuścić Polskę ze względu na grożące mu ze strony władz carskich represje. W Paryżu nadal pisał i wydawał swoją poezję. Występował też z recytacjami podczas emigracyjnych uroczystości patriotycznych. Unikał jednie publikowania wierszy powstańczych.

Słowacki nie planował zostać długo za granicą. W rodzinnym Krzemieńcu czekała na niego matka i dziadkowie. Z czasem jednak opuścił Paryż i zamieszkał w szwajcarskiej Genewie, gdzie w pensjonacie pani Pattey napisał w 1833 r. „Kordiana”. Utwór stanowił pierwszy rozrachunek poety z moralnymi i politycznymi rozterkami pokolenia powstańczego.

Poeta wrócił do Paryża po sześciu latach. Wydane tu dzieła Słowackiego, m.in. „Anhelli” i „Balladyna”, nie zyskały aprobaty Polaków żyjących na emigracji. Krytykowali pisarza, nie rozumieli jego twórczości, nieustannie porównując ją do dzieł Adama Mickiewicza. Poeta czuł się osamotniony, nie akceptowano go. Artystę widzieli w nim nieliczni, m.in. Zygmunt Krasiński. Jego utwory czytał i cenił też Cyprian Kamil Norwid.

Juliusz Słowacki zmarł 3 kwietnia 1849 r. Pochowano go na cmentarzu Montmartre w Paryżu. Jego prochy sprowadzono do Polski w 1927 r. Spoczęły w kruchcie katedry na Wawelu obok grobu Adama Mickiewicza.