Ssanie kciuka - przyczyny i skutki ssania kciuka przez dziecko
Ssanie kciuka u niemowląt jest zupełnie naturalne, ale ssanie kciuka utrzymujące się dłużej niż do 4. roku życia może wywołać poważne szkody w zgryzie malucha. Efektem mogą być krzywe zęby mleczne oraz stałe. Nie jest to jednak sztywna reguła, czasem niemowlę ssie kciuk nie na tyle często i intensywnie by zepsuć sobie zgryz. Dlatego też dobrze jest skonsultować swoje obawy ze stomatologiem, zanim zaczniemy oduczać dziecko tego nawyku. Co oznacza, gdy noworodek ssie palce? Jak oduczyć ssania kciuka? Czym skutkuje ssanie palca u dzieci?
1. Dlaczego dziecko ssie kciuk?
Ssanie kciuka u niemowląt, noworodków oraz dzieci jeszcze w brzuchu matki jest naturalnym i częstym zjawiskiem. Większość maluchów zbliża rączkę do buzi i ją ssie. Dopóki dziecko nie ma zębów lub ma tylko zęby mleczne, nie stanowi to problemu. Gorzej, jeśli dziecko ssie kciuk już w momencie wyrzynania się pierwszych zębów stałych, czyli około 4.- 5. roku życia.
Ssanie kciuka u niemowlaka to dla dziecka sposób na uspokojenie. Ssanie palca daje dziecku poczucie bezpieczeństwa. Dziecko ssie kciuk, kiedy się boi, kiedy go coś boli, kiedy idzie spać lub kiedy czeka go jakieś wyzwanie (na przykład przed pójściem pierwszy raz do przedszkola).
Ssanie kciuka sprawia, że dziecko lepiej śpi w nocy. Wszystkie dzieci kiedyś z tego wyrastają i przestają ssać kciuk, jedne wolniej, inne szybciej - zwykle ma to miejsce między 2. a 4. rokiem życia.
2. Jak oduczyć dziecko ssania kciuka?
Jak oduczyć dziecko ssania palca? Ssanie kciuka przez niemowlę może rzeczywiście rozładowywać napięcie psychiczne i pomagać dziecku w radzeniu sobie z problemami. Jeśli jednak jesteśmy zaniepokojeni utrzymującym się nawykiem, możemy postarać się oduczyć dziecko ssania kciuka. Powinniśmy zacząć oduczać dziecko ssania kciuka, jeśli:
- stomatolog stwierdzi, że zęby dziecka mogą lub zaczynają się krzywić;
- ssanie palca u niemowlaka ma miejsce przez cały czas;
- dziecko ssie kciuk bardzo intensywnie i energicznie;
- pojawia się infekcja, ropień, modzel lub owrzodzenie kciuka;
- dziecko ma ciągle spierzchnięte i popękane usta;
- dziecko ma trudności z komunikacją wywołane ssaniem palców;
- ssanie palca wywołuje problemy z rozwojem społecznym dziecka;
- pojawiają się wady artykulacyjne spowodowane ssaniem kciuka;
- ssanie kciuka u dziecka pojawia się także w przedszkolu, gdzie inne dzieci mogą się z tego naśmiewać.
Pamiętajmy, że zakazy niewiele tu pomogą. Mogą one tylko utrwalić nawyk. Pierwszym krokiem w kierunku oduczenia dziecka ssania kciuka jest poważna rozmowa z maluchem.
Trzeba wyjaśnić dziecku, że ssanie palca może być szkodliwe dla jego zgryzu, a co więcej, że będzie później musiało nosić aparat na zęby. Jeśli rozmowa nie pomoże, można poprosić stomatologa, by jako zewnętrzny autorytet porozmawiał z dzieckiem.
Można próbować zamienić kciuk na smoczek. Będzie to korzystniejsze dla dziecka, gdyż smoczki do ssania są bardziej miękkie niż palec. Można je szybko umyć oraz sparzyć, więc są bardziej higieniczne. Plastikowa obwódka blokuje ssanie, by nie było uciskające na zęby.
Kiedy widzimy, że mimo rozmów z nami oraz stomatologiem i innych prób z naszej strony nadal niemowlę ssie kciuka, możemy też próbować odwracać jego uwagę. Jeśli poprosimy dziecko o pomoc, wymagającą od niego użycia obu rąk, dziecko wyjmie kciuka z buzi. A o to właśnie chodzi.
Skutecznym sposobem na tę przypadłość u dziecka będzie maść na ssanie kciuka lub smarowanie niezbyt smacznymi substancjami, np. octem. Trzeba jednak raz na jakiś czas zmieniać smak, gdyż dziecko może się przyzwyczaić do naszego "odstraszacza".
3. Czy ssanie kciuka jest szkodliwe dla dziecka?
Jakie są konsekwencje tego, że dziecko ssie palce? Skutki zależą przede wszystkim od tego, jak długo to trwało i jak długo w czasie dnia dziecko ma w buzi palec. Do najczęstszych skutków tego nawyku należą wady zgryzu oraz wymowy, które nie jest łatwo później skorygować.
Jeśli jednak poza zwiększonych natężeniem ssania występują dodatkowe, niepokojące sygnały, dobrze jest skonsultować się terapeutą integracji sensorycznej lub z neurologopedą.
Palec w buzi i intensywne ssanie kciuka przez dziecko oraz zwiększona produkcja śliny sprawiają, że wokół ust dziecka mogą pojawić się zmiany skórne, takie jak krostki lub zaczerwienienia, prowadząc do bolesnych pęknięć skóry.
4. Konsekwencje ssania kciuka
Zbyt częste ssanie kciuka, szczególnie u dzieci powyżej 2. roku życia, może mieć różne konsekwencje. Warto zaznaczyć, że zależą one od długości oraz intensywności ssania kciuka. Wśród nich znajdują się:
- infekcje spowodowane przenoszeniem bakterii do jamy ustnej;
- wady zgryzu;
- zdeformowany kciuk od ssania;
- próchnica;
- zmiany skórne na paznokciach i palcach;
- przetrwały niemowlęcy typ połykania, kiedy język wchodzi między zęby;
- opóźniony rozwój mowy;
- zmiany w obrębie twarzy: cofnięta broda, górna warga jest wysunięta, wydłuża się dolna część twarzy.
5. Ssanie kciuka – do kiedy może występować?
Między 3. a 4. miesiącem życia ssanie kciuka zwykle jest najbardziej intensywne. Zwykle maluch, gdy wybudza się w nocy, ssie kciuk dla samoregulacji i ukojenia. Od 6. lub 7. miesiąca życia potrzeba ssania kciuka słabnie, co związane jest z rozszerzaniem diety.
Zwykle w tym okresie maluch uczy się gryźć i żuć, a także zaczyna się interesować innymi obiektami, które można włożyć do ust. Przełom 6. i 7. miesiąca to zatem dobry moment na odzwyczajanie dziecka od smoczka.
Jeśli zauważymy, że zamiast słabnąć, ssanie paluszków zaczyna po 6. miesiącu życia przybierać na sile, może to oznaczać, że stało się dla dziecka nawykiem. W takim przypadku warto pomyśleć nad podaniem dziecku smoczka. Dużo łatwiej jest oduczyć dziecko ssania smoczka niż ssania kciuka.
