Sowy i skowronki – co mówią o nich badania naukowe?

Dlaczego niektórzy nie mają problemu, żeby rozpocząć dzień o 6.00, a inni z trudem wstają z łóżka o 9.00? Nauka od lat stara się to wytłumaczyć.

Rozwój cywilizacja zaburza naturalny rytm dobowy Rozwój cywilizacja zaburza naturalny rytm dobowy
Źródło zdjęć: © 123RF
Agnieszka Gotówka

Zastanawiano się, z czego wynika ta zależność i jak to wpływa na nasze zdolności intelektualne i wydajność w pracy. Jak się bowiem okazuje, podział na „ranne ptaszki” i „nocne marki” nie jest wymysłem kultury. To zjawisko, które daje się nie tylko zbadać, ale też w pewnym stopniu zinterpretować.

Przeczytaj koniecznie

Chronobiolodzy, a więc naukowcy zajmujący się badaniem rytmów biologicznych istot żywych, wskazują, że na nasz naturalny cykl dobowy wpływ ma wiele czynników, m.in. pora roku i rozwój cywilizacji. Każdy ponadto ma swój osobisty „chronotyp”, który wskazuje na preferowane przez nas wzorce czuwania i snu, o czym w wielu swoich pracach przekonuje profesor Till Roenneberg z Universytetu Lugwiga Maximilliana w Monachium.

Bezsenność

Zdaniem badacza wyróżnić można trzy podstawowe rodzaje chronotypów:

  • "ranne ptaszki" – osoby lubiące wstawać wcześnie rano,
  • "średniacy" – nie mają problemu, by wstać rano, ale też nie preferują długiego czuwania w nocy,
  • "sowy" – ludzie, którzy wolą wstawać późno, ale za to w wieczorem pozostają długo aktywni.

Till Roenneberg poświecił temu zagadnieniu wiele lat swojej pracy. I doszedł do wniosku, że współczesny świat niszczy nasze biologiczne zegary, zmuszając nas do funkcjonowania poza naszym naturalnym cyklem.

Rozwój cywilizacja zaburza naturalny rytm dobowy
Rozwój cywilizacja zaburza naturalny rytm dobowy © 123RF

To jednak nie wszystko, co nauka wie na ten temat. Badacze z Uniwersytetu Madryckiego przeanalizowali cykl dobowy blisko tysiąca nastolatków, dzieląc ich na „nocne marki” i „ranne ptaszki”. Młodych ludzi poproszono o wypełnienie testów sprawdzających ich inteligencję, analizowano również ich szkolne wyniki.

Okazało się, że ci nastolatkowie, którzy budzili się wcześnie rano mieli lepsze oceny, ale w testach na inteligencje to "sowy" wypadały lepiej. I to im właśnie wróży się lepiej płatną i prestiżową pracę zawodową. Co jednak nie znaczy, że w świecie biznesu nie ma miejsca na zwolenników wczesnego wstawania. Wręcz przeciwnie!

Osoby, które budzą się wraz ze wschodem słońca często wyróżniają się perfekcjonizmem, systematycznością i zdolnością planowania. A to cechy niezbędne, by osiągnąć sukces.

Wybrane dla Ciebie
Odkryli jedną z możliwych przyczyn poronień. Naukowcy wskazali na rolę metabolizmu
Odkryli jedną z możliwych przyczyn poronień. Naukowcy wskazali na rolę metabolizmu
Gorączka bez objawów? Eksperci tłumaczą, co może się za tym kryć
Gorączka bez objawów? Eksperci tłumaczą, co może się za tym kryć
Kobiety w patowej sytuacji. Odstawienie tych leków przed ciążą zwiększa ryzyko tycia
Kobiety w patowej sytuacji. Odstawienie tych leków przed ciążą zwiększa ryzyko tycia
Emoji jako wołanie o pomoc. KidsAlert ujawnia ukryty język dzieci w internecie
Emoji jako wołanie o pomoc. KidsAlert ujawnia ukryty język dzieci w internecie
Dwulatek po hipotermii wrócił do zdrowia. "Cud zespołowej pracy"
Dwulatek po hipotermii wrócił do zdrowia. "Cud zespołowej pracy"
Przełomowe wytyczne dotyczące cukrzycy w ciąży. 27 kluczowych rekomendacji WHO
Przełomowe wytyczne dotyczące cukrzycy w ciąży. 27 kluczowych rekomendacji WHO
Dwa produkty dla dzieci wycofane z dużych sieciówek. Stanowią realne zagrożenie
Dwa produkty dla dzieci wycofane z dużych sieciówek. Stanowią realne zagrożenie
Liczba dzieci z nadciśnieniem się podwoiła. Eksperci alarmują
Liczba dzieci z nadciśnieniem się podwoiła. Eksperci alarmują
Barwniki w żywności zagrażają zdrowiu dzieci. Naukowcy alarmują o skali problemu
Barwniki w żywności zagrażają zdrowiu dzieci. Naukowcy alarmują o skali problemu
Oglądanie TV a późniejsze objawy ADHD. Brytyjczycy doszli do ciekawych wniosków
Oglądanie TV a późniejsze objawy ADHD. Brytyjczycy doszli do ciekawych wniosków
Finlandia uczy tego już przedszkolaków. Dlaczego Polska powinna wziąć z niej przykład?
Finlandia uczy tego już przedszkolaków. Dlaczego Polska powinna wziąć z niej przykład?
Autyzm a COVID-19. Naukowcy odkryli powiązanie, wyniki są niepokojące
Autyzm a COVID-19. Naukowcy odkryli powiązanie, wyniki są niepokojące