Macica w ciąży tydzień po tygodniu – budowa i rola, objawy zmian

Macica w ciąży pełni bardzo ważną rolę. Jest niezbędna dla prawidłowego rozwoju płodu oraz utrzymania ciąży. Przede wszystkim zapewnia przestrzeń i optymalne warunki dla dziecka, ale i chroni je przed urazami mechanicznymi.

Podczas ciąży macica produkuje i reaguje na różne hormony, utrzymuje ciągłość ciąży, zapobiega przedwczesnemu porodowi i umożliwia rozwój dziecka. W czasie porodu bierze aktywny udział w wywoływaniu skurczów porodowych, które prowadzą do wypchnięcia dziecka na świat.

Jak rozwija się macica w ciąży?

Ile razy powiększa się macica w ciąży? Szacuje się, że około 20-25 razy w stosunku do swojego pierwotnego rozmiaru przed ciążą. Przed zapłodnieniem waży około 50-70 g i mierzy kilka centymetrów (zazwyczaj ma ok. 7 centymetrów długości i 4 centymetrów szerokości.). W ciągu 9 miesięcy powiększa się tak, że na finiszu ciąży waży około kilograma i ma pojemność średnio 5 litrów.

Jak wygląda macica w ciąży? Nie przypomina już swoim kształtem gruszki, a spory worek mięśniowy. Co więcej, jej powiększenie nie jest symetryczne, a bardziej zaznaczone w górnej części narządu (okolica dna macicy).

Podczas ciąży macica rośnie zarówno w długości, jak i w szerokości, aby pomieścić rosnący płód oraz płyn owodniowy otaczający dziecko. Ale to nie jedyne zmiany. Te dotyczą także grubości ściany macicy, która początkowo ulega pogrubieniu, z czasem staje się cieńsza oraz powiększenia zarówno ilości, jak i wielkości naczyń krwionośnych oraz limfatycznych w jej obrębie.

Warto wiedzieć, że tempo wzrostu macicy nie jest stałe przez całą ciążę. W pierwszych miesiącach ciąży, do około 12-16. tygodnia, organ powiększa się stosunkowo wolno. Na dalszych etapach ciąży, zwłaszcza w II i III trymestrze, aby dostosować się do szybkiego wzrostu dziecka, tempo przyspiesza. W ostatnich tygodniach ciąży, przed porodem, macica osiąga swój maksymalny rozmiar.

Jakie są objawy związane z rosnącą macicą w ciąży?

Okazuje się, że to nie tylko powiększenie obwodu brzucha (co jest jednym z najbardziej widocznych objawów rosnącej macicy i zaawansowania ciąży), ale i:

• ból i dyskomfort w dolnej części brzucha i pleców, co ma związek z rozciąganiem się więzadeł, uciskiem na narządy wewnętrzne lub zmianami hormonalnymi,
• częste oddawanie moczu, ponieważ powiększająca się macica może uciskać na pęcherz moczowy,
• duszności, ponieważ powiększająca się macica w ciąży, tydzień po tygodniu, coraz mocniej może uciskać na przeponę i płuca,
• obrzęk nóg, za co odpowiada rosnąca macica zakłócająca normalny przepływ krwi do serca,
• niestrawność, wzdęcia, zgaga, ponieważ rosnąca macica może naciskać na narządy wewnętrzne, w tym na żołądek i jelita,
• rozstępy skóry w okolicach brzucha. Te pojawiają się, gdy skóra się rozciąga, aby pomieścić rosnący płód.

Procedurą pozwalającą na ocenę rozwoju płodu, prawidłowość przebiegu ciąży oraz oszacowanie wieku ciążowego jest badanie wysokości dna macicy (odległość pomiędzy dolnym brzegiem macicy a kością łonową).

Wysokość dna macicy wynosi:

• 1-2 palce nad spojeniem łonowym w 16 tygodniu ciąży,
• 2-3 poniżej pępka w 20 tygodniu ciąży,
• wysokość pępka w 24 tygodniu ciąży,
• 2-3 palce powyżej pępka w 28 tygodniu ciąży,
• dno macicy wyczuwa się pomiędzy pępkiem a wyrostkiem mieczykowatym w 32 tygodniu ciąży,
• dno macicy przylega do łuków żebrowych w 36 tygodniu ciąży,
• 1-2 place poniżej łuków żebrowych w 40 tygodniu ciąży.

Zmiany rozmiaru macicy są obserwowane i analizowane przez lekarza podczas wizyt kontrolnych w ciąży oraz oceniane za pomocą badań obrazowych, takich jak ultrasonografia (USG).

Kiedy i jak wyczuć dno macicy w ciąży?

Macica w ciąży, podczas badania palpacyjnego przez powłokę brzuszną, jest wyczuwalna w II trymestrze, to jest po mniej więcej 12 tygodniach ciąży.

Z rozwojem macicy w ciąży wiąże się ryzyko wystąpienia niepokojących objawów i komplikacji. Jednym z objawów, które niepokoją przyszłe mamy, jest twarda macica w ciąży. Twardnienie brzucha w ciąży, inaczej stawianie się macicy lub stawiania się brzucha, to zapowiedź pierwszych skurczów macicy, która przygotowuje się do porodu. Zdecydowanie rzadziej wskazuje to na patologie, takie jak kamienie nerkowe, krwiak maciczny czy niedokrwistość z niedoboru żelaza, która prowadzi do zwiększonej sztywności mięśni, w tym mięśni macicy.

Z nieprawidłowym rozwojem macicy wiąże się także ryzyko poronienia czy przedwczesnego porodu, także łożysko przodujące (łac. placenta previa, czyli łożysko częściowo lub całkowicie pokrywa szyjkę macicy).