Dyktando klasa 3: jak pomóc dziecku uczyć się ortografii?

W klasach 1-3 w zakresie ortografii dzieci uczą się:

• rozróżniania liter, głosek, znaków fonetycznych,
• dzielenia wyrazów na sylaby i oddzielania ich w zdaniu oraz poprawnego ich zapisu (zgodnie z elementarnymi zasadami ortografii i interpunkcji),
• pisania z pamięci i ze słuchu,
• przestrzeganie poprawności ortograficznej w wyrazach poznanych i opracowanych podczas lekcji,
• sprawdzania poprawność zapisu wyrazów przy wykorzystaniu słownika ortograficznego.

To wstęp do tego, by w klasie 4 uczeń pisał poprawnie pod względem ortograficznym oraz stosując reguły pisowni, a także poprawnie używał znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku zapytania, znaku wykrzyknika, cudzysłowu, dwukropka, średnika, nawiasu.

Jednym dzieciom nauka zasad ortografii przychodzi łatwo, inne muszą włożyć w to dużo pracy. To zadanie, które wymaga ciągłego ćwiczenia, powtarzania, utrwalania, przypominania. Warto im w tym pomóc, co wcale nie musi oznaczać, że dziecko będzie musiało codziennie pisać dyktando. 3 klasa to jeszcze dzieci, najlepiej zatem pomóc im opanować reguły ortograficzne przez zabawę.

Godne polecenia są też książki i karty pracy:

• "Ortografia w wierszykach" Tomasza Elbanowskiego
• "Ortografia twardy orzech, ale każdy zgryźć go może!" Elizy Piotrowskiej
• seria "Ortograffiti" wydawnictwa Operon

Możecie też poprosić dziecko, by samodzielnie napisało dyktando, a następnie je sprawdziło. Wiele tego rodzajów testu znajdziecie też w sieci (wystarczy wpisać w wyszukiwarkę dyktando online klasa 3).

Warto, by takie dyktando miało ciekawą treść i było tematycznie związane z treściami obecnie poznawanymi w szkole. Jesli więc dzieci omawiają np. legendy polskie, możemy poprosić je o przepisanie ze słuchu dyktanda o historii hejnału z wieży mariackiej:

"Dawno temu w Krakowie, na wieży kościoła Najświętszej Marii Panny, trębacz rano i wieczorem grał hejnał. Wtedy otwierano lub zamykano bramy. Pewnego dnia trębacz spostrzegł nadciągających Tatarów. W tamtych czasach często najeżdżali oni polskie ziemie. Trębacz zaczął dąć w trąbkę, aby ostrzec krakowian przed niebezpieczeństwem. Strzała wypuszczona z łuku Tatarzyna trafiła trębacza w gardło i hejnał się urwał. Strażnicy zdążyli jednak zamknąć bramy. Na pamiątkę tamtego wydarzenia codziennie zwieży mariackiej rozbrzmiewa niedokończony hejnał [źródło: Mirella Hess-Remuszko, Dyktanda dla klasy 3. Teksty do pisania ze słuchu lub z pamięci, WSiP].

Poproście też dziecko, by podkreśliło:

• wyrazy z rz niewymiennym (wydarzenie)
• wyrazy z h (hejnał)
• wyrazy z rz po spółgłoskach (spostrzec, strzała, rozbrzmiewać)
• wielka/mała litera (Kraków, krakowianin, Tatarzy, kościół Najświętszej Marii Panny, wieża mariacka)
• ą/on, ą/om, ę/en (plądrować, dąć, trąbka, trębacz)
• nie z przymiotnikami (niedokończony)

Paradoksem jest fakt, że dziś nauka ortografii, choć mamy całe mnóstwo narzędzi, jest trudniejsza niż kiedyś. Obecnie ćwiczeniom ortograficznym w szkole nie poświęca się zbyt dużo uwagi, bo podstawa programowa wymaga zrealizowania również wielu innych tematów. Nauczyciel nie ma możliwości sprawdzania zeszytu każdego z uczniów pod kątem poprawności ortograficznej. Mało też robi się ćwiczeń w formie rebusów, krzyżówek, wierszyków, rymowanek czy tekstów z lukami, które efektywnie utrwalają pisownię wyrazów z trudnościami ortograficznymi.

Stąd też warto towarzyszyć dziecku w nauce ortografii, ale też zachęcać do samodzielnej pracy poprzez:

• regularne wypełnianie kart pracy z zagadkami ortograficznymi,
• czytanie książek (pozwala poszerzać zasób słownictwa, ale też automatycznie uczy ortografii i interpunkcji),
• przepisywanie, np. codziennie kilku zdań z trudnościami ortograficznymi (warto je też podkreślać),
• pisanie listów, kartek, krótkich wiadomości, list zakupów.