Chrom (pierwiastek): właściwości i zastosowanie

Chrom (Cr, pierwiastek z bloku d układu okresowego), choć odkryty w XVIII wieku, dopiero w 1957 r. został uznany za niezbędny do życia, wzrostu i prawidłowego rozwoju człowieka.

W środowisku naturalnym najbardziej rozpowszechnione formy chromu to Cr (III) i Cr (VI). Pierwszy z nich, trójwalentny, znajdziemy w produktach spożywczych. Nie odkłada się w organizmie i bierze udział w wielu procesach metabolicznych. W przyrodzie występuje w niewielkich ilościach.

Z kolei chrom heksawalentny to substancja toksyczna, stąd wykorzystywana jest wyłącznie w przemyśle.

Chrom, działanie którego jest w literaturze bardzo dobrze opisane, ma istotny wpływ na regulację metabolizmu węglowodanów (zwiększa skuteczność działania insuliny). To również element składowy wielu enzymów trawiennych.

Chrom bierze udział w syntezie RNA i DNA oraz w procesach antyoksydacyjnych. Ma wpływ na wydzielanie hormonów, a także niektórych witamin. Uczestniczy też w odpowiedzi immunologicznej.

Zastosowanie chromu (po konsultacji z lekarzem!) może też pozytywnie wpływać na zdrowie psychiczne: działa antydepresyjnie i przeciwlękowo oraz łagodzi objawy wahań nastroju.

Gdy ilość chromu w organizmie jest zbyt mała, mogą się pojawić objawy podobne do tych obserwowanych w przebiegu cukrzycy i chorób sercowo-naczyniowych. Zmniejsza się aktywność insuliny, przy jednoczesnym zmniejszeniu tolerancji glukozy.

Ryzyko niedoboru chromu jest znacznie wyższe u osób, które żyją w przewlekłym stresie, ich dieta jest bogata w cukry proste lub są chronicznie zmęczone. Zapotrzebowanie na ten pierwiastek jest też wyższe u kobiet w ciąży, karmiących piersią, u osób w trakcie infekcji, po urazie fizycznym i dużym stresie emocjonalnym. W tych sytuacjach zwiększa się ilość chromu wydalanego z moczem.

Nadmiar chromu w organizmie jest toksyczny, jednak przedakowanie tego pierwiastka jest rzadkie. Zdecydowanie groźniejsza jest ekspozycja na chrom (VI). To jeden z czynników alergicznych i rakotwórczych.

Chrom może prowadzić do uszkodzenia układu pokarmowego i wywołać zmiany skórne. Działa też embriotoksycznie i teratogennie.

Chrom to pierwiastek, który powinniśmy dostarczyć organizmowi wraz z dietą. Suplementacja jest wskazana wyłącznie wtedy, gdy wykryty został niedobór chromu.

Duże ilości chromu znajdują się w drożdżach, gruboziarnistych kaszach i płatkach, pełnioziarnistym pieczywie, chudym mięsie (drobiu, indyku), owocach morza i rybach. Pierwiastek ten znajduje się również w zielonym groszku, brokułach, ziołach i kiełkach pszenicy.

W przypadku osób dorosłych bezpieczna dawka chromu to 50-200 µg na dobę. Warto pamiętać, że choć suplementy diety z chromem można kupić w każdej aptece, ich stosowanie zawsze warto omówić z lekarzem.