Zapalenie wyrostka robaczkowego – przyczyny, objawy i leczenie

Zapalenie wyrostka robaczkowego to stan zapalny wyrostka robaczkowego i jeden z najczęstszych nagłych problemów chirurgicznych. Najczęściej dotyka dzieci, szczególnie te pomiędzy 6. a 12. rokiem życia. Może jednak wystąpić także u niemowlęcia lub małego dziecka.

Co to jest wyrostek?

Wyrostek robaczkowy, nazywany "palcem od rękawiczki", to niewielki, kilkucentymetrowy odcinek stanowiący ślepo zakończone, niewielkie uwypuklenie jelita. To pozostałość po jego rozwoju na etapie życia płodowego.

Gdzie jest wyrostek robaczkowy? Znajduje się on po prawej stronie brzucha, nieco powyżej pachwiny w miejscu, gdzie jelito cienkie, w którym zachodzi proces wchłaniania wartości odżywczych, przechodzi w jelito grube (to fragment, w którym powstaje stolec).

Za zapalenie wyrostka robaczkowego najczęściej odpowiadają bakterie, które rozwijają się w zaślepieniu jelit w efekcie zaczopowania go kałem. Wówczas wyrostek zostaje pozbawiony łączności z jelitem i nie jest oczyszczany. Bakterie zaczynają się namnażać, co wywołuje stan zapalny i jego objawy.

Zapalenie wyrostka u dziecka występuje dość rzadko, niemniej może stanowić duże zagrożenie dla zdrowia małego pacjenta. To dlatego tak ważne jest, by wiedzieć, jakie objawy są wskazaniem do natychmiastowego udania się do szpitala.

Objawy zapalenia wyrostka robaczkowego u dziecka i dorosłego, to:

• Dyskomfort, który szybko przechodzi w silny, ostry ból. Gdzie boli wyrostek robaczkowy? Ból pojawia się w dolnej prawej części brzucha (powyżej pachwiny, niedaleko zagłębienia kości miednicy, obok pępka). Ból może promieniować do okolic pępka, mieć charakter ciągły lub napadowy. Pacjenci często mówią, że to najgorszy ból, jaki kiedykolwiek odczuwali.
• Nasilenie bólu przy dotyku lub ucisku prawej dolnej części brzucha lub przy poruszaniu prawą nogą bądź przy próbach wyprostowania się (charakterystyczne jest przechylanie się dziecka w prawą stronę). Dolegliwości nasila się podczas wykonywania ruchów, kichania i kaszlu. Objawy te mogą stanowić test na zapalenie wyrostka robaczkowego.

Pojawiają się też:

• nudności i wymioty,
• biegunka lub zaparcia,
• brak apetytu,
• wzrost temperatury ciała do 37-38 stopni Celsjusza, przy ostrych i zaawansowanych stanach gorączka może dochodzić do 39 stopni Celsjusza,
• wzrost tętna,
• dreszcze i drżenie ciała.

To dlatego pierwsze objawy zapalenia wyrostka mogą być niespecyficzne i łatwo je pomylić z innymi dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi.

Jak długo rozwija się zapalenie wyrostka robaczkowego?

To, jak długo rozwija się zapalenie wyrostka robaczkowego, zależy od kilku czynników, takich jak wiek pacjenta, stopień zaawansowania zapalenia oraz cechy anatomiczne.

Zwykle nim objawy stają się wystarczająco nasilone, zapalenie wyrostka robaczkowego rozwija się stopniowo i łagodnie, przez kilka dni lub nawet tygodni. Zdarza się też, że obserwuje się nagły rozwój zapalenia, co wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Rzadkim stanem jest przewlekłe zapalenie wyrostka robaczkowego.

Niestety nie istnieje pewny domowy test, który można przeprowadzić w celu potwierdzenia lub wykluczenia zapalenia wyrostka robaczkowego. Nie ma też domowych sposobów na wyrostek. Rozpoznanie zapalenia wyrostka robaczkowego zazwyczaj opiera się na badaniu fizykalnym, które obejmuje ocenę objawów (takich jak ból w prawej dolnej części brzucha, uczucie napięcia mięśniowego, gorączka oraz ewentualne objawy ogólnoustrojowe) oraz na badaniach dodatkowych.

Wykonywana jest morfologia krwi, badanie moczu (z uwagi na podobieństwo objawów z infekcjami układu moczowego) i badania obrazowe (USG jamy brzusznej, RTG brzucha w pozycji stojącej, także tomografia komputerowa).

Standardowym leczeniem zapalenia wyrostka robaczkowego jest jego chirurgiczne usunięcie, tak zwana apendektomia. Procedura ta może być wykonana zarówno za pomocą tradycyjnego otwartego cięcia brzucha, jak i mniej inwazyjnej laparoskopii. Ponadto, jeśli występują objawy, takie jak ból lub gorączka, może być stosowane leczenie objawowe, takie jak leki przeciwbólowe lub antybiotyki.

Zapalenie wyrostka robaczkowego – powikłania

Warto wiedzieć, że zapalenia wyrostka robaczkowego nie wolno lekceważyć i bagatelizować. Nieleczona infekcja może bowiem prowadzić do poważnych powikłań, takich jak pęknięcie wyrostka robaczkowego (perforacja, przebicie, rozlanie), co może spowodować rozprzestrzenienie się zakażenia w jamie brzusznej i zagrażać życiu (gdy bakterie dostaną się do jamy brzusznej, mogą wywołać zapalenie otrzewnej).