Zabawy z noworodkiem

Mózg każdego zdrowego dziecka już w momencie narodzin składa się z miliardów aktywnych komórek nerwowych (a im więcej połączeń między nimi, tym większe możliwości człowieka) – jednocześnie dzieje się tak, że wykorzystujemy jedynie niewielką część tego potencjału.

W stymulowaniu inteligencji u małych dzieci chodzi o połączenie wesołej i przyjemnej zabawy z aktywną stymulacją. Dzięki temu mamy szansę zwiększyć potencjał mózgu, co korzystnie wpływa na poziom intelektualny dziecka. Nie chodzi tutaj o wyczerpujące dla dziecka ćwiczenia intelektualne, logiczne czy matematyczne, ale o sposoby na to, jak codzienny czas spędzany z dzieckiem wzbogacić o zabawy, które dostarczą radości, a jednocześnie mają swój cel.

Inteligencja nie jest stała – można ją stymulować i w myśl wielu koncepcji nie jest jedna – istnieje wiele jej rodzajów. Według koncepcji H. Gardnera wymienia się ich osiem: językową, matematyczno-logiczną, wizualno-przestrzenną, muzyczną, społeczną, refleksyjną, ruchową, przyrodniczą. Nauka przez zabawę staje się dla dziecka bardziej skuteczna, gdy w procesie uczenia wykorzystujemy różne rodzaje inteligencji, czyli proponujemy mu różne zabawy.

Wydaje się to podejściem przeznaczonym dla starszych dzieci – które potrafią już mówić, liczyć, tańczyć, rozpoznawać emocje czy pojechać na wycieczkę do lasu. Nic bardziej mylnego. Przygodę ze stymulowaniem inteligencji przez zabawę można rozpocząć już u noworodka.

Wydaje się często, że małe dziecko potrzebuje tylko zaspokojenia potrzeb podstawowych. Owszem są to priorytety dla rodziców. Ale już wtedy przy okazji prostych ćwiczeń fizycznych wykonywanych z dzieckiem można pomóc mu w zbudowaniu ważnych umiejętności intelektualnych.

Mimo, że proces myślenia, za który odpowiedzialna jest racjonalna część mózgu, nie jest jeszcze ukształtowany i zmysły nie funkcjonują jeszcze w sposób w pełni dojrzały – dziecko widzi tylko na pewną odległość, słyszy (mimo, że już od czasu, gdy było w łonie matki) w sposób niedoskonały, chwyt jest odruchowy - już w tym okresie możemy poprzez zabawę stymulować rozwój mózgu.

1. Kołysanie dziecka – podczas kołysania stymulujemy tzw. układ przedsionkowy w mózgu (to część systemu nerwowego z móżdżkiem, który łączy się z błędnikiem w uchu wewnętrznym), co ma wpływ na koordynację dziecka i balansowanie, czyli umiejętność przenoszenia ciężaru ciała tak, aby zachować równowagę (ćwiczymy tym samym inteligencję ruchową). Ta ważna umiejętność będzie dziecku potrzebna do późniejszego raczkowania, chodzenia, biegania, umiejętności sportowych. Delikatny "ruch windy" czyli podnoszeni dziecka w górę i w dół również stymuluje pracę układu przedsionkowego.
2. Kontrasty – kontrastowe obrazki i wystrój wnętrza doskonale stymulują wzrok dziecka. Nad łóżeczkiem dziecka można powiesić obrazki złożone z prostych czarno-białych wzorów (na początku grube linie poziome na jednym obrazku, a pionowe na drugim). Pogrubione kontrasty pomagają tworzyć połączenia wzrokowe w mózgu (stymulujemy też inteligencję wizualno-przestrzenną).
3. Muzyka – włączanie dziecku łagodnej uspokajającej muzyki pomaga nie tylko budować "muzyczne ścieżki" w mózgu dziecka, ale również uczy poczucia rytmu i tempa. To umiejętności, które później przydadzą się dziecku w procesie czytania i pisania (stymulujemy też inteligencję językową).
4. Zabawy naprzemienne – proste powtarzalne ćwiczenia są równie ważne, można pomóc dziecku zrobić "rowerek" czy podobny ruch wykonać ramionkami. Dzięki temu uświadamiamy dziecku możliwości jego ciała – przyda mu się to przy nauce raczkowania. Wszelkie naprzemienne ruchy angażujące obie strony ciała wspomagają rozwój połączeń nerwowych między prawą a lewą półkulą mózgu. To z kolei wpływa na naszą skuteczność i szybkość działania – szybciej się uczymy, sprawniej ruszamy i działamy.

Jak widzimy stymulacja inteligencji już u noworodków jest możliwa, potrzebna, a przede wszystkim może być bardzo przyjemna zarówno dla dzieci, jak i dla rodziców. Polega na stwarzaniu dziecku korzystnej dla jego rozwoju przestrzeni, wypełnianiu jego otoczenia wspierającymi rekwizytami i bawieniu się z nim.

Poprzez mądrą zabawę, dziecko wiele się nauczy. Więcej o propozycjach mądrych zabaw dla najmłodszych możemy znaleźć w koncepcji zabaw elementarnych i pedagogice zabawy.