Wspiera płodność i hamuje proces starzenia się skóry. Co jeszcze zawdzięczamy witaminie E? 

Witaminy z grupy E zostały odkryte niemal 100 lat temu w czasie prowadzenia badań na szczurach. To właśnie podczas analiz dotyczących funkcjonowania organizmu tych gryzoni zauważono, że brak tej witaminy powoduje niepłodność wśród osobników męskich i przyczynia się do wzrostu ryzyka poronień w grupie samic.

Witaminy E należą do rodziny związków rozpuszczalnych w tłuszczach. Warto jednak podkreślić, że witamina E różni się od innych z tej grupy zwłaszcza z jednego ważnego powodu - przechowywana jest w organizmie przez dość krótki czas, przez co staje się podobna do witaminy C i witamin z grupy B. Witamina E występuje aż w ośmiu odmianach izomerycznych: alfa, beta, gamma, delta, epsylon, zeta, eta i theta. Za najbardziej efektywny uznaje się alfa-tokoferol.

Jedną z cenniejszych właściwości witaminy E jest jej ochronne działanie przed utlenianiem. Tlen cząsteczkowy jest w stanie z łatwością atakować wielonienasycone kwasy tłuszczowe, przyczyniając się w ten sposób do tworzenia ich nadtlenków. Tokoferole odgrywają w związku z tym ważną rolę - hamują ten proces.

Zdaniem niektórych naukowców, niekorzystne działanie spowodowane deficytem witaminy E jest związane z gromadzeniem się nadtlenków kwasów tłuszczowych w tkankach. W taki oto sposób tłumaczy się istniejącą zależność pomiędzy zapotrzebowaniem na witaminę E a spożyciem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Dawkę witaminy E, która w konsekwencji dociera do krwiobiegu, mogą dodatkowo ograniczać zaburzenia trawienia, czy problemy z wchłanianiem tłuszczu.

Witamina E to silny przeciwutleniacz, który odgrywa kluczową rolę w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym. Wspiera wiele procesów fizjologicznych i ma szerokie zastosowanie prozdrowotne – od opóźniania starzenia się organizmu, przez ochronę układu sercowo-naczyniowego, aż po wsparcie funkcji rozrodczych. Oto najważniejsze funkcje witaminy E w organizmie:

• chroni komórki przed wolnymi rodnikami - neutralizuje wolne rodniki tlenowe, dzięki czemu zmniejsza ryzyko uszkodzeń komórkowych i opóźnia procesy starzenia się organizmu,

• łagodzi ból i sztywność stawów - ma działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne, co może zmniejszać potrzebę stosowania leków przeciwbólowych; pomaga również redukować sztywność stawów, szczególnie w przebiegu artretyzmu,

• poprawia sprawność ruchową i stabilizuje błony komórkowe - wspiera kondycję fizyczną oraz chroni komórki przed uszkodzeniami dzięki stabilizacji ich błon,

• chroni układ oddechowy przed zanieczyszczeniami - tworzy barierę ochronną dla tkanek płuc i jamy ustnej, zabezpieczając je przed szkodliwym działaniem zanieczyszczonego powietrza,

• wspiera narząd wzroku, skórę, wątrobę i układ nerwowy - działa ochronnie na oczy, poprawiając jakość widzenia (szczególnie w połączeniu z witaminą A), a także wspiera zdrowie skóry, wątroby i neuronów,

• reguluje ciśnienie krwi - ,oże przyczyniać się do obniżenia ciśnienia tętniczego i wspomagać prawidłowe funkcjonowanie układu krążenia,

• wpływa korzystnie na płodność - nazywana jest "witaminą płodności", gdyż wspiera funkcje rozrodcze zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn,

• zmniejsza ryzyko chorób serca- wyższy poziom witaminy E w organizmie wiąże się z niższym ryzykiem rozwoju schorzeń serca,

• działa przeciwzakrzepowo i obniża poziom cholesterolu LDL - wspomaga zdrowie naczyń krwionośnych, zapobiegając tworzeniu się zakrzepów i redukując tzw. "zły" cholesterol,

• pomaga w kontroli poziomu cukru we krwi - witamina E może wspierać gospodarkę glukozową i obniżać poziom cukru we krwi,

• ma działanie przeciwnowotworowe- kiczne badania wskazują, że wysokie spożycie witaminy E może przyczyniać się do zmniejszenia ryzyka rozwoju niektórych nowotworów,

• chroni zdrowie kobiet - może hamować rozwój torbieli w piersiach – jednak skuteczność tej terapii zwiększa się po ograniczeniu lub eliminacji kofeiny z diety.

Skutki związane z niedostateczną ilością witaminy E mogą być dość zróżnicowane. Zalicza się do nich:

• zaburzenia układu nerwowego,

• niedokrwistość (anemię),

• dystrofię mięśni,

• zwyrodnienia tkanek - m.in. wątroby, serca i jąder,

• wady rozwojowe u noworodków.

Z przeprowadzonych doświadczeń wynika, że niedobór witaminy E, wynikający z karmienia wcześniaków pokarmem bez witaminy E, wywołał zespół charakteryzujący się niedokrwistością, obrzękiem i zakrzepicą.

W przypadku dużego niedoboru, trwającego przez dłuższy czas, mogą wystąpić inne, negatywne dla zdrowia konsekwencje. Zdarzają się przypadki zaników mięśni, zaburzenia zdrowia układu kostnego i problemy z uzębieniem.

Niedobór witaminy E, tak samo jak większość stanów deficytowych, skutkuje wysyłaniem określonych sygnałów przez organizm. W przypadku awitaminozy E najczęściej występują różne objawy ogólnoustrojowe, jak:

• zmęczenie, osłabienie,

• zaburzenia koncentracji,

• spadek odporności,

• bolesność i zanik mięśni,

• pogorszenie jakości widzenia,

• anemia,

• problemy z funkcjonowaniem mięśni,

• wypadanie włosów,

• problemy z płodnością.

Do niedoboru witaminy E w organizmie dochodzi dość rzadko. Najczęściej ten niepokojący stan pojawia się wśród określonych grup osób. Często dotyczy pacjentów z zaburzeniami wchłaniania tłuszczu, osób z mukowiscydozą i celiakią. Na awitaminozę E narażone są również osoby, które intensywnie uprawiają aktywność fizyczną.

Witamina E ma znaczenie dla prawidłowej pracy całego organizmu. Jeśli zauważymy w swoim organizmie niepokojące objawy, z pewnością warto udać się do lekarza, który zaleci wykonanie odpowiednich badań. Zawartość tej witaminy w organizmie sprawdza się wykonując badanie krwi - oznaczenie poziomu tokoferolu w surowicy krwi.

W większości przypadków deficyty uzupełnia się za pomocą modyfikacji diety. Stosując zbilansowaną dietę, jesteśmy w stanie z powodzeniem zaspokoić zapotrzebowanie na ten składnik, dlatego gdy dochodzi do niedoborów witaminy E, zaleca się dietę bogatą w produkty zawierające pokaźną jej ilość. Jeśli mamy do czynienia z dużym niedoborem, lekarze mogą zalecić suplementację.

Źródła

1. Dagmara Dąbek
2. "Abecadło witam i pierwiastków" Stanisław K. Wiąckowski, wyd. Tower Press, Gdańsk 2004