Samotność zmienia mózg nastolatków. Naukowcy ostrzegają rodziców

Zespół badaczy z Boston Children’s Hospital przeanalizował dane pochodzące od ponad 3 tys. młodych osób uczestniczących w projekcie ABCD (Adolescent Brain Cognitive Development). Naukowcy wykorzystali obrazy MRI oraz informacje o zachowaniach społecznych dzieci i nastolatków.

Jak podkreślają autorzy badania, okres dojrzewania to czas intensywnej reorganizacji społecznej – młodzi ludzie stopniowo odchodzą od świata rodziców i rodziny, a coraz większe znaczenie zyskują rówieśnicy, szkoła i szersze grupy społeczne. Ten proces, choć niezbędny dla prawidłowego rozwoju, sprawia też, że nastolatki są bardziej podatne na stres emocjonalny i samotność.

Zobacz także: Wraca niebezpieczny trend. Są nowe zatrucia lekiem

Badanie ujawniło, że u osób mających skłonność do izolowania się występowały zmiany w strukturach mózgu związanych z emocjami i relacjami społecznymi – między innymi w wyspie i przedniej części zakrętu obręczy. Co więcej, połączenia między neuronami w tych obszarach były słabsze i mniej stabilne, szczególnie w regionach odpowiedzialnych za podejmowanie decyzji i interakcje społeczne.

- Potwierdziliśmy, że izolacja społeczna wpływa nie tylko na obszary wspierające funkcje społeczne, ale także inne procesy poznawcze - komentuje dr Caterina Stamoulis, autorka pracy opublikowanej w czasopiśmie "Cerebral Cortex".

Zobacz także: Tam dzieci są najszczęśliwsze. Eksperci wskazują powody

Naukowcy ostrzegają, że utrwalone wzorce wycofania społecznego mogą zwiększać ryzyko wystąpienia zaburzeń psychicznych w przyszłości. Choć umiarkowana samotność bywa naturalnym elementem dojrzewania, długotrwała izolacja powinna wzbudzić czujność rodziców i specjalistów.

Zdaniem badaczy szybkie rozpoznanie takich zachowań oraz odpowiednia edukacja rodziców i opiekunów mogą pozwolić na podjęcie działań zapobiegających ich negatywnym konsekwencjom.

W kolejnych etapach projektu naukowcy planują obserwować, czy zmiany w mózgu nastolatków utrzymują się w czasie oraz jak można je modyfikować za pomocą interwencji psychospołecznych.

Wyniki tych badań mogą w przyszłości pomóc opracować skuteczniejsze strategie wspierania zdrowia psychicznego młodzieży.

Co zrobić, gdy zauważymy, że dziecko się izoluje? Child Mind Institute radzi, by najpierw zrozumieć, z czego może to wynikać i dlaczego dziecko czuje się samotne - czy to skutek nieśmiałości, lęku, stresu czy trudności w relacjach. Warto z nim spokojnie porozmawiać, uważnie słuchać i okazywać empatię.

Spróbuj porozmawiaj z dzieckiem spokojnie, bez ocen, pytając o emocje ("Jak się czujesz?" zamiast "Dlaczego to robisz?").

Obserwuj jego zachowanie – czy nadal coś go cieszy, czy unika wszystkich kontaktów. Zachęcaj do utrzymywania choć jednej bliskiej relacji i dbaj o codzienny rytm: sen, ruch, odpoczynek. Unikaj presji i krytyki – ważniejsze jest wsparcie i pokazanie, że jesteś obok.

Jeśli izolacja się przedłuża, dziecko traci chęć do nauki lub ma objawy smutku i apatii, skonsultuj się z psychologiem dziecięcym lub pedagogiem. Wczesna pomoc może zapobiec pogłębieniu problemu.

Magdalena Pietras, dziennikarka Wirtualnej Polski

Źródła

1. Polska Agencja Prasowa
2. Child Mind Institute