"Ptaszki w klatce" - uniwersalna bajka Ignacego Krasickiego

"Ptaszki w klatce" to jedna z bajek Ignacego Krasickiego. Przeczytajcie.

«Czegoż płaczesz? — staremu mówił czyżyk młody — Masz teraz lepsze w klatce niż w polu wygody». «Tyś w niej zrodzon — rzekł stary — przeto ci wybaczę; Jam był wolny, dziś w klatce — i dlatego płaczę».

W bajce toczy się dialog dwóch czyżyków - starego i młodego. Pierwszy z nich płacze z powodu zamknięcia. Tęskni za wolnością, którą utracił. Nie rozumie tego młody ptak, który całe życie spędził w klatce. Sławi wręcz takie życie i zupełnie nie rozumie swojego towarzysza. Zapewnia go, że tam gdzie obecnie są, jest wygodnie i dobrze.

Bajka traktuje o wolności i jej znaczeniu w życiu człowieka. Jest jedną z najwyższych wartości. Badacze literatury oświecenia doszukują się w utworze Krasickiego analogi do sytuacji Polaków po pierwszym rozbiorze Polski.

Ignacy Krasicki bardzo chętnie pisał bajki. Ich pierwszy cykl wydał w 1779 roku w tomie "Bajki i przypowieści". Drugi cykl, pt. "Bajki nowe", ukazały się już po śmierci poety. Do najbardziej znanych bajek Ignacego Krasickiego należą:

• "Szczur i kot"
• "Filozof"
• "Groch przy drodze"
• "Ptaszki w klatce"
• "Jagnię i wilcy"
• "Kruk i lis"

Bajka to krótka powiastka, przypowieść, pisana proza lub wierszem. Ich autorzy bohaterami swoich utworów czynili najczęściej zwierzęta, przedmioty i rośliny, niekiedy też ludzi. Wszyscy oni są alegorią, podobnie jak wydarzenia i sytuacje. Mają one, poza sensem dosłownym, również znaczenie szersze, uniwersalne. Za ich pośrednictwem pisarze oświeceniowi przekazywali prawdę o pewnych zachowaniach i problemach typowych dla epoki.

W polskiej literaturze bajka pojawiła się w XVI wieku, jednak największą popularność zdobyła w oświeceniu. Wyróżniano wówczas dwie formy tego gatunku: bajkę epigramatyczną (ezopową) - za jej twórcę uznaje się Ezopa; utwór jest krótki, zwięzły; bajkę narracyjną (lafontenowska) - mają bardziej rozbudowaną fabułę, pisane najczęściej wierszem nieregularnym, chętnie wykorzystywał ją w swojej twórczości francuski poeta Jean de La Fontaine.

Bajka w oświeceniu pełniła funkcje dydaktyczne. Wykorzystując ten gatunek, literaci reagowali na bieżące wydarzenia. Zabierali też głos w ważnych tematach, np. związanych z obyczajowością, ludzką naturą czy porządkiem świata.

W oświeceniu istotna była ekonomia słowa i precyzja stylu. Bajka doskonale wpisywała się w te klasycystyczne zasady.