Poronienie samoistne

Poronienie zakażone występuje w następstwie stanu zapalnego, obejmującego elementy jaja płodowego lub żeńskie narządy płciowe. Poronienie posocznicowe występuje w następstwie rozprzestrzeniania się bakterii lub ich toksyn w obrębie układu krwionośnego i narządów rodnych.

Wyróżnia się również poronienia nawykowe – trzy lub więcej następujących kolejno po sobie poronień samoistnych. Poronienie zatrzymane albo inaczej poronienie chybione to obumarcie jaja płodowego, po którym nie następuje wydalenie obumarłego płodu w okresie ośmiu tygodni.

Jedynym objawem poronienia jest niepowiększanie się macicy przez kilka tygodni. Postępowaniem z wyboru jest farmakologiczne wywołanie czynności skurczowej macicy i łyżeczkowanie.

Ze względu na możliwość utrzymania wczesnej ciąży wyróżnia się:

• poronienie zagrażające – oddzielenie się jaja płodowego na niewielkim odcinku, objawia się zwykle bezbolesnym krwawieniem i niewielkimi skurczami macicy albo pobolewaniami brzucha bądź okolicy krzyżowej; przy leczeniu zachowawczym objawy poronienia niekiedy przechodzą – jeśli się nasilają, rokowanie dla ciąży jest złe;
• poronienie nieodwracalne (poronienie w toku) – oddzielenie się jaja płodowego na większym odcinku, któremu towarzyszy skracanie się szyjki macicy i rozwieranie jej wewnętrznego ujścia; rozpoznawane w każdym przypadku pęknięcia błon płodowych przed dwudziestym tygodniem ciąży; objawia się obfitym krwawieniem z pochwy i bólem brzucha o różnym nasileniu; postępowaniem z wyboru jest wyłyżeczkowanie jamy macicy.

Generalnie, wyróżniamy dwa typy poronień – zależne od matki oraz od jaja płodowego. Te drugie to najczęściej wady rozwojowe. Jajo poronne nie wykazuje właściwego wzrostu. Sytuacja taka ma miejsce najczęściej w wyniku:

• anomalii chromosomowych,
• zaśniadu zarodkowego,
• pustego jaja płodowego,
• zaśniadu krwistego,
• zaśniadu groniastego.

Przyczyny poronienia zależne od matki, to:

• wady macicy, np. niedorozwój macicy, macica dwurożna, macica częściowo przegrodzona, tyłozgięcie macicy, zrosty wewnątrzmaciczne, mięśniaki macicy,
• niewydolność ciałka żółtego w pierwszych sześciu tygodniach ciąży,
• niewydolność cieśniowo-szyjkowa,
• choroby zakaźne, m.in. chlamydioza, toksoplazmoza, zakażenie HSV, różyczka, listerioza,
• urazy i wstrząsy psychiczne, nadmierny stres,
• czynniki autoimmunologiczne, np. zespół antyfosfolipidowy,
• zaburzenia czynności tarczycy,
• cukrzyca i choroby nerek,
• stosowanie używek i nadużywanie leków,
• czynniki środowiskowe, np. chemia, promieniowanie, zmiany temperatur i ciśnienia.

Poronienie samoistne może mieć przebieg jednoczasowy lub dwuczasowy.

• Poronienie jednoczasowe – poronienie wczesne, do którego dochodzi najczęściej do dwunastego tygodnia ciąży. W tym okresie jajo płodowe stanowi jednolitą całość i jest pokryte kosmkami. Gdy dochodzi do poronienia, kosmki łatwo oddzielają się od śluzówki macicy i jajo płodowe najczęściej wydalone zostaje w całości, tzn. zarodek wraz z workiem owodniowym. Poronienie jednoczasowe jest poronieniem zupełnym, a pierwszym jego objawem jest krwawienie z dróg rodnych.
• Poronienie dwuczasowe – poronienie późne, towarzyszące całkowitemu ukształtowaniu się łożyska, co następuje ok. 13 tygodnia ciąży. Ten typ poronienia odbywa się dwuczasowo, a więc w sposób zbliżony do porodu naturalnego. Najpierw pojawiają się skurcze, po których następuje pęknięcie pęcherza, wypłynięcie wód płodowych i rozwieranie się kanału szyjki macicy. Najpierw zostaje wydalony płód, a potem łożysko. Poronienie dwuczasowe jest poronieniem niezupełnym, a pierwszymi jego objawami są skurcze i odpływ płynu owodniowego.

Przy poronieniu samoistnym niepowikłanym przeważnie nie występuje zapalenie narządu rodnego kobiety, ani gorączka – temperatura ciała osiąga wartości zbliżone do 37,9°C. Niekiedy podwyższona temperatura sięga 38-39°C, a dodatkowo rozwija się zapalenie endometrium.

W niektórych przypadkach, w trakcie poronienia dochodzi do miejscowego zapalenia otrzewnej oraz zapalenia przydatków.

Najrzadziej spotykane jest poronienie, któremu towarzyszy ogólne zakażenie, a także liczne dolegliwości poboczne, takie jak dreszcze, zaburzenia świadomości, upławy ropne, niskie ciśnienie i zaburzenia krzepliwości krwi, rozdrażnienie, sztywność karku, oliguria, bóle brzucha i mięśni, przyspieszony oddech, a nawet zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Objawy i przebieg poronienia.

Źródła

1. Słomko Z., (red.), Ginekologia, t. 1, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008, ISBN 978-83-200-3608-4.