Odżywianie dziecka - jak powinna wyglądać dieta?

Zdrowe odżywianie dziecka to jeden z najważniejszych fundamentów właściwego rozwoju maluchów. Wielu rodziców zadaje sobie pytanie – ile moje dziecko powinno jeść? Najprostsza odpowiedź brzmi: tyle, ile potrzebuje, żeby rosnąć i rozwijać się w prawidłowym rytmie. Jak długo powinno trwać żywienie dziecka mlekiem matki? Żywienie dzieci w wieku 1-3? Jak wygląda żywienie dzieci w przedszkolu?

1. Jakie są zalecenia dotyczące żywienia niemowląt?

Według najnowszych zaleceń, które pozostają w większości niezmienne od 2014 roku, niemowlęta przez pierwsze 6 miesięcy powinny być karmione wyłącznie piersią. Jeśli dziecko nie jest karmione mlekiem matki, powinno otrzymywać preparaty je zastępujące - mleko modyfikowane, dostosowane do wieku oraz potrzeb malucha.

Rozszerzająca dieta dla dziecka? Produkty uzupełniające można zacząć wprowadzać nie wcześniej niż na początku 5. miesiąca życia i nie później, niż na początku 7. miesiąca życia, ponieważ w tym okresie niemowlęta wykazują:

• dojrzałość nerwowo-mięśniową;
• umiejętność gryzienia i żucia;
• umiejętność przyjmowania pokarmów z łyżeczki;
• umiejętność siedzenia z podparciem;

Zobacz film: "Wybór odpowiedniego przedszkola"

co umożliwia spożywanie tych produktów w sposób bezpieczny.

Karmienie mlekiem matki powinno być kontynuowane w czasie wprowadzania produktów uzupełniających do 12. miesiąca życia. Po tym czasie może być kontynuowane tak długo, jak tego potrzebuje matka i dziecko.

Zaleceniem praktycznym, które wynika z tego schematu, jest to, że to rodzic decyduje o tym, co i kiedy otrzyma do zjedzenia dziecko i jak posiłek zostanie podany, maluch zaś może decydować, czy zje dany posiłek i w jakich ilościach.

2. Jakie są korzyści karmienia piersią dla dziecka?

Mleko matki zaspokaja większość potrzeb dziecka, dostarczając mu jednocześnie niezbędnych składników odżywczych.

Jakie są największe zalety karmienia piersią?

• zdrowy, pełnowartościowy pokarm, dostosowany do aktualnych potrzeb dziecka - przez pierwsze pół roku mleko matki jest jedynym pokarmem, którego dziecko potrzebuje; mleko matki to źródło kluczowych dla rozwoju dziecka przeciwciał, wspomagających niedojrzały układ odpornościowy malucha; przez pierwsze miesiące całkowicie zaspokaja energetyczne i odżywcze potrzeby malucha;
• mniejsze ryzyko otyłości i nadwagi - karmienie mlekiem matki zmniejsza ryzyko wystąpienia nadwagi i otyłości u dziecka w późniejszym wieku szkolnym o 35 proc. w porównaniu do dzieci, które nie były karmione mlekiem matki; matczyne mleko zawiera wszystkie niezbędne składniki do rozwoju dziecka, niezależnie od diety matki karmiącej;
• dobry rozwój układu nerwowego - mleko matki przyczynia się do prawidłowego rozwoju tego układu; karmienie naturalne rozwija umiejętności poznawcze dziecka, a skład mleka wspomaga rozwój jego mózgu i wzroku;
• zwiększanie odporności organizmu dziecka - mleko matki zawiera przeciwciała, które chronią malucha przed chorobami; pobudza jego układ odpornościowy i zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób przewlekłych w przyszłości; u dzieci karmionych piersią rzadziej występują biegunki, infekcje dróg moczowych i zapalenie ucha środkowego; karmienie mlekiem matki zmniejsza ryzyko wystąpienia alergii;
• zapobieganie wadom zgryzu - właściwe przystawianie do piersi wpływa w korzystny sposób na rozwój aparatu mowy dziecka i artykulacji;
• zaspokojenie emocjonalnych potrzeb dziecka - regularny, bliski kontakt z mamą daje dziecku poczucie bezpieczeństwa i buduje z nią więź emocjonalną.

3. Jak długo powinno się karmić piersią?

Według zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia mleko matki powinno stanowić jedyne pożywienie dla niemowląt do 6. miesiąca życia, jednak nie ma górnej granicy, do kiedy matka może karmić piersią. Jest to zależne jedynie od niej i dziecka.

4. Jakie są alternatywy dla karmienia piersią?

W niektórych przypadkach matka nie może karmić piersią, z wielu różnych przyczyn. W takiej sytuacji alternatywą jest podawanie dziecku mleka modyfikowanego. Jest to specjalnie przygotowany preparat, który składem jak najbardziej przypomina mleko matki, a jego wprowadzenie jest konieczne dla prawidłowego rozwoju dziecka.

5. Kiedy można zacząć podawać pokarmy stałe dziecku?

Jak wyżej wspomniano, pokarmy stałe można zacząć wprowadzać u dzieci nie wcześniej niż na początku 5. miesiąca życia i nie później, niż na początku 7. miesiąca życia.

6. Jakie są odpowiednie pokarmy stałe dla dzieci w różnym wieku?

Zgodnie z najnowszymi zaleceniami to rodzic lub opiekun decyduje, od czego rozpocznie wprowadzanie produktów stałych, co oznacza, że odpowiednie będzie zarówno jajko na miękko dla niemowlaka, jak i jabłko.

Warto zwrócić uwagę, by wybierać lokalne, sezonowe produkty i podawać je w konsystencji, na którą maluch jest gotowy oraz oczywiście wybierać zdrowe jedzenie dla dzieci.

Obecnie nie istnieje kalendarz wprowadzania produktów do diety dziecka, choć w sieci w dalszym ciągu można znaleźć tabelki określające, kiedy należy podać dziecku określony produkt. Według najnowszych badań kolejność ta nie ma znaczenia i zdrowa dieta dla dzieci może być taka sama jak dla dorosłych, z wyłączeniem produktów zakazanych, a także w zgodzie umiejętnościami dziecka.

7. Jakie są zasady wprowadzania nowych pokarmów do diety dziecka?

Jak wyżej wspomniano, nie funkcjonuje obecnie kalendarz wprowadzania posiłków stałych - to rodzic decyduje, co podaje dziecku, w jakiej kolejności i w jakiej ilości.

Warto jednak wprowadzać zdrowe posiłki dla dzieci pojedynczo, zachowując odstęp 1-2 dni i obserwując w tym czasie reakcję dziecka na nowy składnik diety.

8. Jakie są objawy alergii pokarmowej u dziecka?

Alergia pokarmowa jest nieprawidłową reakcją ze strony układu immunologicznego. Występuje w krótkim czasie po zjedzeniu danego produktu, a wywołana jest przez alergeny pokarmowe, wnikające do organizmu razem z jedzeniem.

Symptomy mogą pojawić się już kilka sekund po spożyciu danego pokarmu lub po kilku minutach.

Objawy alergii pokarmowej u niemowlęcia:

• ulewanie, refluks, zwracanie pokarmu;
• kolka;
• zapalenie jelita grubego lub odbytnicy;
• wymioty;
• zaparcia;
• biegunki;
• wystąpienie lub znaczne zaostrzenie AZS.

Objawy alergii pokarmowej u dzieci:

• wysypka, rumień, zaczerwienienie skóry, pokrzywka;
• kichanie, katar, trudności w oddychaniu, kaszel, świszczący oddech;
• zaparcia, wymioty, biegunka, wzdęcia, nudności, ból brzucha;
• obrzęk ust lub języka.

Alergia pokarmowa może doprowadzić również do wstrząsu anafilaktycznego - nagłej, postępującej i zagrażającej życiu reakcji. W takiej sytuacji natychmiastowo należy skontaktować się z pogotowiem ratunkowym.

9. Jakie są zalecenia dotyczące ilości i częstotliwości posiłków dla dziecka?

W drugiej połowie pierwszego roku życia dziecko potrzebuje przeciętnie od 700 do 900 kalorii dziennie, uwzględniając ich podaż z pokarmów stałych i z mleka matczynego lub modyfikowanego.

Dwulatek powinien otrzymywać 1300-1400 kalorii dziennie, następnie możesz dodawać po 100 kcal na każdy kolejny rok życia.

Zapotrzebowanie energetyczne dzieci podlega jednak znacznym wahaniom zależnie od ich budowy i poziomu aktywności. Jeśli dziecko w miarę regularnie zjada posiłki i przekąski, liczenie kalorii jest w większości przypadków zbędne.

Prawidłowe odżywianie u najmłodszych? Małe dzieci i przedszkolaki zjadają zwykle trzy posiłki główne oraz drugie śniadanie i podwieczorek. Małemu dziecku dobrze zrobi mała przerwa w jedzeniu obiadu czy kolacji, po której ponownie zaczyna jeść.

Dziecko zjadające bardzo małe porcje w ciągu dnia może również potrzebować dodatkowej przekąski przed snem (pamiętaj o umyciu ząbków). Stałe pory jedzenia mają korzystny wpływ na apetyt i jakość odżywiania dziecka.

Zdrowe dzieci i młodzież powinny spożywać 4-5 posiłków w ciągu dnia, zachowując przerwy nie dłuższe niż 4 godziny. Zdrowy jadłospis ucznia, podobnie jak młodszych dzieci, powinien uwzględniać wszystkie niezbędne do rozwoju składniki: białka, tłuszcze, węglowodany, witaminy i minerały.

10. Jakie są zasady dotyczące unikania niezdrowych produktów żywnościowych u dzieci?

Zdrowe żywienie dzieci jest bardzo ważne ze względu na ich stały rozwój. Zasady prawidłowego żywienia wskazują, aby unikać wysoko przetworzonych przekąsek, zawierających duże ilości cukru, soli, tłuszczu trans oraz innych szkodliwych substancji chemicznych.

Dzieci powinny ograniczyć chipsy, słodycze, ciastka i inne tego typu produkty. Jeśli jednak spożywają je raz na jakiś czas, powinniśmy zadbać, aby były to produkty na bazie składników naturalnych, bez dużych ilości soli i cukru.