Objawy molestowania seksualnego u dziecka
Dane są alarmujące. Nawet 9 proc. dzieci z Warszawy było namawianych przez osoby dorosłe do uprawiania seksu. 4 proc. miało kontakty seksualne z dorosłymi - wynika z analizy Fundacji "Dajemy Dzieciom Siłę". Dane te są jednak mało precyzyjne, ponieważ nie oddają ogólnopolskej skali problemu. Powód? O molestowaniu wie zazwyczaj jedynie ofiara i oprawca. Są jednak sposoby, by poznać, czy dziecko jest narażone na przemoc seksualną. Na jakie zatem objawy zwrócić uwagę? Jak rozpoznać, że dziecko jest krzywdzone?
Molestowanie dzieci przez osoby dorosłe jest problemem, który coraz częściej wychodzi na światło dzienne. Dzieje się tak zazwyczaj przez przypadek, choć tak kilkulatki, jak nastolatki sygnalizują przemoc już dużo wcześniej. Zazwyczaj robią to nieświadomie. Dlaczego kluczowe jest nienachalne obserwowanie dziecka.
Przeczytaj także:
- Niestety, rozpoznanie, że dziecko jest molestowane, nie jest proste. Wszystkie objawy typu moczenie nocne, wycofanie z życia społecznego, smutek czy bóle brzucha nie są objawami charakterystycznymi. Jeśli jednak wystąpią nagłe zmiany w funkcjonowaniu dziecka, np. kilkulatek przestanie interesować się tym, czym interesował się do tej pory, na pewno należy mu się bacznie przyglądać i z nim rozmawiać - mówi Jolanta Zmarzlik, psycholog z Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę.
1. Molestowanie seksualne – na co zwrócić uwagę?
Dzieci, które doznały przemocy seksualnej ze strony osoby dorosłej, zazwyczaj zmieniają się pod kilkoma względami. Samo wykrycie tego faktu jest niezwykle trudne, ponieważ zazwyczaj jedynymi osobami, które wiedzą o przemocy, są ofiara i oprawca, a charaktery czynu jest ukryty. To wszystko sprawia, że osoba, która podejrzewa, że dziecko jest molestowane, dysponuje jedynie właśnie podejrzeniami, a nie dowodami.
Jeżeli jednak zna historię rodziny dziecka oraz przyjrzy się postępowaniu kilkulatka, może wyczytać prawdziwe wołanie o pomoc.
Objawy w zachowaniu dziecka, które mogą świadczyć o wykorzystywaniu seksualnym, można podzielić na sześć rodzajów. Są to:
- erotyzacja dziecka,
- problemy emocjonalne,
- zachowania autodestrukcyjne,
- dolegliwości psychosomatyczne,
- objawy nerwicowe,
- problemy szkolne.
2. Erotyzacja dziecka
Dzieci, które doświadczają przemocy seksualnej, zazwyczaj zachowują się w sposób bardzo prowokacyjny i uwodzicielski, przy czym zachowania te są nieodpowiednie do wieku dziecka. Pojawia się wczesna masturbacja, również nieadekwatna do rozwoju dziecka. Psychologowie u molestowanych seksualnie dzieci zauważają także agresję seksualną wobec rówieśników, dzieci małe w zabawy seksualne angażują także kolegów.
- Dzieci 4-, 5-, i 6-letnie, jeśli są molestowane, często wiernie odtwarzają zachowania, jakich doświadczyły. Mogą więc zachowywać się wulgarnie, udawać, że inicjują akty płciowe – mówi Jolanta Zmarzlik.
Niepokojącym sygnałem są też zabawy w udawanie stosunków oralnych.
3. Problemy emocjonalne
Silne poczucie winy wynikające z tego, że dziecko czuje się odpowiedzialne za zachowanie napastnika, poczucie bycia "złym", poczucie stygmatyzacji. Dziecko molestowane seksualnie doświadcza całej gamy trudnych emocji i uczuć. To właśnie one najczęściej są cichym wołaniem o pomoc.
Niestety, przedszkolaki czy uczniowie, którzy doświadczyli przemocy seksualnej są też często zamknięci w sobie. Odczuwają wstyd, ale jednocześnie mogą dawać do zrozumienia, że skrywają tajemnicę.
- Te najmłodsze dzieci czasami wyjawiają te tajemnice zupełnie nieświadomie. Nazywamy to "próbnikowymi ujawnieniami" – mówi Jolanta Zmarzlik. - Może więc w czasie zabawy w przedszkolu paść takie pytanie: "proszę pani, a czy inne dzieci też śpią z tatusiami?". Powinno być to pierwszym sygnałem ostrzegawczym dla nauczyciela.
4. Zachowania autodestrukcyjne, dolegliwości psychosomatyczne i nerwicowe
Samookaleczenia, próby samobójcze, popadanie w uzależnienia, bóle brzucha, nudności. Choć te objawy i zachowania mogą wskazywać również na problemy innego rodzaju, występują także u dzieci molestowanych seksualnie. Najbardziej skrajną wersją jest prostytucja dziecięca i zaburzenia jedzenia.
Z zaburzeń nerwicowych u molestowanych dzieci psychologowie zauważają wtórne moczenie nocne, zaburzenia snu i koszmary senne.
Przejawem problemów na tle nerwowym i związanych z przemocą seksualną będą także rysunki dzieci. Jeśli pojawiają się na nich akty płciowe czy narządy rozrodcze to znak, że dziecko może mieć doświadczenia z przemocą seksualną.
Te wszystkie objawy, jakkolwiek są ważne, nie stanowią jednak dowodu na molestowanie dziecka. - Jedynymi mierzalnymi i obserwowalnymi symptomami molestowania jest ciąża i choroby weneryczne – podsumowuje Jolanta Zmarzlik.
